Αρθρογραφία

Πέραν της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής οπτικής - Άρθρο στο tvxs.gr

Όταν με ρωτούν ποιό θεωρώ ως το πιο δυσεπίλυτο ζήτημα στην πορεία επανένωσης της Κύπρου απαντώ χωρίς πολλή σκέψη: για τους ελληνοκύπριους η ανάγκη να κάνουν ένα βήμα μπροστά, πέρα από το Διεθνές Δίκαιο και τη μνήμη, και να κατανοήσουν ότι οι τουρκοκύπριοι συμπατριώτες τους ζουν εδώ και 41 χρόνια σε μια συγκροτημένη κρατική οντότητα και ότι οι 4 αυτές δεκαετίες έχουν δημιουργήσει προσδοκίες, κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά τετελεσμένα. Και για τους τουρκοκύπριους το περιουσιακό, το οποίο από πολύ νωρίς απετέλεσε την αιχμή του δόρατος της πολιτικής του Ντενκτάς, χρησιμοποιήθηκε με όρους διαμοιρασμού λαφύρων και στην πορεία του χρόνου απέκτησε εμβληματικές διαστάσεις και βασικό επιχείρημα στη ρητορική της διχοτόμησης.

Ήδη από το Νοέμβριο του 1974 ο Ραούφ Ντενκτάς, προς μεγάλη απογοήτευση της πλειονότητας των Τουρκοκυπρίων, κάλεσε εποίκους στο νησί με δέλεαρ την παροχή των εγκαταλελειμμένων περιουσιών. Ο τουρκοκυπριακός Τύπος της εποχής, με ναυαρχίδα την Cumhuriyet, η οποία εκδόθηκε την επαύριο της ανεξαρτησίας και πρέσβευε την ανάγκη ειρηνικής συμβίωσης, καταδίκαζε, στο πλαίσιο που επέτρεπε η λογοκρισία, την προσπάθεια δημιουργίας ενός «δικτύου πολιτικής και οικονομικής πατρωνίας» και τους κινδύνους δυσφορίας στους γηγενείς.

Το 1985 η «Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου» απέκτησε «Σύνταγμα», το οποίο στο άρθρο 159 προβλέπει ότι οι εγκαταλελειμμένες περιουσίες περιέρχονται στην κυριότητα της «ΤΔΒΚ».

Μέχρι το 1995 αυτές οι περιουσίες δίνονταν με πιστοποιητικά προσωρινής χρήσης. Εκείνη τη χρόνια νομοθετήθηκαν «τίτλοι ιδιοκτησίας», με τον Ντενκτάς να προσπαθεί να δημιουργήσει ένα αρραγές πελατειακό μέτωπο ενάντια στην απογοήτευση των συμπατριωτών του, που έβλεπαν την Κυπριακή Δημοκρατία να βαδίζει αργά, αλλά σταθερά προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, την ώρα που αυτοί ασφυκτιούσαν από τον εναγκαλισμό της Τουρκίας και η βαθιά οικονομική κρίση, η οποία ξέσπασε λίγα χρόνια αργότερα, είχε κάνει την εμφάνισή της.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με την απόφασή του της 28ης Νοεμβρίου 1996 στην υπόθεση «Τιτίνα Λοϊζίδου κατά Τουρκίας» έκρινε ότι το Σύνταγμα αυτό δεν έχει οποιαδήποτε ισχύ και ότι η Τουρκία ευθύνεται για παραβίαση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας των Ελληνοκυπρίων προσφύγων και την καταδίκασε σε καταβολή αποζημίωσης. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία σύστησε μια επιτροπή αποζημιώσεων, η οποία έκρινε αιτήματα Ελληνοκυπρίων περί προσβολής του δικαιώματος ιδιοκτησίας τους. Το ΕΔΑΔ έκρινε όμως πάλι, ότι αυτή η επιτροπή δεν αποτελούσε επαρκές ένδικο βοήθημα για τους θιγόμενους για μια σειρά από λόγους, μεταξύ άλλων και διότι δεν προέβλεπε δυνατότητα αυτούσιας επιστροφής παρά μόνο χρηματικής αποζημίωσης. Τελικά με νεώτερη απόφασή του αναγνώριζε ότι οι τροποποιήσεις που επήλθαν στη διαδικασία της επιτροπής ικανοποιούσαν τις αρχικές επιφυλάξεις που είχαν εκφραστεί στην προηγούμενη απόφαση του Δικαστηρίου και αφέθηκε να εξεταστεί σε μεταγενέστερη απόφαση, κατά πόσο οι ρυθμίσεις αυτές είναι σύμφωνες με τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Διαφορετικά είναι τα πράγματα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η εγκατάσταση Τουρκοκυπρίων στον Νότο δεν περιορίστηκε ποτέ νομικά από την Κυπριακή Κυβέρνηση μετά το 1974. Οι περιουσίες των Τουρκοκυπρίων που εγκατέλειψαν τον Νότο τέθηκαν από την Κυπριακή Κυβέρνηση υπό κηδεμονία, σύμφωνα με τον νόμο περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών 139/91 μέχρις ότου επιτευχθεί τελική διευθέτηση του Κυπριακού Προβλήματος. Με απόφασή του της 24ης Σεπτεμβρίου του 2004 στην υπόθεση «Arif Moustafa ν. Υπουργείου Εσωτερικών» το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου έκρινε ότι από τη στιγμή που ένας Τουρκοκύπριος εγκατασταθεί οποτεδήποτε στις ελεύθερες περιοχές, έχει αξίωση επιστροφής της περιουσίας του από το κράτος.

Σε μια ύστατη προσπάθεια εξόδου από την απομόνωση, οι τουρκοκύπριοι υπερψήφισαν το σχέδιο Ανάν, το 2004, παρόλο που στο περιουσιακό τα πιο σημαντικά ζητήματα παραπέμπονταν για συζήτηση, και οριστική διευθέτηση, μετά τη λύση.

Μετά το ναυάγιο του σχεδίου, οι Τουρκοκύπριοι, απογοητευμένοι, και με τους τίτλους ιδιοκτησίας στα χέρια προχώρησαν σε πλήθος οικοδομικών παρεμβάσεων και σε πωλήσεις, κυρίως σε ξένους. Οι Ελληνοκύπριοι ιδιοκτήτες των περιουσιών στα Κατεχόμενα στρέφονται τα τελευταία χρόνια δικαστικά με αγωγές ενώπιον των κυπριακών δικαστηρίων, κατά των αλλοδαπών αγοραστών των περιουσιών τους.

Τα κυπριακά δικαστήρια ως τώρα κάνουν δεκτές τις αγωγές, κηρύσσοντας τις αγοραπωλησίες άκυρες και καταδικάζοντας τους αλλοδαπούς αγοραστές σε αποζημίωση. Στις 28 Απριλίου 2009, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Κοινοτήτων εξέδωσε απόφαση μετά από παραπομπή Αγγλικού Εφετείου με την οποία έκρινε, ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται από τα Κυπριακά Δικαστήρια για καταπάτηση Ελληνοκυπριακών περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές μπορούν να εγγραφούν και να εκτελεστούν στα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σήμερα, που οι συνομιλίες συνεχίζονται και τα ζητήματα κλείνουν ένα-ένα, είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι στο περιουσιακό έχουμε αναγνώριση, επί της Αρχής, του ατομικού δικαιώματος του νόμιμου ιδιοκτήτη. Απαιτείται περαιτέρω καθορισμός του όρου χρήστης και αναλυτική και ενδελεχής συζήτηση των κριτηρίων θεραπειών, προκειμένου το καθεστώς της επόμενης μέρας να είναι ξεκάθαρο. Εποικοδομητική ασάφεια σε ένα τέτοιο ζήτημα θα είναι βούτυρο στο ψωμί των επαγγελματιών «λυσοφοβικών» ένθεν κακείθεν.

Η Ομοσπονδία Ειδικών Καθεστώτων, μεγάλο ενδιαφέρον έχει η διαφορετική αντιμετώπιση των θρησκευτικών ιδρυμάτων από τις δύο πλευρές ―η τουρκοκυπριακή Κοινότητα είναι εξόχως πιο κοσμική, πρέπει να περιλαμβάνει αυστηρώς πολύ ειδικές κατηγορίες και να μην γίνει κατάχρηση προκειμένου να κρυφτούν κάτω από το χαλί περιπτώσεις που προκαλούν τριβές.

Πρέπει να παρουσιαστεί και να εγκριθεί εκατέρωθεν σαφές πλαίσιο εναλλακτικών θεραπειών (αποζημιώσεις, ανταλλαγές, αποκατάσταση). Και πριν βιαστούν κάποιοι υπερπατριώτες να μιλήσουν για ανεδαφικότητα, ας ρίξουν μια ματιά στην έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό της ομάδας Κύπρος (εφ. Πολίτης, 14/9/2015) όπου το 75% των ερωτηθέντων εμφανίζονται πρόθυμοι στο να υπάρξουν παρεκκλίσεις στην άσκηση του δικαιώματος απόκτησης περιουσίας και αναγνωρίζουν ότι αδιάλλακτες απόψεις στο παρελθόν οδήγησαν στην καλλιέργεια της κουλτούρας διχοτόμησης.

Η Διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η συνύπαρξη απαιτεί συνεχή διάλογο, αλληλεγγύη, χτίσιμο εμπιστοσύνης, κατανόηση. Τα συνιστώντα μέρη συνυπάρχουν και αλληλοεπιδρούν σε ένα σαφές νομικό πλαίσιο. Όποιος θεωρεί ότι μπορούν να διαχωριστούν σαν το νερό από το λάδι, εξυπηρετεί τα σχέδια αυτών που έχουν, πολιτικά και οικονομικά, επενδύσει στη διχοτόμηση.

 

blue

Copyright © 2012. www.mariayannakaki.gr | Όλα τα νέα σήμερα newspolis.gr | Designed by Shape5.com

Η επίσημη ιστοσελίδα της Μαρίας Γιαννακάκη | υποψηφιοι, Αττική, περιφέρεια, Παρέμβαση, για την Αττική, Β' Πειραιά, Κορυδαλλός, Κερατσίνι, Νίκαια, Δραπετσώνα, Αγ. Ιωάννης, Ρέντης, Πέραμα, Πειραιάς, Ανθρώπινα, δικαιώματα, LGBT, ισότητα, Εξωτερική, πολιτική, Εθνική Άμυνα, Τουρκία, Κύπρος, Κυπριακό, Ευρωπαϊκή, Ένωση, ομοφυλόφιλοι, Ρομά