Ομιλία στο Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Δημοκρατία (Στρασβούργο, 18-20 Νοέμβρη 2015)

• 

Λεπτομέρειες

Δημιουργηθηκε στις Κυριακή, 22 Νοεμβρίου 2015 13:46

Ο κίνδυνος περιστολής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας

 

Η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας θα πρέπει σίγουρα να αναγνωριστεί, ιδίως όσον αφορά τη συνεισφορά της στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών. Πτυχές της δράσης της Ένωσης κατά της τρομοκρατίας έχουν συχνά αποτελέσει αντικείμενο κριτικής μη κυβερνητικών οργανώσεων εξαιτίας της λήψης μιας σειράς μέτρων, των οποίων η συμφωνία προς τα ανθρώπινα δικαιώματα συχνά αμφισβητείται. Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι τη σημαντικότερη θέση στη νέα αντιτρομοκρατική στρατηγική της Ένωσης κατέχουν τα μέτρα που εμπίπτουν στον τομέα της δίωξης. Εδώ εμφιλοχωρεί ο κίνδυνος της αναζήτησης γρήγορων λύσεων, που εν τέλει θα συμβάλουν σε έναν κύκλο βίας.
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο κίνδυνος λήψης αντιτρομοκρατικών μέτρων που ενδέχεται να συνιστούν προσβολή για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μεγάλος, τη στιγμή που δημοκρατικοί και δικαστικοί έλεγχοι είναι ακατάλληλοι. Η επιλογή των κρατών-μελών να θεμελιώσουν ένα σημαντικό τμήμα της αντιτρομοκρατικής πολιτικής της Ένωσης στο δεύτερο πυλώνα της Συνθήκης και συγκεκριμένα την υιοθέτηση κοινών θέσεων ως εργαλείο για τη λήψη μέτρων, όπως οι κατάλογοι τρομοκρατών ή η ανταλλαγή πληροφοριών, στερεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάθε πηγή πληροφόρησης και δυνατότητα αντίδρασης. Επιπλέον, ο κοινοβουλευτικός έλεγχος περιορίζεται ακόμα περισσότερο, τη στιγμή που ένα μεγάλο μέρος των αντιτρομοκρατικών μέτρων λαμβάνεται με την εφαρμογή διεθνών δεσμεύσεων και αποφάσεων στο πλαίσιο του Ο.Η.Ε..
Οι τρομοκρατικές πράξεις σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να έχουν δικαιολογία. Πρόκειται για δολοφονικές ενέργειες που στρέφονται κατά του κοινωνικού συνόλου και υπονομεύουν κάθε αγώνα για κοινωνική αλλαγή. Αυτό όμως που θα πρέπει επίσης να γίνει δεκτό είναι ότι και οι τρομοκράτες, όπως όλοι οι εγκληματίες, έχουν ανθρώπινα δικαιώματα. Γι' αυτό και το επιχείρημα ότι οι τρομοκράτες οι οποίοι παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των άλλων, δε θα πρέπει να αξιώνουν την προστασία των δικών τους δικαιωμάτων, οδηγεί στη λήψη μέτρων έκτακτης ανάγκης τα οποία αγνοούν τις βασικές αρχές των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνονται σε διεθνή κείμενα. Άνθρωποι συλλαμβάνονται με βάση την εθνική τους καταγωγή και θρησκεία, κρατούνται χωρίς χρονικούς περιορισμούς και χωρίς κατηγορίες εναντίον τους. Η αποτελεσματικότητα των μέτρων αυτών αμφισβητείται, ενώ είναι εμφανής η αρνητική επίδραση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι περιορισμοί που επιβάλλονται στα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να προβλέπονται από το νόμο, να διέπονται από τις αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας, να ερμηνεύονται στενά και να μην προσβάλλουν τον πυρήνα του δικαιώματος, να σέβονται την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων και να μην επιβάλλονται αυθαίρετα .
Η καταστολή από μόνη της δεν αρκεί. Παράλληλα θα πρέπει να προωθηθούν οι αρχές της δημοκρατίας και ο σεβασμός των θεμελιωδών ελευθεριών του ατόμου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα επιτρέπουν στους τρομοκράτες το σχεδιασμό των τρομοκρατικών τους επιθέσεων. Η αλήθεια, εντούτοις, είναι ότι οι τρομοκράτες κάθε άλλο παρά εκτιμούν την ελευθερία, άλλωστε λειτουργούν πιο εύκολα σε συνθήκες καταπάτησης των δικαιωμάτων ενώ η στήριξη τους γίνεται ευκολότερη . Τα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποτελέσουν κατευθυντήριες γραμμές στη χάραξη αντιτρομοκρατικών πολιτικών .
Η απειλή της τρομοκρατίας δε θα σβήσει σύντομα. Οφείλουμε να είμαστε σε επαγρύπνηση, προκειμένου να αποφύγουμε τον κίνδυνο να υπονομευτούν οι αξίες που θα πρέπει να διατηρήσουμε. Κάθε παρέκκλιση από την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δε συνιστά τίποτε άλλο παρά οπισθοδρόμηση του νομικού μας πολιτισμού .
Αν οι προτεραιότητες για τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να αλλάζουν σύμφωνα με την επικαιρότητα ή με τη διάρκεια της προσοχής των ΜΜΕ, τότε η οικουμενικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπονομεύεται. Αυτό ανοίγει τον δρόμο στον κυνισμό, τον σκεπτικισμό και, εν τέλει, την ευρύτερη έλλειψη σεβασμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η εφαρμογή διπλών μέτρων και σταθμών έδωσε βαρύτητα σε όσους επιζητούν να θέσουν υπό αμφισβήτηση την οικουμενικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τα δικαιώματα στη ζωή, τη σωματική και διανοητική ακεραιότητα, την ελευθερία από αυθαίρετη κράτηση, την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία από τον φόβο και την ανέχεια είναι τα αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα όλων των ανθρώπινων όντων. Τα ανθρώπινα δικαιώματα ενός ατόμου δεν μπορούν να θεμελιώνονται στην απώλεια δικαιωμάτων ενός άλλου ατόμου.