Στο ygeia360.gr: Ένα νομοσχέδιο - ασπίδα για τους πιο ευάλωτους, τους ακαταλόγιστους ψυχικώς πάσχοντες

Μαρία Γιαννακάκη στο ygeia360.gr: Ένα νομοσχέδιο - ασπίδα για τους πιο ευάλωτους, τους ακαταλόγιστους ψυχικώς πάσχοντες

 

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής, έχει προωθήσει προς ψήφιση, ήδη από τα μέσα Φλεβάρη, Σχέδιο Νόμου για τα μέτρα θεραπείας των ατόμων που απαλλάσσονται από την επιβολή ποινής, έπειτα από την έκδοση δικαστικής απόφασης. Η σημαντικότητα αυτής της νομοθετικής πρωτοβουλίας καθίσταται ευδιάκριτη, ιδιαιτέρως, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, οι οποίες τροποποιούνται, υπήρξαν βαθιά αναχρονιστικές για μία έννομη τάξη όπως η ελληνική, η οποία καταβάλλει προσπάθεια προσαρμογής στους κανόνες που τάσσει η σχετική με τα ανθρώπινα δικαιώματα νομοθεσία. Ένα σχέδιο νόμου που καθυστέρησε μισό αιώνα, με συνέπεια την πλήρη εγκατάλειψη ανθρώπων ξεχασμένων μέσα στα ψυχιατρεία.
Το Σχέδιο Νόμου χαρακτηρίζει στο σύνολο του ένας βαθιά ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός και μία μετάβαση από ένα οιονεί τιμωρητικό ή/και ασυλικό πρότυπο μεταχείρισης των ατόμων, που λόγω ψυχιατρικών εμπειριών δε δύνανται να τους επιβληθεί ποινή, προς ένα πρότυπο θεραπευτικό, όπου κυριαρχεί ο σεβασμός της αξιοπρέπειας του ατόμου και η εγγύηση και προστασία των δικαιωμάτων του. Πλέον, η θεραπεία, δεν ταυτίζεται με την ασφάλεια αλλά στοχεύει στην ενδυνάμωση της αυτονομίας και στην κοινωνική ένταξη. Συνάμα με το Σχέδιο Νόμου θεσμοθετείται η παροχή συγκεκριμένων διαδικαστικών εγγυήσεων για τα δικαιώματα των ατόμων, που απαλλάσσονται από την ποινή, λόγω ψυχικής διαταραχής.
Οι βασικοί άξονες του Σχεδίου Νόμου είναι οι εξής: Πρώτον, για την επιβολή του θεραπευτικού μέτρου αρμόδιο είναι, αποκλειστικά, το δικαστήριο. Δεύτερον, Η επιβολή του μέτρου προϋποθέτει την τέλεση πλημμελήματος αυξημένης κατ' ελάχιστο όριο βαρύτητας, στο μέτρο που απαιτείται η απειλή ποινής τουλάχιστον ενός έτους και όχι εξαμήνου, όπως συνέβαινε υπό το προγενέστερο καθεστώς, ενώ το όριο επεκτείνεται στους τρεις μήνες ποινής στερητικής της ελευθερίας, κατ' ελάχιστο, εφόσον πρόκειται για εγκλήματα κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας. Τρίτον, οι προϋποθέσεις επιβολής του θεραπευτικού μέτρου βεβαιώνονται με δύο πραγματογνωμοσύνες, που υποβάλλονται από τη σύλληψη ως τη δικάσιμο, με τις οποίες και προτείνεται τυχόν κατάλληλο μέτρο θεραπείας. Τέταρτον, με το Σχέδιο Νόμου καταργείται η φύλαξη σε δημόσιο θεραπευτικό κατάστημα, αντικαθιστάμενη, εφεξής, από περισσότερα κατάλληλα θεραπευτικά μέτρα, προκειμένου το δικαστήριο να διαθέτει μεγαλύτερη ελευθερία κατά την επιλογή του καταλληλότερου, λαμβανομένου υπόψη του εξατομικευμένου χαρακτήρα της επιβολής, ύστερα από εισήγηση των αρμόδιων ιατρών. Πέμπτον, όσον αφορά στη χρονική διάρκεια της επιβολής του μέτρου, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο Σχέδιο Νόμου, η επιβολή του δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο έτη για τα πλημμελήματα και τα πέντε έτη για τα κακουργήματα ενώ τυχόν παράτασή του πραγματώνεται υπό τις ίδιες χρονικές προϋποθέσεις, εφόσον συντρέχουν θεραπευτικοί λόγοι και εξακολουθούν να υφίστανται οι προϋποθέσεις για την επιβολή του. Τέλος, ο έλεγχος της πορείας εκτέλεσης του μέτρου πραγματοποιείται, πλέον, κάθε έτος, από το αρμόδιο δικαστήριο ενώ προς το σκοπό αυτό καλούνται σε ακρόαση, για να διατυπώσουν τις θέσεις τους, ο/η θεραπευόμενος/η και ο/η συνήγορος του/της καθώς και η διεύθυνση της μονάδας. Παράλληλα, το δικαστήριο, δύνανται, οποτεδήποτε, να προβεί σε άρση του μέτρου, ύστερα από αίτηση του θεραπευόμενου, της διεύθυνσης της μονάδας ή του αρμόδιου Εισαγγελέα.
Όπως καθίσταται κατανοητό, η Πολιτεία, αναλαμβάνοντας την ευθύνη που της αναλογεί για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρικές εμπειρίες, που απαλλάσσονται από την επιβολή ποινής, προέβη στην κατάθεση του συγκεκριμένου Σχεδίου Νόμου. Απομένει το σημαντικότερο για την εφαρμογή του: η αρωγή της ιατρικής κοινότητας και η συμπαράσταση της κοινωνίας.

 

profile-blur