Ομιλία στην κοινή συνεδρίαση της διαρκούς επιτροπής παραγωγής και εμπορίου και της ειδικής διαρκούς επιτροπής ευρωπαικών υποθέσεων με θέμα: Εξέταση της τέταρτης δέσμης μέτρων για τους σιδηροδρόμους.

H πρόταση που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιλαμβάνει δύο κύρια μέρη το πρώτο αφορά τεχνικά ζητήματα όπως την λειτουργικότητα και διασύνδεση του σιδηροδρομικού δικτύου εντός ΕΕ, την ασφάλεια στο δίκτυο και τη σύσταση ενός πανευρωπαϊκού οργανισμού σιδηροδρόμων (ERA), το δε δεύτερο αφορά κυρίως πολιτικά ζητήματα, όπως το άνοιγμα της αγοράς και στην ουσία προτείνει πλήρη ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών, αλλά διαχωρίζει την υποδομή από την εκμετάλλευση και επιδιώκει υποχρεωτική διαγωνιστική διαδικασία για υπηρεσίες δημόσιας υπηρεσίας (π.χ. Γραμμές σε προβληματικές και απομακρυσμένες περιοχές) και για το τροχαίο υλικό.
Γίνεται μία σαφής προσπάθεια να συντονιστεί η ΕΕ για το σιδηροδρομικό της δίκτυο. Η συμμετοχή των κρατών-μελών περιορίζεται και με τη σύσταση του νέου οργανισμού μπαίνουν ενιαίοι όροι ανάπτυξης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι μεταφορές με τον σιδηρόδρομο στην ΕΕ υπολείπονται κατά πολύ των δυνατοτήτων του και εξαιτίας του πολυκερματισμού των πολιτικών των κρατών μελών. Για παράδειγμα η χώρα μας είναι εξαιρετικά πίσω στο ζήτημα της ανάπτυξης των σιδηροδρομικών δικτύων. Η εγκατάλειψη των τρένων υπήρξε μια συνειδητή επιλογή των προηγούμενων πολιτικών σχεδιασμών στέρησε τη χώρα από πολύτιμες υποδομές, θέσεις εργασίας αλλά και διαφορετική οπτική οικονομικής ανάπτυξης.
Με την παρούσα πρόταση συντελείται ένα επιπλέον βήμα οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης της ΕΕ. Ενισχύεται η διαφάνεια, η ενδοεπικοινωνία, ο συντονισμός αλλά και βάζει τέλος στο ζήτημα αν η ίδια υποδομή (αυτή καθεαυτή) των δικτύων είναι προς πώληση.
Σε μια περίοδο κρίσης όπως σήμερα δίνεται η ευκαιρία στη χώρα να αναπτύξει νέες πτυχές της οικονομίας της. Είναι φανερό ότι και μόνο η ανάπτυξη των σιδηροδρομικών δικτύων σε περιοχές όπως η Δυτική Ελλάδα που δεν υπάρχουν, είναι έργο στρατηγικής επένδυσης που αλλάζει ολόκληρη τη χώρα και τη συνδέει με όλη την Ευρώπη.
Ο σιδηρόδρομος ένα μέσο κατεξοχήν οικολογικό και αναπτυξιακό μπορεί να γίνει νέος μοχλός υγιούς επιχειρηματικότητας που μπορεί να αφορά πέρα από την προσφορά των συγκεκριμένων υπηρεσιών αλλά και τουρισμό, πρωτογενή τομέα, βαριά βιομηχανία, νέες θέσεις εργασίας, σπάσιμο της απομόνωσης και νέα κοινωνικότητα.
Υπάρχουν βέβαια οι ενστάσεις στο ζήτημα της συμμετοχής των κρατών μελών όπου γίνεται σαφές ότι υποσκελίζονται από το πανευρωπαϊκό επίπεδο. Όμως αυτός ο κατακερματισμός είναι αυτός που οδήγησε στην μη πλήρη ανάπτυξη των δικτύων. Έχουμε μια ενιαία αγορά όπου στο θέμα των μεταφορών έχουμε τεράστιες διαφορές ακόμα και εντός της ευρωζώνης. Στη χώρα μας π.χ ακόμη παλεύουμε για την πλήρη ηλεκτροδότηση του σιδηροδρομικού δικτύου ή να μην έχουν πλήρη διασύνδεση με σιδηροδρομικό δίκτυο σημαντικά λιμάνια της χώρας.
Η θέσπιση υποχρεωτικών διαγωνισμών σε όλα, από τις υπηρεσίες μέχρι τα υλικά ενισχύει την διαφάνεια, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών. Ο φόβος ότι η χώρα επιβαρύνεται με νέα κονδύλια για την συντήρηση και την ανάπτυξη των δικτύων είναι προσχηματικός. Είναι η νεοφιλελεύθερη άποψη ότι τα πάντα είναι προς πώληση. Προσπαθεί να θέσει υπογείως την άποψη ότι η υποδομή είναι περιουσία προς πώληση, πράγμα βέβαια που με σαφήνεια αντιστρατεύεται η παρούσα πρόταση. Αν ο κατακερματισμός οδήγησε σε στασιμότητα τους σιδηρόδρομους στην Ευρώπη, με την χώρα μας να είναι από εκείνες που συστηματικά τους απαξίωναν, η πώληση των υποδομών θα δώσει τη χαριστική βολή σε μια σημαντική ευκαιρία ανάπτυξης με οικολογικό πρόσημο.
Κλείνοντας θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας σε δύο σημεία:
1. Αναφορικά με τη διαθεσιμότητα τροχαίου υλικού, και χωρίς να μπω στην ουσία γιατί και σε αυτό θα είχα να κάνω κάποιες παρατηρήσεις και να μοιραστώ μαζί σας τους προβληματισμούς μου, θεωρώ ότι είναι ανέφικτο να εφαρμοστεί από μία χώρα σαν την Ελλάδα με δημοσιονομικά προβλήματα, η οποία οφείλει να τηρήσει προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής και περιστολής των δημοσίων δαπανών.
2. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι στην ΕΕ υπάρχει ένας σκληρός πυρήνας κρατών (στο σύνολό τους επτά) που έχουν σιδηροδρομικά δίκτυα απολύτως συμβατά, τόσο στον σχεδιασμό, όσο και στην κατασκευή και την λειτουργία. Πρέπει πολύ προσεκτικά να εξετάσουμε τι απαιτεί η εναρμόνιση μαζί τους και πως αυτή μπορεί να γίνει προς όφελος των επιβατών και με το μικρότερο κόστος.