Βρισκόμαστε εδώ στο πλαίσιο μιας κοινής προσπάθειας, κυβέρνησης και αναπηρικού κινήματος, για την εφαρμογή του ν.4488/2017. Ο πρόσφατα ψηφισθείς νόμος αφορά στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων για την εξειδίκευση και προσαρμογή σε εθνικό επίπεδο της Σύμβασης των Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της, όπως κυρώθηκαν με τον ν.4074/2012.
Βρισκόμαστε εδώ γιατί αναγνωρίζουμε τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε η Ε.Σ.Α.μεΑ., ως μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρίες, και προσωπικά ο Πρόεδρός της μέσα από τη διεθνή και ευρωπαϊκή δράση του, αφενός καθ' όλη τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης (2002-2006) για τη διαμόρφωση της Σύμβασης στον Ο.Η.Ε. αφετέρου κατά την προνομοθετική διαβούλευση του ν.4488/2017.
Θεωρώ ότι τόσο με την κύρωση της Σύμβασης από την Ελλάδα όσο και με την έναρξη υλοποίησής της ενισχύεται περαιτέρω το διεθνές κύρος της χώρας και του ελληνικού αναπηρικού κινήματος.
Οι αγώνες του αναπηρικού κινήματος για αναγνώριση των δικαιωμάτων, έστω και αν αυτά θεωρείται ότι είναι αυταπόδεικτα και απονέμονται φυσικώ τω τρόπω με τη γέννηση κάθε ανθρώπου, συνιστούν συνθήκη για (ανα-)διαμόρφωση του κοινωνικο-πολιτικού πεδίου και για κοινωνικό μετασχηματισμό.
Παρά το γεγονός ότι οι κοινωνίες χαρακτηρίζονται από την ανθρώπινη ετερότητα, η κοινωνικο-πολιτική οργάνωσή τους βασίζεται στην «κανονικότητα». Αυτή η στρέβλωση παράγει δομική βία η οποία διαπερνά κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής. από τη χρήση του δημόσιου χώρου έως την εκπαίδευση και από τη νομική αναγνώριση εναλλακτικών μορφών επικοινωνίας έως την πρόσβαση σε υποδομές, υπηρεσίες και αγαθά.
Το τι δικαιούνται τα μέλη της κοινότητας ως ζήτημα δικαιοσύνης, το ποιος συνυπολογίζεται ως μέλος της κοινότητας και το πώς τέτοια αιτήματα για αναγνώριση μπορούν να ανακινηθούν και να κριθούν, συνιστούν κοινωνική διεργασία χρονοβόρα και επίπονη, αλλά συγχρόνως και ανάγκη επιτακτική.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπό τη βούληση για την πραγμάτωση ουσιαστικής ισονομίας και για την εκπλήρωση των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, ο ν.4488/2017 ενσωματώνει νομοθετικές επιλογές προς τον σκοπό της καταπολέμησης του θεσμικού ρατσισμού, της ανεμπόδιστης συμμετοχής των ατόμων με αναπηρίες, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους σε όλες τις πτυχές της ζωής και της καθημερινότητας.
Το ζήτημα της αναπηρίας είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πέραν όμως από την τυπική αναγνώριση των δικαιωμάτων, καθοριστικής σημασίας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, η προώθηση της εμπέδωσης και του σεβασμού της αρχής της μη διάκρισης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η εκπαίδευση μαθητών, φοιτητών, σπουδαστών αλλά και η κατάρτιση δικαστικών λειτουργών και στελεχών του δημόσιου τομέα σε θέματα δικαιωμάτων και ίσης μεταχείρισης των ατόμων με αναπηρίες.
Όλοι μαζί να αντισταθούμε στους ορισμούς της «κανονικότητας», συμμετέχοντας στην αναστοχαστική πρόσληψη και ανακατασκευή του ορισμού της αναπηρίας. Πρόκειται για καθοριστικής σημασίας ζήτημα, δεδομένου ότι οι ορισμοί νοηματοδοτούν συμβολικά τις ανθρώπινες εμπειρίες, σχέσεις και καταστάσεις.
Όλοι μαζί να αντισταθούμε σε ιδέες που υπονομεύουν την κοινωνική-δικαιωματική προσέγγιση και παραπέμπουν στην ξεπερασμένη εξατομίκευση της αναπηρίας, στο πλαίσιο μιας οικονομίστικης και ατομικιστικής αντίληψης για τη λειτουργία της οικονομίας και του κοινωνικού δαρβινισμού.
Ο νόμος ορίζει τον Υπουργό Επικρατείας ως Συντονιστικό Μηχανισμό στην Κυβέρνηση, τη Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως Κεντρικό Σημείο Αναφοράς και Επιμέρους Σημεία Αναφοράς σε κάθε Υπουργείο, Περιφέρεια και Δήμο για την παρακολούθηση υλοποίησης των υιοθετούμενων, κατ' εφαρμογή της Σύμβασης, δημόσιων πολιτικών σε όλα τα επίπεδα διοίκησης. Οι συγκεκριμένες επιλογές υπογραμμίζουν την αναγνώριση της σπουδαιότητας και της δικαιωματικής διάστασης των θεμάτων αναπηρίας, τόσο από την κυβέρνηση, που ανέλαβε τη νομοθετική πρωτοβουλία, όσο και από το κοινοβούλιο που την υπερψήφισε.
Ο ν.4488/2017 συνιστά ορόσημο στην ελληνική νομοθεσία με στόχο τη συνολική θωράκιση των δικαιωμάτων, την ισότητα, την απελευθέρωση και τη χειραφέτηση των ατόμων με αναπηρίες, ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους.
