Αγαπητές όλες και ολοι,
Θα ήθελα να συγχαρώ το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, καθώς και το Συμβούλιο της Ευρώπης για την πρωτοβουλία της οργάνωσης αυτής της διάσκεψης για ένα τόσο σημαντικό θέμα.
Νομίζω ότι είμαι βετεράνος σε αυτή την αίθουσα στην ανάδειξη των ζητημάτων Ρομά στα διεθνή Φόρα, καθώς παρακολουθώ τη συγκεκριμένη Επιτροπή του Συμβουλίου από την πρώτη μέρα της λειτουργίας της, το 2006 στο Στρασβούργο, συμμετέχοντας εκ μέρους της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο, αργότερα ως βουλευτής, μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Επιτροπής Ισότητας, Μειονοτήτων και κατά των Διακρίσεων, ως Γενική Εισηγήτρια για τον ρατσισμό και την Ξενοφοβία, ως Περιφερειακός Σύμβουλος.
Η ενασχόλησή μου με το πεδίο αυτά τα χρόνια μου επιτρέπει να καταθέσω προς προβληματισμό μία σειρά από σκέψεις και συμπεράσματα, αναφορικά με την κατάσταση των Ρομά, αυτων των "ταξικών αποβλήτων", ανά την Ευρώπη:
Οι Ρομά είναι η πιο μειονότητα από τις μειονότητες, καταδικασμένοι στην αφάνεια, αφού δεν υπάρχει καμία κρατική οντότητα η οποία να δίνει μάχες για τα δικαιώματά τους και να προωθεί τα θέματά τους στους Διεθνείς Οργανισμούς.
Η εφαρμογή των αποφάσεων των Διεθνών Οργανισμών για θέματα Ρομά γίνεται αντιληπτή από σημαντικό, δυστυχώς, κομμάτι κρατών ως φιλανθρωπία ή αλληλεγγύη, ενώ είναι συμβατική υποχρέωση, όπως αυτό προκύπτει από την παρουσία των κρατών στα διεθνή φόρα.
Στις περιόδους της οικονομικής κρίσης, αλλά και της ιδιότυπης, με τις επιμέρους ιδιαιτερότητες, έξαρσης του εθνικισμού, η προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων φαντάζει πολυτέλεια. Όμως, απάντηση στις σύγχρονες πολιτικοκοινωνικές στρεβλώσεις, όπως ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, ο νεοναζισμός, είναι ακριβώς αυτή: περισσότερα δικαιώματα, περισσότερη δημοκρατία, ενίσχυση του Κράτους Δικαίου.
Ακόμη και στις χώρες όπου υπάρχει επαρκές νομοθετικό πλαίσιο και πλήρης εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), έχουμε να αντιμετωπίσουμε στερεότυπα και προκαταλήψεις που δυσχεραίνουν το έργο ακόμη και των πιο ευέλικτων και συνεργάσιμων Διοικήσεων. Δεν εθελοτυφλώ: οι αρνητικοί συνειρμοί εναντίον των Ρομά συντηρούνται και ενισχύονται και από τη σχετικά αυξημένη εγκληματικότητα μεταξύ τους, που δεν οφείλεται βέβαια σε κάποιο εγγενές χαρακτηριστικό της φυλής, αλλά στα υψηλά επίπεδα φτώχειας στις τάξεις τους.
Ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε ως ευρωπαϊκές κοινωνίες του 21ου αιώνα είναι μακρύς και περνά μόνο μέσα από την παιδεία και την ευαισθητοποίηση, καθώς και τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, διαδικασία χρονοβόρα και επίπονη, αλλά επιτακτική ανάγκη.
Το στεγαστικό αναδεικνύεται ως το κυριότερο διακύβευμα, από την εξέλιξη του οποίου εξαρτάται και η πρόσβαση σε δημόσια αγαθά (ιατρική - προνοιακή μέριμνα, εκπαίδευση κ.ά.).
Η κατάσταση των Ρομά στην Ευρώπη ειναι συνδεδεμένη απόλυτα με το βαθμό κοινωνικής συνοχής.
Υπάρχουν χώρες για τις οποίες δεν υπάρχουν καθόλου στατιστικά στοιχεία, οπότε δεν μπορούμε να έχουμε πλήρη εικόνα για βασικά θέματα, όπως ο βαθμός πολιτογράφησης, οι πρόωροι γάμοι κλπ.
Η απροθυμία για εφαρμογή καλών πρακτικών μεταφράζεται σε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και σεβασμό κουλτούρας και παρατηρείται πως πάρα πολλά πράγματα εξαρτώνται από την προσωπικότητα και την ευαισθησία των ανθρώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία είναι κατά κανόνα και ο πρώτος, άμεσος φορέας θεσμικής και κοινωνικής διαντίδρασης. Δεν μπορούμε όμως πάντα να βασιζόμαστε στις προσωπικές ευαισθησίες εκπροσώπων φορέων.
Υπάρχουν πάρα πολλές επικαλύψεις αρμοδιοτήτων φορέων και Διεθνών Οργανισμών που κάνουν τη λήψη και εφαρμογή αποφάσεων εξαιρετικά δυσχερή και διασπαθίζουν δυνάμεις.
Είναι πολύ σημαντική η εξαγγελία του αρμόδιου Υπουργού για τη σύσταση ΓΓ Ρομά. Όμως στην πορεία της υλοποίησης πρέπει να δούμε τη θεσμική θωράκιση αυτής και τις αρμοδιότητες με τις οποίες θα προικιστεί προκειμένου να γίνει ένα ουσιαστικό εργαλείο επίλυσης ζητημάτων και όχι ακόμη μία κενή καρέκλα.
Είναι επίσης, πολύ σημαντική η απόφαση των Ρομά να ξεπεράσουν τις διαφωνίες τους και να προχωρήσουν στη σύσταση Συνομοσπονδίας, προκειμένου να συμμετέχουν στα κέντρα λήψης αποφάσεων, με συλλογικά όργανα.
Εύομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της διάσκεψης, και τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν να αποτελέσουν την πυξίδα χάραξης πολιτικών που θα υλοποιηθούν άμεσα.
