Ενημέρωση Αρθρογραφία Το Brexit, η επόμενη μέρα και οι ευθύνες της φιλοευρωπαϊκής Αριστεράς - Άρθρο στο tvxs.gr 
Αν κάποια λέξη μπορεί να περιγράψει την κατάσταση στους διαδρόμους των Βρυξελλών την επαύριο του βρετανικού δημοψηφίσματος, είναι η λέξη οργή.
Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν εφησυχάσει από τις διαβεβαιώσεις των Κάμερον και Κόρμπιν και την ανοδική πορεία των αγορών. Η οπτική τους ήταν το ίδιο μονοσήμαντη και μονοδιάστατη, όπως και οι πλείστες των αναλύσεων που ακολούθησαν τα αποτελέσματα.
Μόνο σε ένα πράγμα συμφωνούν όλοι: ό,τι και να γίνει, είτε το Ηνωμένο Βασίλειο φύγει γρηγορότερα ή αργότερα, είτε με κάποια φόρμουλα δεν εφαρμοστεί η ετυμηγορία των Βρετανών, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται σε μία καινούρια φάση, όπου οι φυγόκεντρες δυνάμεις δεν είναι πλέον θεωρητικό σχήμα, αλλά ζώσα πραγματικότητα.
Ποια όμως είναι τα χαρακτηριστικά του Brexit; Το Brexit αφορά μια εθνική στρατηγική, και όχι ευρωπαϊκή. Δεν έγινε με όρους ταξικούς ή προοδευτικούς, αλλά αντίθετα είχε χαρακτηριστικά εθνικισμού και απομονωτισμού. Αν κάποιος παρακολούθησε την προεκλογική εκστρατεία μπορεί να το διαπιστώσει εύκολα. Είτε πρόκειται για τους διαπρύσιους λόγους του Φάρατζ, είτε για τα αναιμικά επιχειρήματα του Κόρμπυν, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών και το έλλειμμα δημοκρατίας έχουν πολύ μικρό ρόλο. Όσο λάθος είναι να ταυτίσουμε τόσο μεγάλες, και ετερόκλιτες πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, μάζες ψηφοφόρων με την ακροδεξιά, παρόλο που σχεδόν παντού, αυτή καρπώνεται ανάλογα αποτελέσματα, άλλο τόσο λάθος είναι να ισχυριζόμαστε ότι οι κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου αντέδρασαν απέναντι στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και την αποθεσμοποίηση της Ένωσης. Δεν ψήφισαν κατά του νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας. Κατά των προσφύγων, των μεταναστών και των κοινωνικών δαπανών για "ξένους" ψήφισαν. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγήσει κανείς ότι οι μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς ψήφισαν μαζικά υπέρ του Brexit; Το ότι τα αποβιομηχανοποιημένα αστικά κέντρα ψήφισαν υπέρ της εξόδου δεν καθιστά την ψήφο τους ούτε αριστερή ούτε αντισυστημική. Δε λύνονται όλες οι εξισώσεις με τα ίδια εργαλεία.
Πέραν του ότι το ΗΒ είναι η χώρα με τη μικρότερη ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει δεχθεί τα μικρότερα πλήγματα σε μισθούς και συντάξεις, είναι πολύ χρήσιμο να μην ξεχνάμε ότι ο Κάμερον διέθεσε τα δύο τελευταία χρόνια στο να γυρνά τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και τις Βρυξέλλες με τον άσσο του δημοψηφίσματος στο μανίκι, απαιτώντας και εν τέλει παίρνοντας, εθνικές αρμοδιότητες και εξαιρέσεις που τα υπόλοιπα κράτη μέλη ούτε να ονειρευτούν μπορούν.
Φυσικά αυτό δεν προκαλεί καμία έκπληξη, αφού ο βρετανικός εξαιρετισμός αποτελεί ενωσιακή παράδοση και ουσιαστικά, έχει δημιουργήσει διπλωματικό όρο και Σχολή:
Πολιτιστικά οι Βρετανοί ένιωθαν ανέκαθεν ένα χάσμα μεταξύ του island και του continent, η σχέση τους με την άλλη μεριά του Ατλαντικού, ο ξεχωριστός ρόλος τους στην Ατλαντική Συμμαχία και η Κοινοπολιτεία που διατηρεί την επίφαση και τη μακρινή αχλή της κοσμοκρατορίας τους έκαναν αδιάφορη την αίσθηση του συνανήκειν. Παράλληλα δεν ευτύχησαν ποτέ να έχουν πολιτικούς, οι οποίοι θα εξηγούσαν με συνεκτικότητα, επάρκεια και πειστικότητα ότι οι βρετανικές εισφορές επέστρεφαν στην κοινωνία πολλαπλασιαστικά.
Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου δύναται να έχει και θετικά στοιχεία για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού πλέον θα της στερήσει το εύκολο επιχείρημα των βρετανικών προσκομμάτων σε οποιοδήποτε βήμα προς πολιτικές ολοκλήρωσης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις συζητήσεις για την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) και θα ανοίξει τη συζήτηση για την ανάγκη να απαγκιστρωθεί από αποκλειστική ενασχόληση με την Ενιαία Αγορά και να δουλέψει για την πολιτική ολοκλήρωση.
Είναι διατεθειμένη η Ένωση, όπως είναι σήμερα, να σκύψει πάνω σε αυτά τα ζητήματα; Όσο και αν θεωρώ ότι είναι ο μόνος δρόμος διασφάλισης της συνοχής της, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξη. Η σύναξη της άτυπης «παλιοσειράς» των ιδρυτικών μελών που δεν αντλεί νομιμοποίηση από πουθενά δείχνει ότι τα μηνύματα δεν ελήφθησαν. Η αποθεσμοποιημένη γερμανοποιημένη Ένωση δεν το έχει στις προτεραιότητές της. Η Γερμανία διαμηνύει σταθερά ότι δεν επιθυμεί να αλλάξει τίποτα, τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2017, σε αυτό το πλαίσιο εγγράφεται και η εκπεφρασμένη βούληση της Άγχελα Μέρκελ να μη γίνουν άμεσες κινήσεις αποχώρησης του ΗΒ. Ο διαχειριστής της ευρωπαϊκής πολυκατοικίας επιθυμεί ηρεμία στα διαμερίσματα ενόψει των εθνικών εκλογών του.
Όμως η μόνη αποτελεσματική και ουσιαστική απάντηση στον φόβο για ντόμινο δημοψηφισμάτων, το αποτέλεσμα των οποίων ίσως κλυδωνίσει ανεπανόρθωτα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, είναι περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη διαφάνεια, εμβάθυνση, αλλαγή του μοντέλου πολιτικής και οικονομικής στρατηγικής. Και εδώ ο ρόλος των υπερεθνικών Οργάνων της Ένωσης και κυρίως, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως ο κατεξοχήν δημοκρατικός και νομιμοποιημένος θεσμός της Ένωσης, είναι τεράστιος. Όπως και η ευθύνη της φιλοευρωπαϊκής Αριστεράς. Και σε μία τόσο κρίσιμη φάση δε χωρούν μισόλογα, αντιθέτως όσοι ενδιαφερόμαστε για μία άλλη Ευρώπη πρέπει να συνεννοηθούμε σε ορισμένα πράγματα: πρέπει να ομολογήσουμε ότι οι παραδοσιακές ευρωομάδες και ευρωπαϊκά Κόμματα έχουν κλείσει τον ιστορικό τους κύκλο και ότι στους κόλπους του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς υπάρχουν δυνάμεις αντιευρωπαϊκές που αντιστρατεύονται την Ευρωπαϊκή Ιδέα. Όπως πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι αριστερές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις οφείλουν να αναζητήσουν συμμάχους, οι οποίοι δεν μπορεί να είναι άλλοι από τις δυνάμεις των Πρασίνων και της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας που θα διαφοροποιήσουν τη θέση τους από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που ευθύνονται για τις αδιέξοδες πολιτικές λιτότητας, αλλά και για την αποθεσμοποιημένη μονεταριστική Ευρώπη. Υπό αυτό το πρίσμα η σοσιαλδημοκρατία καλείται να διαλέξει όχθη και οι φιλοευρωπαϊκές αριστερές δυνάμεις καλούνται να τη «διευκολύνουν», διαχωρίζοντας τη θέση τους από τις αντίστοιχες αντιευρωπαϊκές.
Αυτή τη στιγμή το ερώτημα είναι σαφές: Περαιτέρω πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης με στόχο την ομοσπονδιοποίησή της ή διάλυσή της, δημιουργία περιφερειακών συνασπισμών, οπισθοχώρηση στον εθνικισμό και τον κοινοτισμό; Το εγχείρημα της Ένωσης από το ξεκίνημά του την εποχή του Χάλυβα και Άνθρακα, με όλες τις ατέλειες και τα προβλήματά του, είναι ο χώρος με το καλύτερο επίπεδο προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και αυτό που επέτρεψε στην Ευρώπη να ζήσει τις περισσότερες δεκαετίες ειρήνης και ευημερίας. Οι αριστερές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις καλούνται να καταθέσουν μία προοδευτική όσο και ρεαλιστική, χρονικά καθορισμένη και οικονομικά μετρήσιμη πρόταση εξόδου από την οικονομική και πολιτική κρίση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το διακύβευμα κρίσιμο και η ιστορία δεν θα χαριστεί σε όποιον το θυσιάσει σε μικροπολιτικές, τακτικισμούς και ιδεοληψίες.
