Αγαπητές όλες και όλοι,
Δυστυχώς υποχρεώσεις μου στο πλαίσιο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης με κρατούν μακριά από την ΚΕ, στις εργασίες της οποίας εύχομαι καλή επιτυχία.
Η ψυχολογία ισχυρίζεται ότι μετά από μία μεγάλη απώλεια, υπάρχει το στάδιο της άρνησης, ακολουθεί αυτό της αποδοχής και τέλος, το στάδιο της αντίδρασης.
Σχεδόν ένα μήνα μετά τις ευρωεκλογές και το συντριπτικό 1,2%, θαρρώ πως συνεχίζουμε να κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε: η εισήγηση προς την ΚΕ θα ταίριαζε με ένα αποτέλεσμα λίγο πάνω από το 3%, όταν κουτσά στραβά, θα είχαμε κατορθώσει να εκλέξουμε έναν ευρωβουλευτή.
Ενώ αναγνωρίζεται ως ένα από τα αίτια της συντριβής, η λέξη δική μου, το θολό πολιτικό στίγμα, το κείμενο αυτό είναι ο ορισμός της «σούπας». Προσπαθεί να συγκεράσει όσα μέχρι τώρα έχουν ακουστεί, να ικανοποιήσει τους πάντες.
Όμως, προσπαθώντας να τους χωρέσει όλους συνεχίζει την παράδοση των αμφισημιών και του ξύλινου λόγου, τον οποίο και καταδικάζει σε κάποιο σημείο. Συγκρίνετε το παρόν κείμενο με κείμενα προηγούμενων ΚΕ, δεν θα βρείτε πολλές διαφορές: προοδευτικό περιεχόμενο διακυβέρνησης, ανακούφιση των χειμαζόμενων στρωμάτων της κοινωνίας κλπ χωρίς να ορίζεται το πολιτικό περιεχόμενο. Όμως ανάλογες εκφράσεις υπάρχουν στα κείμενα όλων των κομμάτων, άρα εκ νέου έλλειψη στίγματος. Μεγαλοστομίες χωρίς συγκεκριμένες προτάσεις, Εκθέσεις Ιδεών εκεί που απαιτούνται απτές, κοστολογημένες και χρονικά καθορισμένες προτάσεις.
Αυτό που σημειώνεται ως «Οι άξονες της πολιτικής μας για το επόμενο χρονικό διάστημα» δεν είναι παρά κινήσεις τακτικής. Η συμμετοχή μας στο διάλογο της κεντροαριστεράς, χωρίς να ορίζονται προϋποθέσεις και εταίροι, νεφελώδης. Αυτοί που αίφνης έγιναν λάτρεις της κεντροαριστεράς, μιας κακοπαθημένης έννοιας συνώνυμης με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές, θα ήθελα να ακούσω πώς θα αποτρέψουν τη ρευστοποίηση ενός καθημαγμένου κόμματος του 1,2% και την οριστική του εξαΰλωση μέσω αυτής της διαδικασίας. Πώς θα αποδείξει η Δημοκρατική Αριστερά ότι είναι χρήσιμη για τον τόπο; Ως παρακολούθημα της πολιτικής άλλων κομμάτων;
Αναφορικά με τον Προοδευτικό Πόλο, πολύ θα ήθελα να ακούσω μια αποτίμηση της συνεργασίας, στηριγμένη σε δείκτες και στοιχεία και όχι στις επιθυμίες μας και στην ανάγκη εκ των υστέρων δικαίωσης.
Σε ό,τι αφορά στις αυτοδιοικητικές εκλογές α' και β' βαθμού μια ενδιαφέρουσα συζήτηση θα ήταν τι απέμεινε από αυτές τις συνεργασίες: ποια σχήματα συνεχίζουν να λειτουργούν, η «Παρέμβαση για την Αττική» έχει ήδη συναντηθεί δύο φορές και έχει ορίσει ομάδες εργασίας λειτουργώντας ως ενιαίο αυτοδιοικητικό σχήμα με την ενεργή συμμετοχή των οικολόγων, αλλά και πόσους περιφερειακούς και δημοτικούς συμβούλους εκλέξαμε.
Συνεχίζω να υποστηρίζω την αυτόνομη πορεία του Κόμματός μας, την ανάγκη ανασυγκρότησής του επί πολιτικών θέσεων (κυρίαρχο το ζήτημα της διαχείρισης του χρέους, αλλά και ζητήματα καθημερινής πολιτικής), αποσαφήνισης του πολιτικού μας στίγματος το οποίο θα είναι η αριστερή σοσιαλδημοκρατία σε συμπόρευση με την πολιτική οικολογία, δημιουργίας ενός άλλου μοντέλου κόμματος, αλλά και διεξαγωγής ενός άλλου τύπου συνεδρίου, με θεματικές ομάδες εργασίας, απόψεις που θα αποσαφηνίσω στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου.
Επιμένω ότι κάθε συζήτηση για συνεργασίες, αυτή τη στιγμή, πριν να γίνουν όλα τα παραπάνω ενισχύουν τις φυγόκεντρες δυνάμεις και οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη διάλυση του Κόμματός μας.
Με σ.χ.
Μαρία Γιαννακάκη
Αφού ευχαριστήσω για την πρόσκληση, θα ήθελα να συγχαρώ τους διοργανωτές και όλους οσοι δούλεψαν για την υλοποίηση αυτής της Ημερίδας.
Με πολύ μεγάλη χαρα άκουσα την ομιλία του Υφυπουργού Εξωτερικών, οπου σημειώνεται η λήψη νομοθετικής πρωτοβουλίας για το το πλαίσιο λειτουργίας και χρηματοδότησης των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.
Η Δημοκρατική Αριστερά πιστεύει ότι το πλαίσιο λειτουργίας μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί θεσμικά βάσει του πορίσματος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας το 2012, το πιο σημαντικό σημείο του οποίου είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει μία διυπουργική συνεργασία, προκειμένου κατ' αρχήν να χαρτογραφηθούν, να καταγραφούν οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, οι οποίες πραγματικά δρουν στην Ελλάδα, δεν είναι δηλαδή οργανώσεις-«σφραγίδες», και μετά να περάσουμε στη θεσμοθέτηση ενός τέτοιου πλαισίου.
Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό, μέσα στο γενικοτερο κλίμα λαϊκισμού υπαρχει ένα κλίμα καχυποψίας αναφορικά με τις δράσεις των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Η αναφορά συλλήβδην σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως το «μακρύ χέρι» της Κυβέρνησης και ως οι προπαγανδιστές μίας κρυφής κυβερνητικής ατζέντας, έρχονται να ενδυναμώσουν αυτό το νοσηρό κλίμα, στο οποίο, όμως, έρχονται να προστεθούν και οι δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης, σύμφωνα με τις οποίες και χωρίς να δοθεί κανένα άλλο στοιχείο, μόλις μία στις δέκα Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δεν καταχρώνται τα χρήματα τα οποία λαμβάνουν.
Στο σύνολό τους οι δηλώσεις αυτές έρχονται να απαξιώσουν τη δράση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, της Κοινωνίας των Πολιτών και άρα της δημοκρατίας.
Σε μία δημοκρατία, όμως, όπου υπάρχουν τεκμηριωμένες ενδείξεις για κακοδιαχείριση συγκεκριμένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων έρχεται η Δικαιοσύνη ή άλλοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι οποίοι αποδίδουν ευθύνες όχι μόνο στους κρατικούς λειτουργούς, οι οποίοι πέρα από κάθε θεσμικό πλαίσιο και χωρίς να γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι έδωσαν δημόσιο χρήμα σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, που δεν έπρεπε να δώσουν, αλλά και από την άλλη μεριά και στα στελέχη αυτών των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.
Εμείς, ως Δημοκρατική Αριστερά, αλλά και εγώ η ίδια, έχουμε υποβάλει μία σειρά ερωτήσεων στο πλαίσο του Κοινοβουλευτικού Ελέγχου και έχουμε λάβει απαντήσεις -ικανοποιητικές ή λιγότερο ικανοποιητικές ή καθόλου ικανοποιητικές και έχουμε επανέλθει-, όμως για συγκεκριμένες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, γιατί νομίζω ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι η γενίκευση είναι μορφή φασισμού και όταν λέμε ότι συλλήβδην όλες οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις καταχρώνται δημόσιο χρήμα, τότε πραγματικά χαίρονται και κρυφογελάνε οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που όντως το καταχρώνται, γιατί κρύβονται πίσω από αυτήν ακριβώς τη δήλωση.
Αντίθετα, λοιπόν, οι επανειλημμένοι έλεγχοι, χωρίς να έχει γίνει δημοσιοποίηση των στοιχείων των προηγούμενων ελέγχων και των αποτελεσμάτων τους –και εδώ θα έρθω να σας θυμίσω δική μου ερώτηση το Δεκέμβριο του 2013- είναι κάτι που έρχεται να πλήξει το σύνολο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Γιατί, νομίζω ότι όλοι έχουμε συμφωνήσει ότι επιτελούν ένα έργο που το κράτος αδυνατεί ή δε θέλει να κάνει.
Έγινε μεγάλη συζήτηση για τον εθελοντισμό, εάν πρέπει να ενισχύεται και εάν είναι το «μακρύ χέρι» και το δεκανίκι του κράτους. Εμείς, ως Δημοκρατική Αριστερά, πιστεύουμε ότι ο εθελοντισμός πρέπει να υπάρχει εκεί που το κράτος αδυνατεί ή δε θέλει να έρθει και να προσφέρει υπηρεσίες. Παράλληλα, βέβαια, το να προσπαθούμε και να διεκδικούμε αυτές οι δράσεις να γίνουν δομές του κράτους, είναι και αυτό απαραίτητο.
Έχουμε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που έρχονται να στηλιτεύσουν και να ελέγξουν τη δημόσια διοίκηση για καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έρχονται να προσφέρουν βοήθεια στα πιο ευπαθή κομμάτια της κοινωνίας. Εξάλλου, μην ξεχνάμε πως –όταν πολύ εύκολα, και μέσα σε αυτό το κλίμα λαϊκισμού που παρατηρείται σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής ζωής, ερχόμαστε να ρίξουμε λάσπη γενικά στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις- οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι αυτές που καλούμε στις Επιτροπές της Βουλής, προκειμένου να τις συμβουλευτούμε πριν νομοθετήσουμε.
Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της Ημερίδας σας.
Άκουσα με μεγάλη προσοχή τις εισηγήσεις και με λύπη διαπιστώνω ότι δεν έχουμε καταλάβει τίποτα. Δεν πρόκειται για «εξαιρετικά αρνητική εκλογική εμφάνιση», πρόκειται για συντριβή, αφανιστήκαμε. Συρρικνώθηκε ακόμη κι αυτό που θεωρούσαμε σκληρό πυρήνα του χώρου, κι αυτό οφείλεται στην έλλειψη ξεκάθαρων πολιτικών.
Οφείλεται στις αμφισημίες μας, στη συνεχή αλλαγή γραμμής, στα αντικρουόμενα μηνύματα που εκπέμπαμε, στο γεγονός ότι εντός και εκτός βουλής, οι πολιτικές που ασκούσαμε δεν ήταν τα μικρά ρυάκια που θα συνέκλιναν στο μεγάλο ποτάμι της διακριτής πολιτικής της Δημοκρατικής Αριστεράς.
Δεν παράγαμε πολιτική, διαχειριζόμασταν ατυχώς πολιτική που παρήγαγαν οι άλλοι, και καταλήξαμε στο να μην υπάρχει κανένας λόγος να μας ψηφίσει κάποιος.
Η ΝΔ ζήτησε την ψήφο των πολιτών προτάσσοντας το success story, το ΠΑΣΟΚ προτάσσοντας την επιβίωση της κυβέρνησης, ο ΣΥΡΙΖΑ την ανατροπή των υφιστάμενων πολιτικών και υποσχόμενο την άμεση επιστροφή στο 2008. Εμείς; Ποιο ήταν το διακριτό μας στίγμα, αυτό που δεν θα μπορούσε κανένα άλλο κόμμα να προτάξει;
Ευθύνες έχει όλη η ηγετική ομάδα και εξηγούμαι:
Η ΚΟ, η οποία έχει απομείνει πλέον γυμνή και η οποία αρνείται να δεχθεί τις δικές της ευθύνες, όπως αρνήθηκε να αναλάβει και να δώσει τη μάχη των αυτοδιοικητικών εκλογών, για να διατηρήσει αλώβητο το προφίλ της, για την επόμενη μέρα της συντριβής που έβλεπε να έρχεται. Ακούσαμε ότι η ΚΟ έκλαιγε για το τι αναγκαζόταν να ψηφίσει επί τρικομματικής. Λυπάμαι, συντρόφισσες και σύντροφοι, αλλά τέτοιες τοποθετήσεις είναι η απόλυτη απαξίωση των πολιτών που μας έστειλαν στη Βουλή τον Μάιο του 2012.
Η ΕΕ οφείλει να υποβάλει σύσσωμη την παραίτησή της. Δεν αμφιβάλλω ότι ήταν δύο ταχυτήτων, όμως ακόμη και αυτοί οι οποίοι δεν άνηκαν στην κλειστή ομάδα, αυτοί που τους ανακοίνωναν προειλημμένες αποφάσεις, φέρουν την ευθύνη που το ανέχτηκαν. Ας παραιτηθούν λοιπόν, για να διευκολύνουν την ΚΕ. Κανείς δεν εμποδίζει τα μέλη της ΕΕ, αφού αναμετρηθούν με τον εαυτό τους, να ξαναθέσουν υποψηφιότητα στην επόμενη ΚΕ.
Πρόεδρε, εγώ δε ζήτησα δημοσίως την παραίτησή σας, ούτε τη βραδιά των εκλογών, ούτε τις δύο επόμενες ημέρες, από σεβασμό στο πρόσωπο του προέδρου του κόμματός μου. Πρέπει να επιμείνετε σε αυτήν, για να διαφυλάξετε την υστεροφημία σας, γιατί τα στερνά τιμούν τα πρώτα. Αρνηθείτε να ακούσετε αυτούς, που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η δική τους πολιτική και κομματική επιβίωση, την οποία έχουν άρρηκτα συνδέσει με τη δική σας παρουσία στην ηγεσία του κόμματος. Όμως Πρόεδρε, σας ζητώ να μείνετε ως υπηρεσιακός και να μας οδηγήσετε συντεταγμένα σε Συνέδριο, ως εγγυητής της ενότητας του κόμματος.
Αναφορικά με το Συνέδριο: Όποιος έχει επαφή με τις οργανώσεις και τα μέλη μας, ξέρει πως δεν υπάρχουν οργανώσεις, πρόκειται για ένα καθημαγμένο κόμμα, μια μαγική εικόνα, και γι΄ αυτό φταίμε εμείς. Συνέδριο δεν μπορεί να γίνει τώρα. Να πάμε σε Συνέδριο τον Σεπτέμβριο. Εξάλλου, εκκρεμεί ακόμη καταστατικό Συνέδριο, που λέγαμε πως θα κάναμε τον Σεπτέμβριο, αν δε μας προλάβουν οι εκλογές. Μιλάμε φυσικά για έκτακτο Συνέδριο, γιατί διαρκές δεν μπορεί να εκλέξει νέα όργανα.
Τι μέλλει γενέσθαι: Να σταματήσει τώρα κάθε συζήτηση για προεκλογικές συνεργασίες, ουδείς ενδιαφέρεται για ένα κόμμα που μετά τη συντριβή του, το μόνο που το ενδιαφέρει είναι να γίνει παρακολούθημα άλλων. Να ξαναδιαβάσουμε την ιδρυτική μας διακήρυξη, για να θυμηθούμε τους λόγους για τους οποίους δημιουργηθήκαμε πριν από τέσσερα ακριβώς χρόνια. Γιατί φύγαμε από τον ΣΥΡΙΖΑ του 2010, που ήταν πολύ καλύτερος από τον ΣΥΡΙΖΑ του 2014, τι καινούριο ευαγγελιζόμασταν ότι θα φέρουμε στην πολιτική ζωή, το πολιτικό σύστημα και να αναλογιστούμε γιατί αποτύχαμε.
Να συνεννοηθούμε για βασικά ζητήματα και ερωτήματα, πχ τι μεταρρυθμίσεις θέλουμε; Τι σημαίνει για μας –κάτι που ακούστηκε πολλές φορές σήμερα- «προοδευτική διακυβέρνηση» του τόπου; Τι σημαίνει Αριστερά; Γιατί, συγχωρήστε με, αλλά ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ των ονείρων μας, δεν είναι Αριστερά.
Να ορίσουμε τον δικό μας πολιτικό χώρο, που για μένα είναι η αριστερή σοσιαλδημοκρατία σε συμπόρευση με την πολιτική οικολογία. Και δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε από την αρχή τον τροχό, η αριστερή σοσιαλδημοκρατία πρέπει να επιστρέψει στις ρίζες της, πριν την τελευταία 20ετία, κατά την οποία υιοθέτησε τις πιο νεοφιλελεύθερες πολιτικές, και που ήταν αυτή που έδωσε στην Ευρώπη το κράτος πρόνοιας, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου.
Να προχωρήσουμε στην αναδιοργάνωση του κόμματος, κοινώς, να αλλάξουν τα πάντα. Πήγαμε στις ευρωεκλογές χωρίς να συνεδριάσει ούτε μια φορά ο τομέας της εξωτερικής και ευρωπαϊκής πολιτικής, εμείς που ισχυριζόμαστε ότι έχουμε την ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο σκληρό πυρήνα της πολιτικής μας.
Να δημιουργηθούν θεματικές οργανώσεις, στις οποίες θα συμμετέχουν και μη μέλη του κόμματος, να δημιουργήσουμε πραγματικά το κόμμα των φίλων και μελών και όχι να θεωρούμε τα μέλη μας ως εκλογικό μηχανισμό. Να βγούμε στην κοινωνία και να βρούμε κοινωνικά ερείσματα στην πραγματική ζωή και στους χώρους εργασίας και όχι να ακούμε στην ΚΕ τοποθετήσεις τύπου «να καταργηθεί ο συνδικαλισμός».
Να εκπονήσουμε προτάσεις, στοχευμένες, κοστολογημένες και χρονικά προσδιορισμένες, κι όχι εκθέσεις ιδεών.
Να ξεκαθαρίσουμε τις σχέσεις μας με την Προοδευτική Συνεργασία, εγώ βέβαια θα περίμενα αυτούς τους ανθρώπους σήμερα στην ΚΕ κι όχι να μαθαίνω τι ψήφισαν από τα κανάλια. Ελπίζω να μας έχουν απομείνει κάποιοι από αυτούς, γιατί δε θα έχουμε τι να κάνουμε τον 3ο όροφο που ανακαινίσαμε.
Με έκπληξη παρακολουθώ στα ΜΜΕ –και φυσικά δεν αναφέρομαι στους συντρόφους της μειοψηφίας, αυτοί τα λένε εδώ και μήνες, μπορεί να διαφωνώ μαζί τους αλλά γνωρίζω εδώ και καιρό τις απόψεις τους- στελέχη να διατυπώνουν εντελώς διαφορετικές απόψεις από αυτές που διατύπωναν πριν από 10 ημέρες, με τον ίδιο ζήλο και ευφράδεια. Να μιλούν για συμπορεύσεις με την Ελιά, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ. Και καλώ αυτούς, όχι τη μειοψηφία, να μου εξηγήσουν πού έχουν δει προεκλογική συμμαχία με κομματικούς σχηματισμούς, που άλλοι είναι εντός κι άλλοι εκτός κυβέρνησης.
Αναφορικά με το Ποτάμι, δεν μπορώ να τοποθετηθώ. Περιμένω το Συνέδριό τους και μετά θα το κάνω. Μέχρι στιγμής έχω δύο θετικά στοιχεία: το πρώτο είναι η ένταξή τους στην Ευρωβουλή στην Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και το δεύτερο η κριτική στάση που έχουν κρατήσει απέναντι στις ασκούμενες πολιτικές της κυβέρνησης.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, δε θέλω να πιστέψω ότι βρισκόμαστε ενώπιον ειλημμένων αποφάσεων, απορώ βέβαια πώς χαράσσουν πολιτική Όργανα υπό παραίτηση, για τη δημιουργία, προεκλογικά, ενός μορφώματος που θα χωρά τους πάντες, από την Χαριλάου Τρικούπη έως την Κουμουνδούρου, γιατί φοβάμαι ότι στην προσπάθειά του να χωρέσει τους πάντες, δε θα χωρέσει πολλούς από εμάς. Θα τους πάτε ένα αδειανό πουκάμισο.
Η σημασία της ειρήνης: Διάλογος από τοπικό σε παγκόσμιο επίπεδο
Τα τελευταία λίγα χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες πρωτοφανών μαζικών διαμαρτυριών, εξεγέρσεων και τεράστιας πολιτικής αλλαγής στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Αυτές οι πολιτικές εξελίξεις έχουν σημάνει ένα ιστορικό σημείο καμπής. Απολυταρχικά καθεστώτα, τα οποία επικρατούσαν για δεκαετίες, έχουν φαινομενικά φτάσει στο τέλος τους. Παρ' όλα αυτά, πρέπει να κρατήσουμε υπ' όψιν μας, πως το αποτέλεσμα αυτού του βίαιου ξεσπάσματος δεν είναι ακόμη βιώσιμο, ενώ το κόστος, από ανθρώπινη και κοινωνική άποψη, είναι δυσανάλογα και τρομακτικά υψηλό. Μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, η κοινωνική αναταραχή κρατεί ακόμη στην Αίγυπτο, ενώ η υιοθέτηση δημοκρατικών αρχών ακόμη υστερεί.
Αντιθέτως, κατά τις τελευταίες ημέρες, η Τυνησία προχώρησε σε αξιοσημείωτες συνταγματικές αλλαγές, γεγονός το οποίο τοποθετεί τη χώρα ανάμεσα στις πιο δημοκρατικές, από άποψη δημοκρατικής ποιότητας, ακόμη και σε σχέση με κάποιες Ευρωπαϊκές. Η αιτία αυτής της διαφοράς, από πλευράς εξέλιξης και αποτελεσματικότητας, βρίσκεται στη διαδικασία καθεαυτή. Είναι προφανές, πως δεν είναι η βία, ο παράγων – κλειδί της αλλαγής, παρότι ορισμένες φορές εμφανίζεται ως αναπόφευκτη. Ο κρίσιμος παράγων για ανθρώπινη και ουσιώδη πρόοδο είναι ο διάλογος, και η ειλικρινής, αμοιβαία επιθυμία των πλευρών, να καταλήξουν σε συναίνεση. Στη διάρκεια της μοντέρνας ευρωπαϊκής ιστορίας, η σύγκρουση ήταν το αποτέλεσμα της απροθυμίας για συναίνεση και της εθνικής περιχαράκωσης. Όμως, τα θλιβερά, από κοινωνικής, ανθρωπιστικής και οικονομικής πλευράς αποτελέσματα, έγιναν ένα σκληρό μάθημα και υπογράμμισαν την επιτακτική ανάγκη ύπαρξης στρογγυλών τραπεζών, ανοιχτού διαλόγου και αμοιβαίων συμφωνιών, για ένα βιώσιμο μέλλον, το οποίο και ακολούθησε στα χρόνια της ειρήνης.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να εικάζει κάποιος, πως σε ορισμένες περιπτώσεις η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη, οι οποίοι στηρίζονται κυρίως σε ζητήματα πολιτικής αστάθειας, ισχύος, και πιθανών πολιτικών κερδών ή απωλειών. Επίσης, οφείλουμε να λαμβάνουμε υπ' όψιν, ότι η σύγκρουση ευνοείται και ενθαρρύνεται από συγκεκριμένα συμφέροντα, όχι αμιγώς πολιτικά, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εξωγενή των σχέσεων των αντιμαχόμενων πλευρών. Επιπροσθέτως, οικονομικά συμφέροντα υποδεικνύουν τη συνεργασία μεταξύ «τρίτων μερών» και μη βιώσιμων πολιτικών καθεστώτων, παρεμποδίζοντας την ευημερία των πολιτών ή ακόμη και οδηγώντας στην εκμετάλλευση αυτών, υποδαυλίζοντας με αυτόν τον τρόπο εμμέσως τις αιτίες που οδηγούν στη σύγκρουση. Το ίδιο αποτέλεσμα δύναται επίσης να αποκομιστεί, σε περίπτωση αδιαφορίας του ενός μέρους προς τα εσωτερικά, παρ' όλα αυτά σημαντικά όμως, ζητήματα του άλλου. Επί παραδείγματι, κατά την τελευταία δεκαετία, οι Ευρωπαίοι χαράκτες πολιτικής φαίνεται να έχουν εξισώσει τις έννοιες της αποτελμάτωσης και της σταθερότητας, στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, επιλέγοντας να συνεργαστούν με απολυταρχικά καθεστώτα. Οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα τέθησαν στην άκρη, ενώ ζητήματα όπως η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η ανάσχεση της μετανάστευσης κυριάρχησαν στην πολιτική ατζέντα. Αν η Ε.Ε. είχε σταδιακά πιέσει προς την κατεύθυνση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των πολιτικών μεταρρυθμίσεων, το αποτέλεσμα ίσως να ήταν διαφορετικό, ή, τουλάχιστον, με ηπιότερα επακόλουθα.
Συνεπώς , μπορούμε να παρατηρήσουμε πλειάδα λόγων που οδηγούν και συντηρούν τη σύγκρουση. Όμως, πρέπει να κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στη σύγκρουση που οδηγεί στη βία και σε αυτήν που οδηγεί στην πρόοδο. Μια σύγκρουση έχει το δικό της κύκλο ζωής, σχεδόν σαν κάτι οργανικό. Εμφανίζεται, φτάνει σε μια συναισθηματική, ακόμη και βίαιη κορύφωση, και κατόπιν αποκλιμακώνεται και εξαφανίζεται. Το καθοριστικό στοιχείο σε αυτόν τον κύκλο είναι να αποφευχθεί το βίαιο ξέσπασμα, καθώς αυτό οδηγεί σε μετα-βία, και αντ' αυτού να προωθηθεί η πρόοδος.
Έχοντας υπ' όψιν την αλληλεξαρτόμενη προέλευση και την αμοιβαία αιτιότητα της διαφοράς, ο διάλογος εμφανίζεται ως το βέλτιστο και ευεργετικότερο εργαλείο για την επίλυση διαφορών και μια ευκαιρία για τον μετασχηματισμό αυτών σε μακροημερεύουσα πρόοδο. Με αυτό το σκεπτικό, μια ρεαλιστική προσέγγιση για επιτεύξιμες λύσεις απομειώνει την αρνητική επιρροή τρίτων συμφερόντων που ενθαρρύνουν τη βία και προλαμβάνει τα καταστρεπτικά αποτελέσματα αυτής.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συμμετοχή και συμβολή διεθνών οργανισμών για ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων καθίσταται απαραίτητη, καθώς η μεθοδευμένη, πλέον, σχετική εμπειρία γίνεται το μέσον, δια του οποίου επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ωστόσο, είναι φανερό πως η παγκόσμια πολιτική αρένα είναι ανώριμη –η μάλλον απρόθυμη- να επιτρέψει μια πιο εξελιγμένη προσέγγιση αναφορικά με την επίλυση διαφορών, ενώ και οι διάφορες μορφές συμφερόντων περιπλέκουν τις ανάλογες διαδικασίες και πολιτικές. Όμως, το κόστος των βίαιων συγκρούσεων, σε όρους ανθρώπινων ζωών και κοινωνικού τραύματος, είναι τέτοιο, που κάθε εναλλακτική πέραν ενός σχεδίου ειρηνικής επίλυσης διαφορών που αποβλέπει στην πρόοδο, εμφανίζεται ανεύθυνο και αναξιόπιστο ως προς τη βιωσιμότητά του.
Εκ μέρους της Δημοκρατικής Αριστεράς θα ήθελα κι εγώ να σας καλωσορίσω στην Βουλή των Ελλήνων, προκειμένου να ενημερωθείτε για την οπτική των Κομμάτων για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής. Νομίζω ότι ξεκινώντας πρέπει να συνομολογήσουμε ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική τα τέσσερα τελευταία χρόνια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης μπήκε σε μια φάση εσωστρέφειας, η οποία είναι και λογική, με την έννοια ότι όλες οι δυνάμεις της είχαν πέσει στην προσπάθεια αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης.
Η ανάληψη της προεδρίας του Συμβουλίου των Υπουργών της Ε.Ε. στην 1/1/2014 ίσως να είναι μια πολύ καλή ευκαιρία, εάν χρησιμοποιηθεί πραγματικά σωστά, προκειμένου ν' αναδειχθούν θέματα, τα οποία απασχολούν την Ελλάδα, στην εξωτερική της πολιτική, μέσα στο πλαίσιο πάντα της Ε.Ε..
Θα ήθελα και να συμφωνήσω με κάτι που ελέχθη και από έναν προηγούμενο Αγορητή. Ότι το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής το οποίο βάσει του ιδρυτικού του νόμου πρέπει να συγκαλείται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο, στους 18 μήνες, που είμαι εγώ Βουλευτής, έχει συγκληθεί μόνο μία φορά, ενώ τρέχουν πολύ σημαντικές εξελίξεις τόσο στο Κυπριακό όσο και στο θέμα της Συρίας.
Για εμάς, για τη Δημοκρατική Αριστερά η εξωτερική πολιτική πρέπει να στηρίζεται σε δύο «πυλώνες». Πρέπει να είναι πολυδιάστατη και, φυσικά, φιλειρηνική. Η χώρα μας πρέπει να εργαστεί συστηματικά για την αντιμετώπιση των άδικων επιθέσεων που δέχεται η εικόνα της τα τέσσερα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης και την επανάκτηση του κύρους της στις διεθνείς σχέσεις.
Η επίτευξη αυτού του στόχου είχε διαστάσεις τόσο οικονομικές όσο και πολιτικές και προϋποθέτει την κινητοποίηση όλων των δυνάμεων, τόσο στον χώρο της Ελλάδας, όσο και του απόδημου ελληνισμού, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ισχύς σε μια στρατηγική έξοδο από την κρίση. Στη νέα διεθνή αυτή κατάσταση, η Ελλάδα με βάση και με αφετηρία πάντα την Ε.Ε. πρέπει ν' ασκεί μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και λόγω της ευρωπαϊκής της θέσης. Πρέπει ν' αξιοποιεί όλες τις δυνατότητες συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα με τις μεγάλες, αλλά και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η ανάπτυξη της συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, στο διαμετακομιστικό εμπόριο και ευρύτερα στον οικονομικό χώρο αποτελεί μια βασική προτεραιότητα.
Για τη Δημοκρατική Αριστερά, η δημοκρατική πολιτική πρέπει ν' ακουμπά σε τέσσερα σημεία. Στη διεθνή νομιμότητα, η οποία θ' αντιτίθεται στις επεμβάσεις στους πολέμους, στην ουσιαστική βοήθεια των φτωχών χωρών από τους διεθνείς οργανισμούς, ώστε ν' αντιμετωπίζεται έστω στοιχειωδώς το ζήτημα της ανέχειας και των ασθενειών, στην ειρηνική επίλυση των διαφορών με τις γειτονικές χώρες και στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ξεκινώντας, να πω δύο κουβέντες για το Κυπριακό. Θέλω να επιμείνω στο μότο, το οποίο για τη Δημοκρατική Αριστερά είναι η αρχή όλων των πραγμάτων στο συγκεκριμένο θέμα, «η Λευκωσία αποφασίζει, η Αθήνα συμπαρίσταται». Το Κυπριακό για μας παραμένει ένα ζήτημα παράνομης στρατιωτικής εισβολής και κατοχής εκ μέρους της Τουρκίας. Υποστηρίζουμε κάθε διεθνή και διμερή πρωτοβουλία για την απόσυρση των στρατευμάτων κατοχής. Στο πλαίσιο της Ε.Ε., που είναι ενταγμένη η Κύπρος και στην οποία Ε.Ε. φιλοδοξεί να ενταχθεί και η Τουρκία και, φυσικά, είναι αδιανόητο και είναι μια κατάσταση πρωτοφανής, ότι αυτή τη στιγμή ουσιαστικά η Ε.Ε. - και είναι και μια αντίφαση - συνδιαλέγεται με μια χώρα, η οποία κατέχει μέρος του εδάφους της.
Η Ελλάδα πρέπει να επιμείνει σε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, στηρίζοντας τις προσπάθειες της κυπριακής δημοκρατίας για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, σύμφωνα με τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, με τις συνθήκες και τις αρχές της Ε.Ε. και με πλήρη σεβασμό του ευρωπαϊκού κοινοτικού κεκτημένου. Αυτή η λύση θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια, η οποία θα διασφαλίζει τ' ανθρώπινα δικαιώματα όλων των διαβιούντων στην Κύπρο, τουρκοκυπρίων και ελληνοκυπρίων.
Επειδή ακούστηκε ότι «βρισκόμαστε ένα βήμα πριν από τη λύση», αυτά είναι τα μηνύματα που κάποιος μπορεί να έχει και από τους διεθνείς οργανισμούς, αλλά και από τον Τύπο των εμπλεκομένων μερών. Το θέμα, όμως, είναι «ποια θα είναι η λύση αυτή;».
Οι τελευταίες αποτυχημένες προσπάθειες από μέρους του ειδικού συμβούλου, του Γενικού γραμματέα των Ηνωμένων ευθυνών, αλλά και των Αμερικανών και των Βρετανών, να συμφωνηθεί το κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος των ηγετών σε συνδυασμό με το ξέσπασμα της μεγάλης πολιτικής κρίσης στην Τουρκία, το οποίο έχει αποδυναμώσει την κυβέρνηση Ερντογάν, έχουν περιπλέξει πάρα πολύ τα πράγματα και στο συγκεκριμένο τομέα. Αυτή τη στιγμή δεν είναι ξεκάθαρες οι επιδιώξεις, από καμία πλευρά. Τόσο οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών, όσο και οι άλλοι διεθνείς πρωταγωνιστές μοιράζονται την εκτίμηση, όπως είπα και προηγουμένως, ότι ναι μεν είμαστε κοντά σε κάποια λύση επικαλούμενοι και την κόπωση της διεθνούς κοινότητας, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουροι ότι η λύση θα είναι αυτή η οποία ζητά η Κυπριακή Δημοκρατία και η οποία βασίζεται τόσο στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, όσο και σε όλα τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
Αναφορικά με την Τουρκία και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η δημοκρατική Αριστερά υποστηρίζει την εμπέδωση κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας. Στο πλαίσιο αυτό πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος προκειμένου να εξασφαλιστεί η ειρήνη, η ασφάλεια και η σταθερότητα στην περιοχή, που για εμάς είναι το ζητούμενο. Η Τουρκία οφείλει, όπως και κάθε άλλη χώρα που φιλοδοξεί να ενταχθεί στην Ε.Ε., να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει, συνεπώς και απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Οφείλει να συμβάλει εποικοδομητικά στην επίλυση του κυπριακού, στο πλαίσιο των αποφάσεων των διεθνών οργανισμών και με πλήρη σεβασμό του κοινοτικού κεκτημένου και να προχωρήσει στην πλήρη εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης σε ό,τι αφορά στην Ε.Ε.. Οφείλει, όπως και κάθε άλλη υποψήφια προς ένταξη χώρα, να υιοθετήσει και να εφαρμόσει αυτά που οι διεθνείς συνθήκες προβλέπουν για το δίκαιο της θάλασσας και να αποδεχθεί την επίλυση του ζητήματος, της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας με την προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης. Ένδειξη θετικού και εποικοδομητικού πνεύματος αποτελεί κάθε βήμα για την επαναλειτουργία της θεολογικής σχολής της Χάλκης, για την αναγνώριση του οικουμενικού ρόλου του πατριαρχείου και τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και στην Τένεδο.
Αναφορικά με την κατάσταση στα Βαλκάνια, η οποία παραμένει ευαίσθητη και κρίσιμη, χρειάζεται μια αξιόπιστη στρατηγική για τη σταθερότητα και την ασφάλεια. Η κάθε είδους υπόθαλψη εθνικιστικών αντανακλαστικών και το να χρησιμοποιούνται όροι, μέσα στη Βουλή των Ελλήνων, οι οποίοι είναι ξεπερασμένοι και οι οποίοι έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούνται από το 1983 και μετά, δυναμιτίζουν όλο αυτό το κλίμα της καλής γειτνίασης. Συνεπώς, σε ό,τι αφορά στην ονομασία των Σκοπίων, καλούμε από τη μια πλευρά την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να εγκαταλείψει κάθε αδιαλλαξία και να συνειδητοποιήσει ότι το πραγματικό συμφέρον της χώρας της βρίσκεται στις καλές σχέσεις με την Ελλάδα, αλλά από την άλλη πλευρά δεν μπορούμε παρά να είμαστε ρεαλιστές και να επιζητούμε μια λύση η οποία πέρα από τον ρεαλισμό, θα πρέπει μοιραία να στηρίζεται και στις ενδιάμεσες συμφωνίες, στις οποίες η Ελλάδα έχει συναινέσει εδώ και πολλά χρόνια. Υποστηρίζουμε ως Δημοκρατική Αριστερά μια σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, erga omnes, η οποία θα χρησιμοποιείται από όλους. Είναι ανάγκη να υπάρξει γρήγορη εξεύρεση αυτής της λύσης.
Αναφορικά με την ΑΟΖ, είναι ένα κυρίαρχο δικαίωμα, αλλά είναι από αυτά που στο διεθνές δίκαιο ονομάζονται διμερή δικαιώματα, δηλαδή ότι πρέπει να ασκούνται διμερώς. Δυστυχώς, δεν μπορεί να υπάρξει μονομερής ανακήρυξη και όλα τα υπόλοιπα είναι απλά για να τα λέμε και να γινόμαστε αρεστοί.
Τελειώνω με μια μικρή αναφορά στην κοινή εσωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας, όπως αυτή προβλέπεται από τη συνθήκη λειτουργίας της Ε.Ε., τη γνωστή συνθήκη της Λισσαβόνας. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, παρόλο που αναφέρονται λεπτομερώς τα βήματα και αφού έχουμε στο μυαλό μας ότι η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας είναι ένα απαραίτητο βήμα και μια συνεκβανών προϋπόθεση της πολιτικής ολοκλήρωσης της Ε.Ε.. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, μερικά σημεία της, τα οποία είναι ξεπερασμένα γιατί έχουν περάσει σχεδόν 10 χρόνια από τότε που υπογράφηκαν ή δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στα καινούργια δεδομένα. Πρέπει χρησιμοποιώντας και το εξάμηνο της Ελληνικής Προεδρίας, να συμβάλουμε θετικά και εποικοδομητικά, προκειμένου να υπάρξουν οι απαιτούμενες αλλαγές. Ευχαριστώ.
