Η ανακοίνωση της κυβέρνησης μετά το πέρας της έκτακτης συνεδρίασης του ΚΥΣΕΑ για το προσφυγικό στις 31 Αυγούστου, περιείχε δύο φράσεις που η μία αναιρούσε την άλλη: έκανε λόγο για «κατάργηση του δεύτερου βαθμού εξέτασης προσφυγών» αλλά «πάντα με σεβασμό στο κοινοτικό κεκτημένο».
Είναι απορίας άξιο πως ο αρμόδιος Υφυπουργός, Γιώργος Κουμουτσάκος, με την πείρα και γνώση του πρώην Ευρωβουλευτή, αλλά και διπλωμάτη, δεν προστάτευσε την Κυβέρνησή του από ένα τέτοιο ολίσθημα: Η πρόβλεψη δεύτερου βαθμού εξέτασης των αιτήσεων ασύλου δεν αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα αλλά υποχρέωση που προβλέπεται, για το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ, απευθείας από το ενωσιακό δίκαιο, το οποίο απαιτεί α) ανεξάρτητο δεύτερο βαθμό ασύλου, β) εξέταση και στον δεύτερο βαθμό της ουσίας της αίτησης διεθνούς προστασίας γ) δωρεάν νομική βοήθεια στους αλλοδαπούς και δ) αυτόματη αναστολή της απέλασης με την κατάθεση της προσφυγής (με συγκεκριμένες εξαιρέσεις) και ως εκ τούτου δεν μπορεί να καταργηθεί από τον εθνικό νομοθέτη. Τα παραπάνω αποτελούν αντανάκλαση βασικών εγγυήσεων του κράτους Δικαίου και θεμελιωδών δικαιωμάτων, που προβλέπονται στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Και προς επίρρωση των παραπάνω ας θυμηθούμε ότι η κυβέρνηση Καραμανλή, με το ΠΔ 90/2008 είχε επιχειρήσει αντίστοιχη κατάργηση του δεύτερου βαθμού εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, γεγονός που οδήγησε στην αποχώρηση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ από τη διαδικασία ασύλου και συνετέλεσε, μεταξύ άλλων, στην καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου λόγω απουσίας ενός δίκαιου και αποτελεσματικού συστήματος ασύλου.
Όπως τονίζει και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών οι καθυστερήσεις που επισημαίνονται δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, αλλά παρατηρούνται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, πόσο μάλλον στην Ελλάδα η οποία δέχεται ένα τεράστιο όγκο αιτήσεων διεθνούς προστασίας και οι αρμόδιες Υπηρεσίες (η Υπηρεσία Ασύλου και η Αρχή προσφυγών) είναι όχι μόνο υποστελεχωμένες, καθώς οι μνημονιακές υποχρεώσεις και οι αδύναμοι προϋπολογισμοί των Υπουργείων άφησαν και εδώ ανεξίτηλο στιγμα, αλλά και στελεχώνονται από υπαλλήλους στη συντριπτική πλειονότητά τους συμβασιούχους, οι οποίοι αποχωρώντας μετά τη λήξη της σύμβασης παίρνουν μαζί τους πολύτιμη εμπειρία και εκπαίδευση. Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζει και η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης που υποδέχεται και καταγράφει αρχικά τους αλλοδαπούς στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, αλλά και σε όλη την Ελλάδα.
Σκοπός του συστήματος χορήγησης ασύλου πρέπει να είναι η ορθή απονομή διεθνούς προστασίας με τη διασφάλίση των δικαιωμάτων των αιτούντων. Με τον στόχο αυτό στον σκληρό πυρήνα της σκέψης μας, η λειτουργία των επιτροπών δευτέρου βαθμού έχει αποδειχθεί επιτυχής.
Θα ήταν λύση η εξαγγελθείσα πρόθεση της κυβέρνησης να εξετάζουν τα διοικητικά δικαστήρια τις προσφυγές κατά των απορριπτικών αποφάσεων για το άσυλο;
Θα απαιτούσε άμεσο ορισμό περισσότερων από 60 δικαστών πανελλαδικά οι οποίοι θα ασχολούνταν αποκλειστικά με αυτό, αλλά και τροποποίηση της διοικητικής δικονομίας για να προσαρμοστεί στις ιδιαιτερότητες του δικαίου του ασύλου, όπως η εύλογη πιθανολόγηση των ισχυρισμών των προσφευγόντων, αντί της πλήρους απόδειξης, , , η ανάγκη διασύνδεσης του ηλεκτρονικού συστήματος των δικαστηρίων με το σύστημα της Υπηρεσίας Ασύλου «Αλκυόνη», στο οποίο βρίσκονται οι φάκελοι των αλλοδαπών κ.λπ. Τέλος, απαιτείται η υποστήριξη των δικαστών από εισηγητές που θα βρίσκουν πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής σχετικές με την κάθε υπόθεση, έρευνα ιδιαίτερα χρονοβόρα.
Χωρίς τα παραπάνω, καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολο έως αδύνατο να έχουμε δίκαιη και ταχεία εξέταση των υποθέσεων ασύλου στα διοικητικά δικαστήρια, αντιθέτως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να υπάρξουν περισσότερες καθυστερήσεις και αρρυθμίες στις διαδικασίες ασύλου, καθώς και ο κίνδυνος να δημιουργηθούν προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία των διοικητικών δικαστηρίων.
«Όλα αυτά τα χρόνια αντιμετώπισα τα προβλήματα και τις δυσκολίες με το κεφάλι ψηλά. Και θα αποχωρήσω με το κεφάλι ψηλά γιατί έκανα, σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, ό,τι μπορούσα για να πετύχω το καλύτερο για την Κύπρο μας. Στις δυσκολίες έχω μάθει να σηκώνω το κεφάλι ψηλά και όχι τα χέρια. Έτσι έμαθα, αυτό έκανα μια ζωή και αυτό θα συνεχίσω να κάνω».
Αυτά δήλωνε ο Δημήτρης Χριστόφιας το 2013, μία εβδομάδα πριν αποχωρήσει από την θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την Παρασκευή, 21 Ιούνη, πέρασε στο επέκεινα, και η Ιστορία καλείται πλέον να κρίνει δίκαια τον πολιτικό ο οποίος αμφισβητήθηκε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, που κατηγορήθηκε για τα πάντα, του οποίου όμως η ειλικρίνεια δεν αμφισβητήθηκε ποτέ, ακόμη και από τους πιο σκληρούς πολιτικούς του αντιπάλους.
Από πολύ μικρή ηλικία εντάχθηκε στο λαϊκό κίνημα. Καθοριστική στάθηκε η γνωριμία του, σε μια παγκοινοτική συγκέντρωση στη γενέτειρά του, το Κάτω Δίκωμο, με τον τότε ΓΓ του ΑΚΕΛ, Εζεκία Παπαϊωάννου. Στο βιβλίο του με τίτλο "Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία" (Λευκωσία, 2016) σημειώνει “Όταν με άκουσε ο Παπαϊωάννου, είπε σε έναν από τους συντρόφους που τον συνόδευαν, τον Χριστόφορο Τζιωνή: ‘Τούτο το παιδί σημαθκιάστε το’. Το ‘σημαθκιάστε το’ σήμαινε ότι σε μερικές εβδομάδες είχα βολιδοσκόπηση να είμαι έτοιμος για να μεταβώ στη Μόσχα, να φοιτήσω στην Κομματική Σχολή, στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών”.
Το 1988, εκλέγεται Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, θέση από την οποία παραιτείται 21 χρόνια μετά, το 2009, αφού είχε εκλεγεί Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
"Για μένα ήταν όπως είπα, ένα ψυχικό βάσανο το να διαδεχθείς έναν Παπαϊωάννου. Θα ανταποκριθείς; Θα αρθείς στο ύψος των περιστάσεων; Στο τέλος αποφάσισα ότι θα προσπαθήσω. Σκέφτηκα ότι ήταν βίωμα ζωής ο αγώνας από τα παιδικά μου χρόνια. Το Κόμμα μου είχε προσφέρει και τα εφόδια, τα ιδεολογικό-πνευματικά, μέσω του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών και της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών που μεταπήδησα και σπούδασα για άλλα τρία χρόνια. Θα προσπαθήσω να τα καταφέρω. Γιατί να μην τα καταφέρω". (ό.π)
Ο Χριστόφιας κατόρθωσε αυτό που φάνταζε ακατόρθωτο για την Αριστερά στην Κύπρο: εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής και Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
«Η απόφαση αυτή, (σ.σ. για την υποψηφιότητά του στις εκλογές του 2008) μπορεί να χαρακτηριστεί απόφαση ιστορικής σημασίας. Πρώτη φορά στην ιστορία του το κόμμα έθετε τον εαυτό του στη διάθεση των πατριωτικών δημοκρατικών δυνάμεων και του λαού ευρύτερα ζητώντας την εμπιστοσύνη του για να ασκήσει την κρατική εξουσία.
Η ιστορία του ΑΚΕΛ είναι τέτοια που εμείς πετύχαμε το αδύνατο, όπως είπε και ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Με την εξής έννοια: Από καταβολής της Κυπριακής Δημοκρατίας, το ΑΚΕΛ υποστήριζε τις δυνάμεις του Κέντρου. (…) Εάν ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν με προωθούσε να εκλεγώ Πρόεδρος της Βουλής δεν θα δημιουργούνταν οι προϋποθέσεις ανάληψης της εξουσίας από το ΑΚΕΛ. Κι αυτό γιατί διαχρονικά καλλιεργείτο ένα πνεύμα αντιακελισμού και αντικομμουνισμού. Πολλές προλήψεις και προκαταλήψεις κατέτρυχαν τη συνείδηση της πλειοψηφίας του λαού. «Το ΑΚΕΛ εξουσία!» δεν το διανοούνταν». (ό.π)
Η πενταετία της διακυβέρνησής του, με κεντρικό σύνθημα «Δίκαιη λύση, Δίκαιη Κοινωνία» ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, έχοντας τη στήριξη σχεδόν του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων του τόπου πλην του ΔΗΣΥ, την οποία όμως σταδιακά απώλεσε ολοκληρωτικά.
Κομβικό σημείο για τη διακυβέρνηση του Δημήτρη Χριστόφια, αποτέλεσε αναμφίβολα η έκρηξη στο Μαρί στις 11 Ιουλίου 2011 και η απώλεια 13 ανθρώπινων ζωών. Ένα τραγικό συμβάν, που θα σφράγιζε οριστικά και αμετάκλητα με αρνητικό πρόσημο την πορεία της διακυβέρνησής του.
Λανθασμένοι χειρισμοί από πρόσωπα σε θέσεις κλειδιά, προσωπικές ή όχι ευθύνες του ιδίου του Προέδρου Χριστόφια, που του αποδόθηκαν σωστά η λανθασμένα, η πραγματικότητα ήταν πως το μέγεθος της λαϊκής κατακραυγής υπήρξε άνευ προηγουμένου, θέτοντας ταυτόχρονα σε πλήρη πολιτική απομόνωση, τόσο τον ίδιο προσωπικά όσο και το ΑΚΕΛ.
Χρόνια µετά, θα δηλώσει ότι η έκρηξη δεν ήταν τυχαία, ότι ήταν στοχευµένη ενέργεια για να υπονομεύσει τον ίδιο, «έναν κοµµουνιστή πρόεδρο», όπως είπε.
Η θητεία του συνέπεσε µε το ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, που συνέβαλε στην επιβράδυνση της ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας. Οι εκτεθειμένες στα ελληνικά ομόλογα κυπριακές τράπεζες χρεοκόπησαν, οδηγώντας την Κύπρο στα μνημόνια, λίγες ημέρες µετά την ολοκλήρωση της προεδρικής του θητείας.
Ο Δημήτρης Χριστόφιας εκλέχθηκε ως ο Πρόεδρος της Λύσης. Ακόμη μία ατυχής συγκυρία στη διακυβέρνησή του ήταν ότι τον εποικοδομητικό Ταλάτ διαδέχθηκε στην ηγεσία των Τ/κ ο ακραίος και απορριπτικός Ντερβίς Έρογλου, ανατινάσσοντας κάθε γέφυρα συνεννόησης και προοπτική λύσης.
Ας σημειωθεί ότι το ΔΗΣΥ άσκησε ανελέητη κριτική μιλώντας για οδυνηρές υποχωρήσεις.
Και εδώ δεν μπορώ να απόσχω του πειρασμού να σημειώσω την υποστηρικτική στάση του ΑΚΕΛ στο Εθνικό ζήτημα μέχρι το Κρανς Μοντανά.
Κλείνοντας θα ήθελα να σταθώ στις «σπουδαίες συγκλίσεις» που πέτυχε ο Χριστόφιας στο Κυπριακό (ο χαρακτηρισμός ανήκει στον Αλέκο Μακρίδη, ο ποίος δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ΑΚΕΛικός) και οι οποίες αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη για όποιον παραμένει πιστός στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ως μόνη αποδεκτή βάση επίλυσης του Κυπριακού, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες σήμερα που έχουν αρχίσει να ακούγονται φωνές για «άλλες λύσεις», είτε αυτές είναι θολές ιδέες Συνομοσπονδίας, είτε ακόμη και Διχοτόμησης:
1. Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμφωνία επί της αρχής για μια και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια και στη συνέχεια συμφωνία για αδιαίρετη κυριαρχία.
2. Η πρόταση που επεξεργάστηκε η ε/κ πλευρά αναφορικά με την εκ περιτροπής προεδρία (4:2), με μικτή ψηφοφορία και σταθμισμένη, διασταυρούμενη ψήφο.
3. Διασφαλίστηκε για πρώτη φορά το απρόσκοπτο δικαίωμα όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, να εγκαθίστανται οπουδήποτε στο νησί, να αγοράζουν περιουσία, να κατοικούν, να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.
4. Διατήρηση της πληθυσμιακής αναλογίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων, δηλαδή της αναλογίας 4:1, που θεωρείται πάρα πολύ σημαντικό για τη ροή και εγκατάσταση των Τούρκων υπηκόων στην Κύπρο στην περίπτωση που ενταχθεί η Τουρκία στην ΕΕ.
5. Στις ομοσπονδιακές αρμοδιότητες (που προστέθηκαν ώστε το κράτος να λειτουργήσει απρόσκοπτα ως ισχυρό ομοσπονδιακό) συμφωνήθηκε να περιληφθούν όλες οι θαλάσσιες ζώνες, περιλαμβανομένης της ΑΟΖ και των φυσικών πόρων.
Όπως έγραφε ο ίδιος στον επίλογο του βιβλίου του, η απόψή του για την ζωή ταυτίζεται με ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Νικολάι Οστρόφσκι "Πώς δενότανε το ατσάλι”:
"Το πιο ακριβό στον άνθρωπο είναι η ζωή. Αυτή του δίνεται μια φορά και πρέπει να τη ζήσει κανείς έτσι, που να μη τον βασανίζει ο πόνος για τα χρόνια που τα 'ζησε άσκοπα, για να μην τον καίει η ντροπή για το πρόστυχο και το τιποτένιο παρελθόν και να μπορέσει πεθαίνοντας να πει: Όλη μου τη ζωή, όλες μου τις δυνάμεις τις έδωσα στο πιο ωραίο ιδανικό του κόσμου - στον αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας".
Και τη δικαίωσε απόλυτα με το δικό του πέρασμα από τη ζωή από όποια θέση υπηρέτησε την Κύπρο και την Ιδεολογία του.
Τι είναι ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, πως θα το περιγράφατε για να το καταλάβει ο πολίτης;
Πρόκειται για μία εθνική στρατηγική που εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσµα της κυβερνητικής πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη στατιστικά στοιχεία και έχοντας εξασφαλίσει διϋπουργικό συντονισµό και τη συμμετοχή όλων των αρµόδιων φορέων στο σχεδιασµό και την υλοποίηση των σχετικών δράσεων. Περιλαμβάνει ειδικούς στόχους, τη συστηματική παρακολούθηση και αξιολόγηση βάσει ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών της αποτελεσματικότητας των προωθούμενων πολιτικών και δράσεων.
Είναι ένα κείμενο πολιτικών δεσμεύσεων, το οποίο ωστόσο δεν είναι καθόλου θεωρητικό αλλά αντιθέτως παρουσιάζει μια σειρά από συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και δράσεις, μετρήσιμες, κοστολογημένες και με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα υλοποίησης. Πρόκειται για μία διεθνή καλή πρακτική που την προτείνουν τα Ηνωμένα Έθνη και ενδείκνυται ιδιαίτερα σε θέματα ευαισθητοποίησης και προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Στην πραγματικότητα, ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης συντονίζει όλο τον κρατικό μηχανισμό ώστε να μην αναλωνόμαστε σε αποσπασματικές πολιτικές που αποδεικνύονται όχι μόνο ατελέσφορες, αλλά και οδηγούν σε διασπάθιση πόρων και ανθρωπίνου δυναμικού.
Από τις πρώτες μέρες της Διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, το 2015, ξεκινήσαμε έναν πραγματικό μαραθώνιο για να συντονιστούμε με την διεθνή κοινότητα και πρωτοπορία, με χειροπιαστά αποτελέσματα που έχουν δεχτεί πολύ θετικές κριτικές από την διεθνή κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έχετε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα σχετικά;
Στην Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκπονήσαμε το πρώτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, σε μία πολύ δύσκολη περίοδο, εν μέσω της πιο μεγάλης οικονομικής κρίσης που γνώρισε η χώρα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.
Θα σας αναφέρω πολύ συνοπτικά μερικές από τις δράσεις του Εθνικού Σχεδίου για τα Δικαιώματα του Παιδιού για να γίνει πιο αντιληπτό. Δράση του Εθνικού Σχεδίου, από το Υπουργείο Εργασίας, ήταν η χορήγηση δωρεάν σχολικών γευμάτων για 153.000 μαθητές δημοτικών σχολείων των περιοχών που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση και η επέκτασή του σε 600.000 μαθητές στην συνέχεια σε περιοχές που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές σε όλη την Ελλάδα.
Άλλη δράση του Εθνικού Σχεδίου ήταν η διεύρυνση της δωρεάν πρόσβασης παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς (από 79.000 παιδιά το 2015 σε 127.000 το 2018) των Υπουργείων Εσωτερικών και Εργασίας και η ίδρυση νέων βρεφονηπιακών σταθμών (10.000 νέες θέσεις το 2018-19) με στόχο μέχρι το 2021 να καλυφθεί η ζήτηση.
Σημειώνω το Νόμο για την αναδοχή και υιοθεσία και τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Ανηλίκων, με στόχο τη διαφάνεια και την επιτάχυνση των διαδικασιών υιοθεσίας και αναδοχής, το Νόμο για την δίχρονη υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση, το Νόμο σχετικά με την επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων, τη καθολική και ισότιμη πρόσβαση των ανασφάλιστων παιδιών/οικογενειών στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τη χορήγηση αυξημένου επιδόματος παιδιού από το Υπουργείο Εργασίας σε περισσότερες οικογένειες που βρίσκονται σε ανάγκη (+100.000 δικαιούχες οικογένειες το 2018), την ίδρυση των Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων, τα «Σπίτια του Παιδιού». Μόνο για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού μπορούμε να μιλάμε για ώρες.
Άλλο Εθνικό Σχέδιο Δράσης είναι αυτό κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας που εκπόνησε το Εθνικό Συμβούλιο κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας, το οποίο υπάγεται στην Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μία πολύ σημαντική πρωτοβουλία τη στιγμή που τα περιστατικά ρητορικής μίσους, ρατσιστικής βίας και επιθέσεων έχουν αυξηθεί κατά πολιτών που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, σύμφωνα με την έκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας.
Και βέβαια το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία για το οποίο συναντηθήκαμε για να συζητήσουμε σήμερα, ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης το οποίο η χώρα καθυστέρησε πολλά χρόνια να εκπονήσει και για το οποίο είμαστε πολύ περήφανοι.
Που οφείλεται όλη αυτή η καθυστέρηση;
Θα σας πω. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στις 13 Δεκεμβρίου του 2006 και τέθηκε σε ισχύ στις 3 Μαΐου του 2008. Την Κύρωση της Σύμβασης υπέγραψε η Ελληνική Βουλή το 2012. Παρόλα αυτά, η Σύμβαση έμενε ένα κενό γράμμα για πολλά χρόνια, διότι η Ελληνική Πολιτεία δεν είχε προβλέψει κατευθυντήριες οδηγίες για την υλοποίησή της. Εμείς από την πρώτη στιγμή ξεκινήσαμε όλες τις διαδικασίες για την ψήφιση ενός ολοκληρωμένου νόμου, του 4488/2017 με τις κατευθυντήριες και οργανωτικές διατάξεις υλοποίησης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
Τι καινούργιο έφερε ο νόμος αυτός που θα βελτιώσει την ζωή των ατόμων με αναπηρίες;
Είναι πάρα πολλά και θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω τα πιο σημαντικά που έχουν άμεση εφαρμογή.
Κατ΄ αρχήν συστάθηκε ο Εθνικός Μηχανισμός για τα Άτομα με Αναπηρία στο Υπουργείο Επικρατείας. Ο Εθνικός Μηχανισμός συντονίζει όλη την κρατική μηχανή για θέματα αναπηρίας. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Μια σειρά από Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που έπρεπε να εκδοθούν άμεσα συντονίστηκαν από τον Εθνικό Μηχανισμό. Αποφάσεις για Αστικές Συγκοινωνίες, για την Ραδιοτηλεόραση, για την θεσμοθέτηση πρόσφορων μέσων και τρόπων επικοινωνίας των Ατόμων με Αναπηρίες με τη Δημόσια Διοίκηση. Και υπάρχουν και άλλες αποφάσεις που μένουν να προχωρήσουν αλλά μας πρόλαβαν οι πολιτικές εξελίξεις και η προκήρυξη των εκλογών. Αλλά πραγματικά περιμένουμε και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε το έργο μας την επομένη των εκλογών.
Άλλο πολύ πρακτικό αποτέλεσμα του νόμου του 2017 για την υλοποίηση της Σύμβασης είναι η δημιουργία Σημείων Αναφοράς για τα Άτομα με Αναπηρία σε όλα τα Υπουργεία, Περιφέρειες και Δήμους της Ελλάδας, με Κεντρικό Σημείο Αναφοράς της χώρας την Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτό το έργο πραγματικά ήταν τιτάνιο: έπρεπε να συντονίσουμε 385 Δήμους ώστε να υποδειχθεί ένα άτομο στον καθένα και μία υπηρεσία που ο πολίτης με αναπηρία να μπορεί να απευθυνθεί για το θέμα που αντιμετωπίζει. Αυτή την στιγμή ο μηχανισμός αυτός βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία. Και αυτό που με λυπεί είναι ότι όσα Δελτία Τύπου και να βγάζουμε, όσες ανακοινώσεις και να κάνουμε, αυτά τα θέματα δεν «πουλάνε» στα Μέσα με αποτέλεσμα ο πολίτης με αναπηρία να μην ενημερώνεται σωστά.
Τέλος και για να ξαναγυρίσουμε στο θέμα μας, στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, η Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ορίστηκε από τον νόμο ως η υπεύθυνη για να το εκπονήσει.
Όλα αυτά ακούγονται πολύ θετικά αλλά αν ρωτήσετε ένα πολίτη με αναπηρία αν έχει βελτιωθεί η ζωή του θα σας απαντήσει πώς όχι.
Σας ξαναλέω ότι από το 2006 που ψηφίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, ακόμα σήμερα βγάζουμε Υπουργικές Αποφάσεις. Υπήρξε μία απάνθρωπη αδιαφορία μέχρι το 2015. Από την στιγμή που αναλάβαμε δεν υπήρξε καμία καθυστέρηση, ίσα ίσα. Μέχρι να ολοκληρώσει το έργο της η νομοπαρασκευαστική επιτροπή και να βγει ο νόμος σε δημόσια διαβούλευση ώστε να ψηφιστεί, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα, φτάσαμε στο 2017. Έκτοτε κάνουμε αγώνα δρόμου. Ο Υπουργός Επικρατείας, κ. Βερναρδάκης, σε συνέντευξή του δήλωσε ότι «οι οργανώσεις και τα δίκτυα των αναπήρων αναγνωρίζουν καθολικά πως ό,τι έγινε τα τελευταία 4 χρόνια δεν είχε γίνει τα τελευταία 40 χρόνια, που μάλιστα τα λεφτά περίσσευαν και η χώρα βρισκόταν σε οικονομική πρόοδο». Και έχει απόλυτο δίκιο. Όμως τα αποτελέσματα δεν τα έχουμε ακόμα δει. Εκτίμηση μου είναι ότι σε δύο χρόνια από σήμερα η ζωή των ατόμων με αναπηρία θα είναι εντελώς διαφορετική. Διότι πλέον το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει, η δομή υπάρχει, πρέπει όλα να εφαρμοστούν όπως προβλέπονται.
Πείτε μας σε ποιο σημείο βρίσκεται σήμερα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Άτομα με Αναπηρία;
Από την επομένη της ψήφισης του Νόμου για την υλοποίηση της Σύμβασης αρχίσαμε να μελετάμε αντίστοιχα Εθνικά Σχέδια Δράσης Ευρωπαϊκών Χωρών. Βρήκαμε εξαιρετικά τα τρία Σχέδια Δράσης της Περιφέρειας της Μαδρίτης. Προσέξτε, η Ισπανία εφαρμόζει Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία ήδη από το 1999! Η Ισπανία έχει κάνει σπουδαία βήματα σε θέματα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και κυρίως σε θέματα αναπηρίας. Εκεί, με τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο και τα χημικά που χρησιμοποιηθήκαν είχαν πολλούς ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Οργανώθηκαν, λοιπόν, νωρίς και ίδρυσαν τον Οργανισμό ONCE. Οργανισμό με το οποίο ήρθαμε σε επαφή ώστε να πάρουμε τεχνογνωσία για την εκπόνηση του δικού μας Σχεδίου Δράσης. Επίσης ήρθαμε σε επαφή με οργανώσεις αναπήρων στην χώρα μας ενώ το Σχέδιό μας παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε και από το Εθνικό Συμβούλιο κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας στο οποίο συμμετέχει και η Ε.Σ.Α.με Α.
Παράλληλα συμπεριλάβαμε στο Σχέδιο ότι προβλέπεται από τις Διεθνείς Συμβάσεις, την Ευρωπαϊκή και Ελληνική Νομοθεσία και τις Διεθνείς Υποχρεώσεις της χώρας σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
Σήμερα είμαστε στην φάση να το παρουσιάσουμε στην Κοινωνία των Πολιτών. Οι πολιτικές εξελίξεις μας πρόλαβαν καθώς αναμέναμε μέσα στο καλοκαίρι να πάρουμε τελικές παρατηρήσεις από τις Οργανώσεις των Αναπήρων και να κληθούν όλα τα Υπουργεία να παρουσιάσουν τις δράσεις τους. Ωστόσο, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία είναι μία δέσμευση της χώρας, είναι μία ανάγκη και θα συνεχίσουμε την υλοποίησή του την επομένη των εκλογών κανονικά.
Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι του Σχεδίου, πως θα βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών με αναπηρία;
Οι άμεσοι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία είναι:
1. Οι ίσες Ευκαιρίες,
2. Η στήριξη της αυτονομίας των ΑΜΕΑ (όχι μόνο φυσική αυτονομία αλλά και ικανότητα λήψης αποφάσεων ζωής),
3. Η δυναμική παρέμβαση στην προσβασιμότητα (μέσα μεταφοράς, αρχιτεκτονική, οικιστικά, τεχνολογία και επικοινωνία),
4. Η εξάλειψη κάθε διάκρισης (γυναίκες με αναπηρίες, κτλ),
5. Η αύξηση κονδυλίων για βελτίωση ποιότητας ζωής (βελτίωση ποιότητας υπηρεσιών),
6. Η οργάνωση κέντρων και υπηρεσιών και
7. Τα επαγγελματικά προσόντα.
Τώρα όλα αυτά καταλαβαίνω ότι ακούγονται απλά ως τίτλοι, αλλά δεν είναι, έχουν άμεση και πρακτική εφαρμογή στην καθημερινότητά μας. Θα σας δώσω παραδείγματα. Η προσβασιμότητα σε όλα τα σχολεία της χώρας για τα άτομα σε αμαξίδιο ή με κινητικά προβλήματα, οι ειδικές ράμπες για αναπήρους σε όλο και περισσότερες παραλίες, η επιδότηση επιχειρήσεων για την πρόσληψη ατόμων με αναπηρίες, η επιδότηση για στέγαση και αυτονομία των ατόμων με αναπηρίες είναι δράσεις που θα αποτελέσουν κομμάτι του Εθνικού Σχεδίου.
Επίσης ο συντονισμός και η ενίσχυση των υπηρεσιών που απευθύνονται στους πολίτες με αναπηρίες. Γνωρίζουμε πολύ καλά το τι γίνεται στα Κέντρα Πιστοποίησης της Αναπηρίας, τα λεγόμενα ΚΕΠΑ. Πόσο ταλαιπωρούνται οι πολίτες και πόσο γραφειοκρατικό και εξοντωτικό είναι όλο αυτό το σύστημα. Δράσεις σωστής λειτουργίας τέτοιων κέντρων και σεβασμού στους πολίτες και στις ανάγκες τους αποτελούν κεντρικές δράσεις των Εθνικών Σχεδίων.
Συνοπτικά μπορώ να σας πω ότι οι άξονες του Εθνικού Σχεδίου καλύπτουν όλο το φάσμα της ζωής ενός ανθρώπου με αναπηρία. Την Κοινωνική Πρόνοια με την στήριξη των οικογενειών των ΑΜΕΑ, την εκπαίδευση με ισότιμη συμμετοχή των παιδιών ΑΜΕΑ στην δημόσια εκπαίδευση, την υγεία με έγκαιρη πρόληψη και διάγνωση, την εργασία, τον πολιτισμό, την κοινωνική ζωή, τον αθλητισμό και την προσβασιμότητα.
Τι καινοτόμο φέρνει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης;
Το καινοτόμο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία είναι ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα μιλάμε για πολλαπλές διακρίσεις και στην Αναπηρία. Τι σημαίνει αυτό;
Σκεφτείτε πόσες διακρίσεις εξαιτίας του φύλου τους δέχονται καθημερινά οι γυναίκες στον χώρο εργασίας τους. Σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι για ένα άτομο με αναπηρία να βρει εργασία. Αν τα συνδυάσουμε αυτά μπορείτε να φανταστείτε πόσο πιο δύσκολη γίνεται η εργασιακή κατάσταση ή αποκατάσταση για μία γυναίκα με αναπηρία που έρχεται αντιμέτωπη με δύο διακρίσεις. Σύμφωνα με μία έρευνα στην Ισπανία, που όπως σας είπα μελετάμε ως καλή πρακτική, το 72,19% των γυναικών με αναπηρίες απολαμβάνουν κοινωνικά επιδόματα για την αναπηρία τους αλλά δεν εργάζονται, τριπλάσιο ποσοστό από αυτό των αντίστοιχων αντρών με αναπηρία.
Οι γυναίκες με αναπηρίες γίνονται θύματα πολλαπλών διακρίσεων, τόσο για την κατάσταση της υγείας τους όσο και για το φύλο τους ή αν θέλετε θύματα διπλής διάκρισης και πολλαπλών εμποδίων για την επίτευξη των στόχων της ζωής τους. Υψηλότερα επίπεδα ανεργίας, χαμηλότεροι μισθοί, δυσχερέστερη πρόσβαση σε υπηρεσίες της υγείας, μεγαλύτερες εκπαιδευτικές ελλείψεις, μικρή ή καθόλου πρόσβαση στα προγράμματα και υπηρεσίες που απευθύνονται σε γυναίκες και αυξημένο κίνδυνο σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης. Αυτά είναι μερικά από τα διακριτικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τις γυναίκες με κάποιου είδους αισθητική, σωματική, ψυχική ή πνευματική αναπηρία. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Άτομα με Αναπηρία συμπεριλαμβάνει τον τομέα της Γυναίκας με Αναπηρίας στους βασικούς στόχους του.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Συμπεριλαμβάνουμε και όλες τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ΛΟΑΤΚΙ άτομα με αναπηρίες, Ρομά συμπολίτες μας με αναπηρία, μετανάστες με αναπηρία και κάθε άνθρωπο που μπορεί να φέρει πολλές ταυτότητες ανάλογα με την φυλή, το χρώμα του, την θρησκεία του, τις ιδιαιτερότητές και τις απόψεις του και είναι ανάπηρο, και γίνεται θύμα αυτών των πολλαπλών διακρίσεων.
Κυρία Γιαννακάκη, κλείνοντας αυτή τη συνέντευξη που πραγματικά ήταν πολύ κατατοπιστική, θα ήθελα να σας ρωτήσω, καθώς βρισκόμαστε και σε προεκλογική περίοδο, ποιο είναι το διακύβευμα αυτών των εκλογών και ποιο περιμένετε να είναι το αποτέλεσμά τους;
Το διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι πολύ ξεκάθαρο. Ή θα συνεχίσουμε το έργο μας προς τα μπροστά, προς την ανάπτυξη και την φιλολαϊκή πολιτική ή θα ξαναγυρίσουμε στις πολιτικές των μνημονίων προ του 2015. Δεν μπορώ να πω ότι τα κάναμε όλα καλά ή ότι δεν υπήρξαν καθυστερήσεις. Όμως όλοι μας, αυτά τα χρόνια δουλέψαμε σκληρά για να προχωρήσει η χώρα μπροστά και να σταθεί στα πόδια της.
Ειδικά στον τομέα που υπηρέτησα εγώ, στα Ανθρώπινα Δικαιώματα, είναι κοινή ομολογία ότι έγιναν τεράστια βήματα. Αναφέρω ενδεικτικά την προέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης, τη Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου, το Νόμο για την Ίση Μεταχείριση, την Κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
Ήμασταν ουραγοί στην Ευρώπη και σήμερα, σε ορισμένα, ζητήματα είμαστε στην πρωτοπορία.
Θεωρώ ότι οι πολίτες θα τα υπολογίσουν όλα αυτά και θα δώσουν ξανά εντολή στον ΣΥΡΙΖΑ να συνεχίσει το έργο του για μία πολιτική σταθερά προσηλωμένη στην κοινωνική ισότητα και αλληλεγγύη, με στόχο την τελική και πλήρη χειραφέτηση της κοινωνίας.
Πάγια προγραμματική θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου των ομόφυλων ζευγαριών. Για ποιο λόγο έχει καθυστερήσει η υλοποίησή της;
Καταρχάς θα ήθελα να κάνω μία επισήμανση. Ο πολιτικός γάμος των ομόφυλων ζευγαριών, όπως λέτε, ή ο γκέι γάμος όπως συχνά αναφέρεται, και η παιδοθεσία που συνεπάγεται, είναι κατά τη γνώμη μου λάθος ορολογία. Θα δανειστώ ένα σλόγκαν που βγήκε πριν δύο τρία χρόνια στην Ισπανία, όταν εόρταζαν δέκα χρόνια πολιτικού γάμου και για τους ομοφυλόφιλους: «Δεν είναι γκέι γάμος, είναι γάμος». Δηλαδή είναι πολιτικός γάμος για όλους τους πολίτες, δίχως αστερίσκους και διακρίσεις, και αυτό πρέπει να το καταλάβουν όλοι. Είναι ένα καθολικό δικαίωμα των πολιτών.
Τώρα ο πολιτικός γάμος και για τα ομόφυλα ζευγάρια είναι κάτι που θα έρθει επιτέλους με την επόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Για εμάς είναι θέση αρχής και είναι στο πρόγραμμά μας από το ιδρυτικό του συνέδριο το 2013 και το έχει επαναφέρει και ο Πρωθυπουργός από το βήμα της Κεντρικής Επιτροπής το καλοκαίρι του 2018.
Και έρχεται το δίκαιο ερώτημά σας «γιατί τέσσερα και πλέον χρόνια τώρα δεν νομοθετήσατε τον γάμο και την παιδοθεσία για όλους;».
Ας θυμηθούμε πώς ήταν η κατάσταση τον Γενάρη του 2015: δεν υπήρχε τίποτα νομοθετικά αναφορικά με τα ΛΟΑΤΚΙ Δικαιώματα, η Ελλάδα ήταν στην κυριολεξία στον πάτο του βαρελιού σε αυτά στα ζητήματα στην κατάταξη του Συμβουλίου της Ευρώπης και σήμερα βρισκόμαστε στην πρώτη δεκάδα.
Παρόλες τις αστοχίες μας, τις δειλίες μας, θα το πω πρώτη εγώ για να σας προλάβω, τις παλινδρομήσεις μας, σήμερα έχουμε Σύμφωνο Συμβίωσης για όλους, Νομική Αναγνώριση Ταυτότητας Φύλου χωρίς ιατρικές προϋποθέσεις, κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την ενδοοικογενειακή βία που περιλαμβάνει και τα ομόφυλα ζευγάρια, τον Νόμο για την Ίση Μεταχείριση, την αναδοχή που αφορά και στα ζευγάρια με Σύμφωνο Συμβίωσης χωρίς διακρίσεις.
Δέχομαι και συμφωνώ απόλυτα με την κριτική που μας κάνει η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και οι ακτιβιστικές ομάδες.
Κλείνω, λοιπόν, λέγοντάς σας ότι μπορούμε να διαφωνήσουμε στο πότε θα είναι η επόμενη κυβέρνηση του Σύριζα, κάποιος μπορεί να πει ότι μπορεί να είναι σε ένα, δύο ή τέσσερα χρόνια, για εμάς θα είναι η επόμενη κυβέρνηση από τον Ιούλιο του 2019 γιατί θεωρούμε ότι οι πολίτες θα εκτιμήσουν το έργο και την προσπάθειά μας και θα μας δώσουν με την ψήφο τους την εντολή να συνεχίσουμε, όπως και να έχει, όμως, η επόμενη Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα φέρει και τον πολιτικό γάμο και την παιδοθεσία και για τα ομόφυλα ζευγάρια, όπως έφερε το Σύμφωνο Συμβίωσης και τη Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου και άλλα νομοθετήματα, δίχως ρατσιστικές και επιλεκτικές διακρίσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ πολιτών.
Τι απαντάτε σε όσους σας κατηγορούν ότι είστε από τη μία δέσμιοι των εκκλησιαστικών κύκλων και από την άλλη της μέχρι πρότινος συγκυβερνώσας παράταξης των ΑΝΕΛ;
Δέσμιοι εκκλησιαστικών κύκλων; Μάλλον θα γελάσω. Αν αναλογιστούν πόσες φορές έχω παραπέμψει στον εισαγγελέα ιερείς προκειμένου να διερευνηθεί η παραβίαση του αντιρατσιστικού νόμου. Πόσοι ιερείς κατακεραύνωναν τα νομοσχέδια στα οποία αναφέρθηκα, ποτέ η κυβέρνηση δεν έκανε πίσω. Θυμίζω ότι στα προς αναθεώρηση άρθρα του Συντάγματος πέρασε και το άρθρο 3, που αφορά στις σχέσεις κράτους - εκκλησίας και στη θρησκευτική ουδετερότητα.
Θα σας θυμίσω, επίσης, ότι ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής ζήτησε να ενημερωθεί για το σκεπτικό της αθωωτικής, πρωτόδικης, απόφασης για τον Μητροπολίτη Αμβρόσιο, ο οποίος κατηγορήθηκε για κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος και υποκίνηση μίσους κατά των ομοφυλοφίλων βάσει του αντιρατσιστικού νόμου. Δεν το λες και «δέσμιοι των εκκλησιαστικών κύκλων»!
Μιλάτε με έναν άνθρωπο που υποστηρίζει τον πλήρη διαχωρισμό Κράτους - Εκκλησίας και ότι οι διακριτές σχέσεις μεταξύ της Εκκλησίας και του Κράτους είναι το μόνο σύστημα που διασφαλίζει πλήρως την αμεροληψία του Κράτους έναντι των θρησκειών καθώς και την ουσιαστική άσκηση της θρησκευτικής ελευθερίας ως βασικού ανθρώπινου δικαιώματος.
Η συζήτηση για τη διάκριση των σχέσεων των δύο αυτών κόσμων, του κοσμικού και του εκκλησιαστικού, είναι συζήτηση για τη γενικότερη ποιότητα της δημοκρατίας που επιθυμούμε για τη χώρα μας και τον πολιτισμό μας.
Αναφορικά με τους ΑΝΕΛ, η συνεργασία το 2015 ήταν αναγκαία και ήταν αυτή που οδήγησε στην έξοδο από τα Μνημόνια, ας μην το ξεχνάμε αυτό.
Δέσμιοι δεν υπήρξαμε ποτέ και ουδέποτε μου ασκήθηκαν πιέσεις λόγω αυτής της συνεργασίας.
Ας μην ξεχνάμε ότι υπήρξαν βουλευτές των ΑΝΕΛ οι οποίοι υπερψήφισαν δικαιωματικά Νομοσχέδια, που δεν ψήφισε η ΝΔ. Το δέσμιος λοιπόν, δεν είναι η κατάλληλη λέξη για το τί έγινε.
Λένε ότι συμπορεύονται μαζί μας πλέον συντηρητικοί άνθρωποι που μας ξέμειναν από τους ΑΝΕΛ. Δε βλέπουν, όμως, ότι άνθρωποι προερχόμενοι από έναν συντηρητικό χώρο, μας γνώρισαν και μας εκτίμησαν για τη δουλειά μας, έγιναν κοινωνοί των ιδανικών μας. Ναι η Έλενα Κουντουρά που έκανε καταπληκτική δουλειά στον τομέα του Τουρισμού έμεινε μαζί μας. Η Μαρίνα Χρυσοβελώνη με την οποία είχα καταπληκτική συνεργασία σε θέματα ισότητας των φύλων. Αυτό δεν είναι κέρδος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα;
Ποιες θα είναι οι άλλες πολιτικές προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ ενόψει των εκλογών ειδικά στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
Η αλήθεια είναι ότι οι πολιτικές εξελίξεις μας πρόλαβαν και έμειναν στη μέση πολύ σημαντικά πράγματα που θα ολοκληρώνονταν μέσα στο καλοκαίρι.
Υπάρχουν ήδη δύο νομοσχέδια έτοιμα προς κατάθεση: το πρώτο, του οποίου η δημόσια διαβούλευση έχει ήδη ολοκληρωθεί, αφορά στην Τροποποίηση του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, προκειμένου να ποινικοποιηθεί το έγκλημα της επίθεσης.
Το δεύτερο αφορά στην αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου, το οποίο πολύ πρόσφατα παραδόθηκε από την οικεία νομοπαρασκευαστική και φέρει πλήθος αλλαγών, θα σταθώ μόνο στις ρυθμίσεις που αφορούν στην επιμέλεια ανηλίκων και στην απαγόρευση τέλεσης γάμου για τους ανηλίκους κάτω των 15 ετών.
Από το Υπουργείο Υγείας είναι έτοιμο προς κατάθεση στη Βουλή το νομοσχέδιο για την υγειονομική κάλυψη των τρανς ανθρώπων στην ομάδα εργασίας του οποίου συμμετείχε το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών. Έχουμε κάνει παρεμβάσεις ώστε σε αυτόν τον νόμο να μπουν και τα θέματα μεσοφυλικών και διατάξεις για τις διακρίσεις που γίνονται στα θέματα αιμοδοσίας.
Από την αρχή της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ επιλέξαμε την εκπόνηση, για πρώτη φορά στη χώρα, Εθνικών Σχεδίων Δράσης ως βέλτιστη πρακτική, προκειμένου να μην υπάρχουν αποσπασματικές δράσεις και αλληλεπικαλύψεις, αλλά συνεκτικές πολιτικές.
Ήδη έχει εγκριθεί και υλοποιείται το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, του οποίου παρακολουθούμε την υλοποίηση και θα περάσουμε και στην αξιολόγησή του άμα τη ολοκληρώσει του. Από τον Σεπτέμβρη του 2017, η Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει οριστεί ως κεντρικό Σημείο Αναφοράς για τα Άτομα με Αναπηρία και σε αυτό το πλαίσιο και σε συνεργασία με τον Συντονιστικό Μηχανισμό για τα Άτομα με Αναπηρία του Υπουργείου Επικρατείας, αλλά και με την Κοινωνία των Πολιτών, εκπονεί το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα ΑμΕΑ. Για πρώτη φορά στο Σχέδιο αυτό υπάρχουν δράσεις για πολλαπλές διακρίσεις: τόσο για τις διακρίσεις των γυναικών με αναπηρίες όσο και άλλων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως ΛΟΑΤΚΙ αναπήρων, Ρομά, μεταναστών κτλ.
Τέλος, το Εθνικό Συμβούλιο κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας, συμβουλευτικό-γνωμοδοτικό όργανο που υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, ολοκλήρωσε την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας. Απομένει το πιο σημαντικό κομμάτι που είναι η παρακολούθηση της υλοποίησής του και η αξιοποίησή του.
Επίσης σημαντικό είναι να γίνουν τροποποιητικές παρεμβάσεις στο Νόμο για τη Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου, προκειμένου, μετά από ενάμιση χρόνο ισχύος του, να διορθωθούν κενά και δυσχέρειες της εφαρμογής του.
Από την αρχή της διακυβέρνησής μας δώσαμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην υλοποίηση προγραμμάτων ενδυνάμωσης των δικαστικών λειτουργών σε ζητήματα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Σε στενή συνεργασία με Διεθνείς Οργανισμούς, την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών υλοποιήσαμε δράσεις για την ολιστική αντιμετώπιση του ρατσιστικού εγκλήματος με προσπάθειες της Διοίκησης, της Δικαιοσύνης και της Κοινωνίας των Πολιτών. Αδήριτη είναι η ανάγκη συνέχισής τους και η παρακολούθηση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων, όπως αυτά αποτυπώθηκαν στο Πρωτόκολλο Συνεργασίας της 6ης Ιούνη 2018.
Όλα αυτά θα αποτελέσουν τις προτεραιότητές μας από την επομένη των εκλογών του Ιούλη. Κυρίως δε τα προγράμματα εκπαίδευσης, ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και ορατότητας.
Θεωρείτε ότι θα μπορούσαν να είχαν γίνει περισσότερα βήματα από την απερχόμενη κυβέρνηση στον τομέα αυτόν;
Θα σας πω ότι «εχθρός του καλού είναι το καλύτερο». Σαφώς και θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα. Χάσαμε πολύτιμο χρόνο εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης της χώρας όταν παραλάβαμε. Όμως σας διαβεβαιώνω ότι από την αρχή επιδοθήκαμε σε έναν μαραθώνιο για να προλάβουμε να αλλάξουμε πράγματα.
Θα σας θυμίσω ότι το 2011 είχε γίνει ρηματική διακοίνωση κατά της Ελλάδας από την CPT, την Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης εξαιτίας της άρνησης της τότε κυβέρνησης να συνεργαστεί και σήμερα η ίδια Επιτροπή μας θεωρεί συνεργάτες της. Τον Μάιο του 2017, ο τότε Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, GuidoRaimondi, είχε δηλώσει στη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Βουλής, Ν. Βούτση, ότι η Ελλάδα πλέον βρίσκεται στο δρόμο της αρετής.
Θεσμοθετήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας που έχει κάνει σημαντικές παρεμβάσεις.
Τα αποτελέσματα θα φανούν. Κατηγορήστε μας ότι δεν κάναμε καλή επικοινωνία, ίσως, αλλά ξέρετε κάτι; Με τις οικονομικές δυσκολίες της χώρας και με δύο άτομα στην Γενική Γραμματεία και όχι χιλιάδες όπως μας κατηγορεί η ΝΔ ή θα κάναμε επικοινωνία ή θα δουλεύαμε.
Μπορείτε να κάνετε έναν θετικό απολογισμό της κυβέρνησης και μία αυτοκριτική με τα αρνητικά της;
Σε όλους τους τομείς έγινε μια υπερπροσπάθεια για να σταθεί η χώρα στα πόδια της. Εγώ δε νομίζω ότι ο κόσμος ξέχασε σε τί κατάσταση παραλάβαμε την χώρα από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ το 2015. Το πιο σημαντικό ήταν που καταφέραμε να βγάλουμε τη χώρα από τα μνημόνια. Εκεί ήμασταν πραγματικά δέσμιοι. Για κάθε απόφαση, ακόμα και για θέματα που δεν είχαν οικονομικό αντίκτυπο, έπρεπε να παίρνουμε «άδεια» από την τρόικα. Τι να πρωτοπώ; Για την Υγεία που βρήκαμε δυόμιση εκατομμύρια ανασφάλιστους και καταφέραμε δωρεάν ασφάλιση για όλους δίχως εισιτήρια; Ότι σε αυτήν την οικονομική συγκυρία έχουμε καταφέρει σήμερα να παρέχουμε 600.000 ζεστά γεύματα σε σχολεία περιοχών που έχουν ανάγκη; Για την ανεργία που την βρήκαμε στο απίστευτο 28% και σήμερα φτάνει το 18%; Γίνανε άλματα παντού. Είναι αρκετά; Όχι βέβαια, γιατί ο πολίτης που ανήκει στο 18% της ανεργίας συνεχίζει να είναι άνεργος ακόμα και αν παίρνει καλύτερα επιδόματα αλλά συνεχίζει να νιώθει μη δημιουργικός και να κινδυνεύει η ζωή του.
Κοιτάξτε, θα επαναλάβω τα λόγια του Πρωθυπουργού όταν είπε ότι γνωρίζουμε πως τα τελευταία χρόνια δεν ήταν εύκολα και ότι κάναμε κι εμείς λάθη και συμβιβασμούς. Απογοητεύσαμε πολλούς που δεν καταφέραμε να αλλάξουμε τη χώρα από τη μια μέρα στην άλλη. Έχουμε ευθύνη που εκείνες τις μέρες, στην αρχή της διαπραγμάτευσης, είχαμε βάλει πάρα πολύ ψηλά τον πήχη και πιστεύαμε, κάτι που ακόμα πιστεύουμε, στην ανάγκη για έναν μεγάλο, ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό. Λέει κατά λέξη ο Αλέξης Τσίπρας ότι «μέσα σε αυτή τη δίψα, ίσως γίναμε βολονταριστές. Πιστέψαμε ότι μόνο η βούληση αρκεί. Τώρα ξέρουμε ότι χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος, πολύ περισσότερη προσπάθεια, πολύ περισσότερος κόπος για να αποκτήσουμε την πατρίδα που θέλουμε, το κράτος που θέλουμε, τη ζωή που θέλουμε».
Λοιπόν, λάβαμε το μήνυμα δυσαρέσκειας του λαού και δίχως να το φοβόμαστε, γιατί είναι αυτό που μας κάνει καλύτερους, και με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού και με σεβασμό στην απόφαση του λαού, πάμε σε εθνικές εκλογές. Και πιστεύω ότι όλα αυτά θα αξιολογηθούν από τους πολίτες και θα δώσουν αυτή τη φορά, στις εθνικές εκλογές, το μήνυμα τους, τώρα όχι πια με μια ψήφο θυμού και τιμωρίας, αλλά με μια ψήφο για ένα καλύτερο αύριο για όλους μας.
Θεωρητικά, είστε η πρώτη «μεταγραφή» από τη Δημοκρατική Αριστερά. Η πολιτική διεύρυνσης του ΣΥΡΙΖΑ αποτελούσε από τότε έναν προκαθορισμένο στόχο ή αποτελούσε μία μεμονωμένη κίνηση; Και ποια είναι η άποψή σας για τη συγκρότηση της Προοδευτικής Συμμαχίας του ΣΥΡΙΖΑ με άλλες δυνάμεις της κεντροαριστεράς;
Θα σας απαντήσω με έναν όρο της γλωσσολογίας. Γνωρίζετε τι σημαίνει «μεταδάνειο» στη γλώσσα; Με λίγα λόγια, είναι όταν μια ξένη γλώσσα παίρνει από την ελληνική μία λέξη για να βαφτίσει έναν νέο όρο και ο νέος αυτός όρος έρχεται στην νεοελληνική με την ονομασία που του έδωσε η ξένη γλώσσα.
Εγώ εκλέχτηκα βουλευτής στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου του 2012 με τη Δημοκρατική Αριστερά. Το καλοκαίρι του 2015 μάλιστα διεκδίκησα την Προεδρία της με σαφή κατεύθυνση στήριξης στον ΣΥΡΙΖΑ. Μπορείτε να αναζητήσετε στο διαδίκτυο πλήθος σχετικών άρθρων μου της περιόδου εκείνης. Δεν κρύφτηκα ποτέ και ο όρος «μεταγραφή» δε μου αρέσει καθόλου. Δε μεταγράφηκα και δεν εξαργύρωσα τη βουλευτική καρέκλα ακριβώς γιατί δε θεωρώ τα κόμματα σημαία ευκαιρίας. Είμαι κομματικός στρατιώτης και δεν το μετάνιωσα ποτέ. Από την ένταξή μου στην Αριστερά και την ενασχόλησή μου με την πολιτική, από οποιαδήποτε θέση, πήρα πολύ περισσότερα απ’ όσα έδωσα.
Αδήριτη είναι η ανάγκη συμπόρευσης των προοδευτικών δυνάμεων της χώρας απέναντι στη νεοφιλελεύθερη πολιτική και την ακροδεξιά που απειλεί σαν «οδοστρωτήρας» να καταπατήσει τα ανθρωπιστικά ιδεώδη όλης της Ευρώπης. Κοιτάξτε γύρω μας σε πόσες χώρες αναδύονται δυνάμεις με antigenderατζέντες.
Οι διευρύνσεις είναι πάντα θετικές και η εποχή απαιτεί μετωπικά ψηφοδέλτια, για να χρησιμοποιήσω έναν κομμουνιστικό όρο. Όποιος έχει αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στις θέσεις του, όποιος πιστεύει ότι έχει την ιδεολογική ηγεμονία στον χώρο του οφείλει να είναι ανοικτός. Όμως οφείλω να σημειώσω ότι οποιαδήποτε αριθμητική διεύρυνση δεν μπορεί να γίνεται ούτε σε βάρος της ποιότητας ούτε της ιδεολογίας. Στην πολιτική δεν κάνει πάντα ένα και ένα δύο.
Θα είστε υποψήφια βουλεύτρια με το ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές τις εκλογές;
Όχι δεν θα είμαι υποψήφια. Άλλωστε υπάρχει το ασυμβίβαστο. Ωστόσο, όπως σας ανέφερα και πριν, είμαι κομματικός στρατιώτης και θα είμαι ενεργή τόσο κατά την διάρκεια των εκλογών όσο και μετά από αυτές στο Κόμμα μου, αλλά και παραμένω ενεργός πολίτης, όπως υπήρξα όλη τη ζωή μου.
Μιας και αναφερθήκατε όμως στις εκλογές, επιτρέψτε μου μία κουβέντα ακόμα, απευθυνόμενη στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα αλλά και στον καθένα που μας διαβάζει προσωπικά. Σας καλώ να καταλάβετε τη δύναμη και τη δυναμική που έχει η κοινότητα. Δεν είναι ένα δέκα τις εκατό όπως λένε οι στατιστικές. Είναι πολλοί ακόμα σύμμαχοι, φίλοι και συγγενείς, αγαπημένα πρόσωπα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, είναι ο κάθε προοδευτικός πολίτης που θεωρεί τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δική του υπόθεση, ακόμα και αν δεν αφορά κάποια από τις ταυτότητές του άμεσα. Χρησιμοποιήστε τη δύναμή σας όχι για να απαιτήσετε ή να παρακαλέσετε για αλλαγές, αλλά για να κάνετε τις αλλαγές. Στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι στρατηγικός στόχος τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ήταν επιλογή συνειδητή η συμμετοχή ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπων στις λίστες του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, ο Γραικός, η Κουρουπού, ο Λιερός, το Τζέισον Αντιγόνη, ο Ζαρίφης, ο Σκούφας και βέβαια η Στέλλα Μπελιά, που θα είναι και υποψήφια βουλεύτρια με τον ΣΥΡΙΖΑ για τον Πειραιά στις εκλογές του Ιούλη, και την οποία αγαπώ πολύ. Όμως το θέμα δεν είναι αν αυτά τα παιδιά είναι φίλοι μας ή όχι. Το θέμα είναι αυτό που εκπροσωπούν.
Ζούμε σε έναν κόσμο που απαιτεί αλλαγές. Και αυτές τις αλλαγές μόνο εμείς μπορούμε να τις κάνουμε, γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ Δικαιώματα είναι Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Η επιλογή του ΑΚΕΛ να ζητήσει για πρώτη φορά στην ιστορία της Κύπρου τη στήριξη ενός δικοινοτικού ψηφοδελτίου δικαιώθηκε. Μία πράξη υψηλού πολιτικού ρίσκου, η οποία ανοίγει ένα νέο πολιτικό κεφάλαιο στις σχέσεις των δύο κοινοτήτων και στην προοπτική της επίτευξης λύσης και συνιστά σοβαρή αμφισβήτηση της ακινησίας στο Κυπριακό.
Με τη συμπερίληψη, και τώρα πλέον εκλογή, του Ακαδημαϊκού και συγγραφέα Νιαζί Κιζιλγιουρεκ, η ηγεσία, αλλά κυρίως ο κόσμος του ΑΚΕΛ, αμφισβητεί τις θέσεις που από το Κρανς Μοντανά και μετά προβάλλει συστηματικά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, σε αγαστή πλέον σύμπνοια με το Δημοκρατικό Κόμμα, ότι δηλαδή σε περίπτωση ομοσπονδιακής επίλυσης και με βάση τις πρόνοιες της πολιτικής ισότητας, το κράτος δε θα είναι λειτουργικό, θα παραλύσει και θα διαλυθεί, με αποτέλεσμα οι Ε/κ να υποβαθμιστούν σε καθεστώς κοινότητας αντί αναγνωρισμένου κράτους και θέτει επιτακτικά το πραγματικό δίλημμα: επανένωση στη βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας ή οριστική διχοτόμηση και σύνορα με την Τουρκία, χωρίς να ξεχνώ την αφελή ιδέα των δύο κρατών στην Ε.Ε.
Το ΑΚΕΛ αξιοποίησε τη δυνατότητα που προσφέρουν οι ευρωεκλογές για να σταλεί το μήνυμα ότι συγγενείς πολιτικές δυνάμεις στην ε/κ και τ/κ κοινότητα μπορούν να συνεργαστούν πολιτικά και εκλογικά και να συναθροίσουν τις ψήφους τους προς έναν κοινό στόχο.
Ο Νιαζί Κιζιλγιουρεκ, γεννήθηκε το 1959 στην Ποταμιά, μεικτό χωριό της επαρχίας Λευκωσίας. Η οικογένειά του προσφυγοποιήθηκε στη διάρκεια των δικοινοτικών συγκρούσεων του 1963-64 και μετακινήθηκε στο τουρκοκυπριακό γκέτο της Λουρουτζίνας.
Επέλεξε να ζει τα 31 τελευταία χρόνια στην Κυπριακή Δημοκρατία, τα 25 εκ των οποίων είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Η επιλογή του να ζήσει στην ελεύθερη Κύπρο έγινε σε μια εποχή που πολλά πράγματα δεν ήταν αυτονόητα και πολλοί τον αντιμετώπισαν με καχυποψία: “Πράκτορας της Άγκυρας” για τους Ελληνοκύπριους εθνικιστές, “Προδότης και πράκτορας των Ελλήνων” για τους αντίστοιχους στα Κατεχόμενα.
Δραστήριο μέλος της κοινωνίας των πολιτών, στην πρώτη γραμμή του δημόσιου διαλόγου ως «φεντεραλιστής» υπέρμαχος της ομοσπονδιακής επανένωσης, διατηρούσε πάντοτε δεσμούς τόσο με το ΑΚΕΛ όσο και με τη μετριοπαθή Κεντροδεξιά του Κληρίδη, εξάλλου αξίζει να σημειωθεί ότι η κόρη του Γλαύκου Κληρίδη, Καίτη, πρώην Βουλευτής Αντιπρόεδρος του ΔΗΣΥ, καθώς και Επίτροποs Προεδρίας για Θέματα Αποδήμων και Θρησκευτικών Ομάδων στην πρώτη διακυβέρνηση Αναστασιάδη, διαχώρισε τη θέση της τόσο από τις δηλώσεις του Προέδρου Αναστασιάδη περί «δανεικών ψήφων» όσο και από την επίσημη ρητορική του Δημοκρατικού Συναγερμού, ο οποίος όχι μόνο έστησε το μεγαλύτερο μέρος της προεκλογικής του καμπάνιας πάνω στα δεινά που θα επέφερε η εκλογή Κιζιλγιουρεκ, αλλά συμπεριέλαβε στα ψηφοδέλτιά του και μία νοσταλγό της Ένωσης, η οποία συχνά πυκνά επιτιθόταν σε αυτόν προσωπικά, χωρίς ποτέ οι παρεμβάσεις της να τύχουν δημόσιας καταδίκης από το κόμμα της, το οποίο καλείται τώρα να βγάλει τα συμπεράσματά του από την υποχώρηση της τάξης των σχεδόν δέκα ποσοστιαίων μονάδων που κατέγραψε σε σχέση με τις περασμένες Ευρωεκλογές.
Ανάλογη ήταν η στάση των εθνικιστών στα Κατεχόμενα: ενδεικτικό το πρωτοσέλιδο της τ/κυπριακής “Volkan” της 23ης Φλεβάρη τρέχοντος, το οποίο με τίτλο «Ρεζιλίκι», τον κατηγόρησε ως «Έλληνα». Από τα πυρά της εφημερίδας δεν ξέφυγε ο Ακκιντζί και ο τότε «πρωθυπουργός», οι οποίοι κατηγορήθηκαν ότι παραβιάζουν «νόμο» της «ΤΔΒΚ» που απαγορεύει σε τρίτες χώρες να κάνουν προεκλογική εκστρατεία στο έδαφος της «χώρας».
Σε δηλώσεις του στην τ/κυπριακή εφημερίδα «Yeni Düzen» (27/5/2019), σημείωσε ότι «Το άνοιγμα του ΑΚΕΛ έγινε αποδεκτό από τους ειρηνόφιλους Τουρκοκύπριους. Στις εκλογές αυτές ζήσαμε κάτι πρωτόγνωρο, και στην προεκλογική εκστρατεία αλλά και στο αποτέλεσμα. Καταφέραμε να κάνουμε τη φωνή μας να ακουστεί δυνατά. Κάναμε πολιτική σε όλο το νησί, μιλήσαμε όλες τις γλώσσες, επισκεφτήκαμε όλες τις πόλεις, αγκαλιάσαμε όλους τους ανθρώπους» και ευχήθηκε όπως η εκλογή του αποτελέσει μια νέα αρχή για το μέλλον της Κύπρου.
Όπως είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην ε/κυπριακή εφημερίδα «Πολίτης», στις 24 Μάη, «Όσοι δεν θέλουν το στάτους κβο, δεν ενοχλούνται από την υποψηφιότητά μου». Και με την εκλογή του αποδείχθηκε ότι υπάρχουν πολλοί, παρά τα όσα ακούστηκαν στην προεκλογική εκστρατεία, και από τις δύο πλευρές του συρματοπλέγματος που δεν το θέλουν και επενδύουν σε μία Κύπρο επανενωμένη και ειρηνική στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, έχοντας κατανοήσει ότι λογικές μη λύσης θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια και πολύ σύντομα, στη διχοτόμηση που σημαίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποκτήσει 185 χιλ. κοινά σύνορα με την Τουρκία, θα της «χαρίσει» το μισό νησί και θα της επιτρέψει να μεταφέρει στο νησί όσο στρατό και εποίκους θέλει και να θέτει μελλοντικά ζητήματα «ζωτικού χώρου», τύπου Αλεξανδρέττα.
