Ομιλία στο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων ΟΑΕΔ για την ανεργία

• 

Λεπτομέρειες

Δημιουργηθηκε στις Παρασκευή, 04 Ιουλίου 2014 02:36

Τα σημερινά επίπεδα ανεργίας, αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, δημιουργούν επικίνδυνες συνθήκες στο πλαίσιο της κοινωνικής συνοχής. Για την αντιμετώπιση αυτής της έκτακτης οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης, χρειάζονται έκτακτα μέτρα, για την κατάρτιση των οποίων όμως θα πρέπει να αναλύσουμε επαρκώς τα χαρακτηριστικά της ανεργίας.
Υπάρχουν διάφορες μορφές ανεργίας, η σημερινή όμως είναι αδιαμφισβήτητα αποτέλεσμα της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, ως αποτέλεσμα της κατακόρυφης πτώσης της ζήτησης. Οι μειωμένες πωλήσεις οδηγούν τους επιχειρηματίες στην απόλυση εργαζομένων, αν όχι στην παύση της οικονομικής τους δραστηριότητας, με αποτέλεσμα το τρομακτικό αυτό ύψος ανεργίας. Δυστυχώς, τα προγράμματα του ΟΑΕΔ, τα οποία εστιάζουν στην καλύτερη κατάρτιση των εργαζομένων δε βοηθούν στην καταπολέμηση της ανεργίας, αφού δεν είναι οι άνεργοι υπεύθυνοι της κατάστασής τους.
Επιπροσθέτως, η αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων, σε συνάρτηση με τη μείωση των μισθών, καθιστούν τα προγράμματα επιδότησης του κόστους εργασίας άχρηστα, καθώς οι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται περισσότερο για τη ζήτηση παρά για το χαμηλό κόστος της δραστηριότητας των επιχειρήσεών τους. Εξ όσων γνωρίζω, σε πρόσφατο γύρο επιδοτήσεων θέσεων εργασίας, υπήρχαν αρκετές κενές θέσεις, γεγονός που επιβεβαιώνει τα προαναφερθέντα.
Έχοντας διασαφηνίσει τα χαρακτηριστικά της ανεργίας, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να προσφέρουμε δουλειές σε ανέργους, που θα είναι δημιουργικές για τους ίδιους και χρήσιμες για την κοινωνία. Φυσικά αυτό θα λάβει χώρα μέσω συγκεκριμένων πολιτικών κι όχι μέσω της απραξίας, όπως επί της ουσίας διατείνεται ο πρωθυπουργός.
Για τη Δημοκρατική Αριστερά, ο πρώτιστος στόχος της οικονομικής πολιτικής πρέπει να είναι η μείωση του ποσοστού ανεργίας κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες (10%) τα επόμενα τρία χρόνια.
Αναγνωρίζουμε ότι ο στόχος είναι φιλόδοξος και ότι χρειάζεται να κινητοποιηθούν όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις.
Πώς θα δημιουργηθούν τόσες θέσεις εργασίας τόσο σύντομα; Είναι προφανές, ότι η δημιουργία θέσεων εργασίας απαιτεί επενδύσεις, εγχώριες και ξένες. Δυστυχώς όμως, αυτό θα πάρει χρόνο. Η πρόσληψη εργαζομένων γίνεται πάντα με κάποια υστέρηση, για να βεβαιωθούν οι επιχειρήσεις ότι η ύφεση όντως ξεπεράστηκε. Το εργασιακό αποτύπωμα των επενδύσεων εμφανίζει πάντα μια χρονική υστέρηση. Δημιουργείται επομένως, ένα «κενό απασχόλησης» κατά το οποίο η ανεργία δεν πρόκειται να μειωθεί, ακόμα και εάν οι επενδύσεις πολλαπλασιαστούν άμεσα.
Για αυτήν την ενδιάμεση περίοδο τριών - τεσσάρων ετών, απαιτείται η διάνοιξη μιας λεωφόρου απασχόλησης, η δημιουργία μιας κιβωτού απασχόλησης μέσα από την παρέμβαση της Πολιτείας.
Μία κιβωτός απασχόλησης που θα αποκλιμακώσει άμεσα το ποσοστό ανεργίας, έως ότου αρχίσουν να αποδίδουν οι επενδύσεις και που ταυτόχρονα θα δώσει ώθηση στην εσωτερική ζήτηση, που και αυτή ευνοεί τις επενδύσεις.
Εμείς υποστηρίζουμε ότι η προσπάθεια πρέπει να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη και επέκταση του τρίτου τομέα της οικονομίας. Δηλαδή στον τομέα που βρίσκεται ανάμεσα στο κράτος και στον ιδιωτικό τομέα.
Δεν προτείνουμε την διόγκωση του κρατικού τομέα. Η απασχόληση στον τρίτο τομέα της οικονομίας δεν είναι απασχόληση στο δημόσιο. Αυτός ο τομέας λειτουργεί πάνω από μισό αιώνα, στο σύνολο σχεδόν των χωρών της Ευρωζώνης. Δυστυχώς, στην Ελλάδα παρουσιάζουμε σταθερή άγνοια αναφορικά με τη λειτουργία και τα θετικά, για το σύνολο, αποτελέσματα που μπορεί να επιφέρει ο συγκεκριμένος τομέας.
Επίσης, δεν προτείνουμε την ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών. Η κοινωνική οικονομία διακρίνεται από την ιδιωτική, ακριβώς διότι ο στόχος των δραστηριοτήτων της δεν είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, αλλά η μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους της δράσης.
Μόνο στην Ελλάδα, δυστυχώς για τους άνεργους, είναι η συζήτηση για τον τρίτο τομέα εγκλωβισμένη σε παρωχημένα δίπολα. Από την πλευρά μας, προτείνουμε την αξιοποίηση της πλούσιας ευρωπαϊκής εμπειρίας στην ανάπτυξη των πολυεστιακών δραστηριοτήτων του τρίτου τομέα.
Προτείνουμε την ενίσχυση του τρίτου τομέα της οικονομίας και της κοινωνικής οικονομίας ως μέσο προώθησης της εργασίας, εξασφάλισης της κοινωνικής συνοχής, στήριξης της βιώσιμης ανάπτυξης, ενδυνάμωσης της δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών. Ενδεικτικά:
- Η απασχόληση ανέργων στα Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, προκειμένου να προσφέρουν πρόσθετες ώρες δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών σε ώρες πλέον του σχολικού ωραρίου,
- η ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών των ΟΤΑ με εξειδικευμένο προσωπικό,
- η απασχόληση ανέργων για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης,
- η επέκταση του προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι»,
- η ενεργοποίηση προγραμμάτων επιδιόρθωσης υποδομών, όπως το βάψιμο σχολείων, η επισκευή παιδικών χαρών κ.ά.,
- η αναβάθμιση των παραδοσιακών οικισμών μέσα από προγράμματα εξωραϊσμού, που βελτιώνουν το τουριστικό προϊόν,
- η υποστήριξη των υφιστάμενων δομών κοινωνικής οικονομίας, όπως είναι τα κοινωνικά παντοπωλεία και ιατρεία,
- η ενίσχυση των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων κοινωνικού και παραγωγικού σκοπού που δημιουργούνται από ανέργους.
Με αυτόν τον τρόπο, η ανάπτυξη του τρίτου τομέα της οικονομίας δεν αντιμετωπίζει μόνο τις κοινωνικές συνέπειες της ύφεσης. Μπορεί να είναι κάτι πολύ περισσότερο: η διέξοδος από την ύφεση καθαυτή.
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει ενισχύσει το ενδιαφέρον της για την προώθηση αντίστοιχων δράσεων τα τελευταία χρόνια, ενώ η πρόταση αποτελούσε και μέρος των θέσεών μας στις περιφερειακές εκλογές για την Αττική .
Το ερώτημα που προκύπτει είναι: Πού θα βρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για τη χρηματοδότηση αυτού του προγράμματος;
Το μεγαλύτερο τμήμα μπορεί να καλυφθεί από το νέο ΕΣΠΑ ή ΣΕΣ, για να χρησιμοποιήσουμε τη σωστή ορολογία. Μπορεί να καλυφθεί, διότι όλες οι παραπάνω ενέργειες είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση.
Ένα άλλο τμήμα της δαπάνης θα καλυφθεί από τα φορολογικά έσοδα του κράτους, τα οποία θα προκύψουν από την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας που θα προκαλέσει το πρόγραμμα. Γιατί η απασχόληση ανέργων σε αυτά τα προγράμματα θα δημιουργήσει πρόσθετο εισόδημα στα νοικοκυριά, το οποίο αυτά θα καταναλώσουν. Δηλαδή θα ενισχυθεί η ζήτηση της οικονομίας, η οποία θα οδηγήσει σε νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, αλλά θα αυξήσει και τα κέρδη κυρίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Τέλος, το υπόλοιπο τμήμα της απαιτούμενης δαπάνης προτείνουμε να καλυφθεί από έναν πόρο που θέλουμε να ονομάσουμε Ρήτρα Απασχόλησης.
Δηλαδή προτείνουμε να υπάρξει η νομοθετική κατοχύρωση, στη βάση της οποίας θα διασφαλίζεται ότι :
(α) κάθε ευρώ που προκύπτει από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής,
(β) ένα τμήμα (π.χ. 50%) από το όφελος που θα προκύψει από την αναδιάρθρωση του χρέους,
(γ) όποιο έσοδο προκύψει από μερίσματα ή πώληση μετοχών του δημοσίου που κατέχει στις Τράπεζες, και
(δ) το 10% από τα έσοδα φόρων επί δραστηριοτήτων που μειώνουν την ευμάρεια της κοινωνίας (π.χ. φόρος καπνού), θα προσανατολιστεί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Ο ρόλος του ΟΑΕΔ θα μπορούσε να είναι καθοριστικός στη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας ενός τέτοιου προγράμματος. Ωστόσο, για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει ένα γνήσιο ενδιαφέρον για την καταπολέμηση της ανεργίας από την Κυβέρνηση και κατόπιν να υπάρξει μία διαβούλευση με κόμματα και φορείς, πριν τεθεί η πρόταση σε λειτουργία.