Όπως είναι γνωστό τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) από τα μέσα του 2012 έχουν σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα λόγω της διακοπής καλύψεως των ταμειακών τους ελλειμμάτων από το Δημόσιο. Η εταιρεία ουσιαστικά έχει μηδενική ρευστότητα και αδυνατεί να εξυπηρετήσει υποχρεώσεις της προς τρίτους αλλά και να καταβάλλει έγκαιρα την μισθοδοσία των εργαζομένων.
Η διακοπή καλύψεως των ελλειμμάτων είναι αποτέλεσμα του ελέγχου που διενεργεί η επιτροπή ανταγωνισμού για το αν οι κρατικές επιδοτήσεις που έχουν δοθεί στην εταιρεία είναι νόμιμες, αν δηλαδή έχουν δοθεί για υλοποίηση των παραγγελιών της Εθνικής Άμυνας & Ασφάλειας στα πλαίσια των προβλέψεων του άρθρου 346 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της δέσμευσης που έχει αναλάβει η Κυβέρνηση προς την τρόικα για την αναδιάρθρωση της εταιρείας και την λειτουργία της, χωρίς νέα ελλείμματα.
Οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα για την αναδιάρθρωση της εταιρείας βρίσκονται σε εξέλιξη ενώ εκκρεμεί η έκδοση απόφασης από την επιτροπή ανταγωνισμού για το θέμα των κρατικών επιδοτήσεων.
Παρόλα αυτά η εταιρεία έχει ανεκτέλεστες παραγγελίες από το Υπ. Εθν. Άμυνας της χώρας μας, αξίας περίπου 40 εκ. ευρώ, εκκρεμεί η ανάθεση νέας σύμβασης από το Υπ. Εθν. Άμυνας ύψους περίπου 18 εκ. ευρώ και η εταιρεία ήδη σύναψε νέες συμβάσεις με πελάτες του εξωτερικού περίπου 35 εκ. ευρώ, ενώ υπάρχει βεβαιότητα σύναψης πρόσθετης εξαγωγικής σύμβασης που σε 5ετή χρονικό βάθος θα φθάσει σε 200 εκ. ευρώ.
Με την παρούσα πράξη νομοθετικού περιεχομένου καλούμαστε να επικυρώσουμε μία ενέργεια η οποία έχει διευθετηθεί. Η ενέργεια αυτή αφορά στην απομάκρυνση των εμποδίων ούτως ώστε το Ελληνικό Δημόσιο να τηρήσει τις υποχρεώσεις του απέναντι στην ΕΑΣ και να προβεί στην πληρωμή των οφειλόμενων, όπως προέκυψαν κατόπν παράδοσης υλικού στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Συγκεκριμένα προβλέπεται η χορήγηση ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας της ΕΑΣ ούτως ώστε να μπορεί η εταιρεία να προβεί στην είσπραξη των αντίστοιχων ποσών και κατόπιν στην πλήρωμή του προσωπικού της. Να σημειωθεί ότι η ενημερότητα χορηγείται έως την 31η Οκτωβρίου. Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν θα πρέπει να επιτρέψουμε την χορήγηση ή όχι της ενημερότητας αλλά τι μέλλει γένεσθαι και μάλιστα στο άμεσο μέλλον για το οποίο δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια πρόβλεψη ή σχεδιασμός. Εμείς πιστεύουμε ότι στην Ολομέλεια πρέπει να έρθει τροποποιημένη η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ώστε να καλύπτει τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα μέχρι το τέλος του έτους.
Για αυτόν τον λόγο είναι κρίσιμο να αποκτήσουμε μια σαφή εικόνα σχετικά με το τι διακυδεύεται στην περίπτωση της ΕΑΣ στην παρούσα χρονική στιγμή, ώστε να τεθούν οι βάσεις για να αποφασίσουμε τι επιθυμούμε μελλοντικά ως χώρα επί του συγκεκριμένου ζητήματος.
Η εγχώρια αμυντική βιομηχανία εν γένει έχει έναν διττό χαρακτήρα, στρατηγικό αλλά και οικονομικό. Αφενός αποτελεί τον εταίρο που θα καλύψει τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων, αφετέρου, βάσει της ανταγωνιστικότητάς της μπορεί να αποκτήσει έναν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά με μεγάλο κέρδος για την χώρα σε όρους συναλλάγματος. Επομένως υπό αυτές τις δύο συνθήκες θα πρέπει να κρίνουμε τι επιθυμούμε και τι μπορούμε να επιτύχουμε σε σχέση με την λειτουργία της ΕΑΣ.
Κατά το παρελθόν η διαχείριση της βιομηχανίας ήταν κακή. Σε επίπεδο τεχνολογίας υπήρξαν υστερήσεις αλλά και ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες ενώ η οικονομική διαχείριση, σίγουρα δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Ωστόσο, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι το τεχνολογικό επίπεδο της ΕΑΣ είναι άμεσα συνδεδεμένο με το αντίστοιχο των ενόπλων δυνάμεων, σε αναλογία φυσικά με τις δυνατότητές της, την οργάνωσή της και το μέγεθός της. Επομένως, σε ό,τι έχει να κάνει με συμβατικά οπλικά συστήματα η ΕΑΣ συμβαδίζει με τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων.
Στο οικονομικό σκέλος σίγουρα υπήρξαν κακές επιλογές με ιδιαίτερα αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα, οι οποίες, όμως, έχουν αντιμετωπιστεί εν μέρει μέσω των σχετικών περικοπών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει χώρος για περαιτέρω βελτιώσεις.
Παρατηρούμε λοιπόν ότι μέχρι το 2009 η ΕΑΣ αποτελεί μία εταιρεία με όλες τις παθογένειες του ελληνικού δημοσίου και επομένως με πολύ χαμηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα. Εν τούτοις, έως σήμερα έχουν υπάρξει σημαντικές αλλαγές τόσο στον τρόπο λειτουργίας όσο και στο επίπεδο κόστους. Συγκεκριμένα, το προσωπικό μειώθηκε στον μικρότερο δυνατό βαθμό ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία της εταιρείας (970 άτομα εκ των οποίων το 40% είναι γυναίκες), με μειωμένη μισθοδοσία η μείωση της οποίας άγγιξε το 40%, ενώ τα λειτουργικά κόστη μειώθηκαν από 120 εκ. ευρώ το 2009 σε 35 εκ. ευρώ. Επομένως είναι εμφανές ότι επήλθε ένας εξορθολογισμός της διαχείρισης με σημαντικά οφέλη σε όρους ανταγωνιστικότητας.
Επιπροσθέτως οι δυναμικές εξέλιξης της ΕΑΣ είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Αξίζει να αναφέρουμε τις συμβάσεις της ΕΑΣ με το Υπουργείο Αμύνης της Γαλλίας αναφορικά με καινοτόμο πυρομαχικό (οπλοβομβίδα τύπου 40 επί 53), δικής της ανάπτυξης και κατασκευής, που υλοποίησε εντός του 2012. Επιπροσθέτως, λόγω της εστίασης της παραγωγής σε συμβατικά οπλικά συστήματα, γεγονός που την καθιστά ως μία από τις ελάχιστες τέτοιες εταιρείες πανευρωπαϊκά, υπάρχει ενδιαφέρον συνεργασίας σε διηπειρωτικό επίπεδο, ενώ η ίδια η εταιρεία συμμετέχει δυναμικά σε διεθνείς διαγωνισμούς, τουλάχιστον στο βαθμό που της είναι επιτρεπτό από τις υφιστάμενες οικονομικές συνθήκες αλλά και από το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο.
Κατ' επέκταση, σε σχέση με την βιωσιμότητα της ΕΑΣ υπάρχουν οι εξής επιλογές. Είτε θα κριθεί αποκλειστικά βάσει του παλιού μοντέλου λειτουργίας της, είτε βάσει της δυναμικής εξέλιξής της. Η δεύτερη επιλογή είναι σαφώς πιο ορθολογική αφού σε αντίθετη περίπτωση η άμυνα της χώρας μας θα είναι εξαρτημένη από αλλοδαπές αμυντικές βιομηχανίες σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Υπάρχει όμως ένας σημαντικός αριθμός ζητημάτων που θα πρέπει να δειυθετηθούν ούτως ώστε η ΕΑΣ να καταστεί δυναμική και ανταγωνιστική εταιρεία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κοινή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων και της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων με θέμα "Συζήτηση με αντιπροσωπεία της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για θέματα που άπτονται της αρμοδιότητάς της (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο/ Κοινωνική Συνοχή, Καταπολέμηση της Ανεργίας, προοπτική Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου)"
Αφού καλωσορίσω και εγώ, εκ μέρους της Δημοκρατικής Αριστεράς, τους συναδέλφους ευρωβουλευτές θα ήθελα να ξεκινήσω με τα ερωτήματα που θέσατε.
Δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική πολιτική απασχόλησης και μείωση ανεργίας, όταν εφαρμόζονται μόνο μέτρα τόσο σκληρής λιτότητας. Οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς, αν θέλουμε να προσφέρουμε λύσεις και όχι εκθέσεις ιδεών: ακόμη και αν απόψε γινόταν ένα θαύμα και σταματούσε η ύφεση και άρχιζε η ανάπτυξη, η ανεργία θα μειωνόταν με πολύ αργούς ρυθμούς, άρα δεν μπορούμε να μιλάμε για ενεργητικά μέτρα κατά της ανεργίας με βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά κυρίως για παθητικά, δηλαδή για την δημιουργία ενός τέτοιου δικτύου κοινωνικής προστασίας που θα ανακουφίζει τα θύματα της κρίσης.
Αναφορικά με τις επενδύσεις, η οικονομική ιστορία είναι αμείλικτη.Κανείς δεν επενδύει με αναπτυξιακή προοπτική σε μία χώρα η οποία είναι σε μηχανισμό στήριξης. Επίσης, οι επενδύσεις δεν είναι ένα ουδέτερο μέγεθος, έχουν πρόσημο. Στην Ελλάδα και στην Ευρώπη πρέπει να γίνει μία ουσιαστική συζήτηση για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και την στοχευμένη διάθεση πόρων.
Από τα παραπάνω διαφαίνεται πόσο κρίσιμος θα είναι ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα αναδειχθεί από τις κάλπες του Μαΐου, καθώς αυτό θα κληθεί να διαχειριστεί την φτώχεια και να κατανείμει δίκαια την λιτότητα. Και εδώ ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ταμείου , της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής είναι πολύ σημαντικός και θα ελπίζουμε να είναι και πολύ ψηλά στην Ημερήσια διάταξη της Ελληνικής Προεδρίας που ξεκινά σε δύο μήνες.
Αναφορικά με την άνοδο του φασισμού και τους νεοναζισμού στην Ελλάδα: η χώρα που έδωσε τα περισσότερα θύματα κατά κεφαλήν στον αγώνα ενάντια στο ναζισμό και στο φασισμό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βρίσκεται αυτήν τη στιγμή αντιμέτωπη ακριβώς με αυτό το καρκίνωμα. Η Δημοκρατία, όμως, δεν απειλείται. Η Δημοκρατία δεν απειλείται όταν, έστω και καθυστερημένα, όπως είναι η περίπτωσή μας, αποφασίζει να αντιδράσει χρησιμοποιώντας τους τρεις πυλώνες της, αυτούς ακριβώς που αυτοί οι άνθρωποι προσπαθούν να καταστρέψουν. Αυτοί είναι, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο κοινοβουλευτισμός. Διότι η Δημοκρατία δεν εκδικείται. Η Δημοκρατία διαπαιδαγωγεί και παραδειγματίζει. Γιατί μεταξύ της ατιμωρησίας και της παραδειγματικής τιμωρίας υπάρχει πάντα το κράτος δικαίου. Και αυτό καλούμεθα αυτήν τη στιγμή να προασπίσουμε. Το να υποστηρίζουμε ότι η άνοδος της Χρυσής Αυγής οφείλεται μόνο στην κρίση, νομίζω ότι αποϊδεολογικοποιεί το φαινόμενο και αποπροσανατολίζει. Το φαινόμενο είναι βαθειά πολιτισμικό και πολιτικό: Οι ρίζες του νεοναζισμού είναι ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, με αιχμή του δόρατος τον εθνικολαϊκισμό.
Στο θέμα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου τώρα:
Το ποσό του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού φαίνεται τεράστιο για χώρες όπως η Ελλάδα, πλην όμως αν αναλογιστεί κανείς το οικονομικό μέγεθος όλων των χωρών είναι εξαιρετικά μικρό. Οι χώρες της Ένωσης και ειδικά οι πλουσιότερες είναι εξαιρετικά καχύποπτες στην αύξηση του ποσού του προϋπολογισμού απόδειξη της εθνικής αναδίπλωσης των ευρωπαϊκών κρατών. Γίνονται σημαντικές προσπάθειες καλλίτερης διαχείρισης των ποσών πλην όμως δεν μπορούν να γίνουν θαύματα. Τα περισσότερα ποσά θα έπρεπε να διοχετεύονται σε έργα καινοτομίας και σε υποδομές που αυξάνουν την ενοποίηση των δραστηριοτήτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ο προϋπολογισμός από μόνος του συνιστά μοχλό πίεσης για περαιτέρω ενοποίηση. Η Επιτροπή θα προωθήσει τη χρήση ομολογιακών δανείων της ΕΕ ώστε να επιταχυνθεί η υλοποίηση αυτών των σημαντικών έργων. Αυτό είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που προωθεί την ενοποίηση και είναι ένα πρώτο βήμα για σύναψη πανευρωπαϊκών ομολογιακών δανείων. Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα της κατάτμησης των υφιστάμενων μέσων, προτείνεται η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ύψους 15,2 δισ. ευρώ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη νεολαία, με σαφή εστίαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στην κινητικότητα. Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία κατά την επόμενη επταετία θα αυξηθούν σημαντικά. Μια κοινή στρατηγική της ΕΕ με τίτλο «Ορίζοντας 2020» και με προϋπολογισμό 80 δισ. ευρώ θα δώσει ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης σε παγκόσμιο επίπεδο και θα συμβάλει στη δημιουργία των θέσεων εργασίας και των ιδεών του αύριο. Το 30% της άμεσης στήριξης προς τους αγρότες θα εξαρτάται από το «πρασίνισμα» των εκμεταλλεύσεών τους. Εδώ ίσως πρέπει να ερωτηθούν οι αρμόδιοι εάν εξασφαλίζονται νέες θέσεις εργασίας και αν επιτυγχάνεται μακροπρόθεσμα η διατροφική επάρκεια της ένωσης σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος των αγροτικών προϊόντων για τον ευρωπαίο καταναλωτή. Η Επιτροπή προτείνει επίσης να επενδυθούν στην ευρωπαϊκή ασφάλεια 4,1 δισ. ευρώ για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας, καθώς και 3,4 δισ. ευρώ στις πολιτικές για τη μετανάστευση και το άσυλο, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης. Τα δύο αυτά κονδύλια θα έχουν μια εξωτερική διάσταση ώστε να υπάρξει συνεργασία με τρίτες χώρες. Θα διατεθούν 16 δισ. ευρώ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας για την προώθηση της δημοκρατίας και της ευημερίας στις χώρες που περιβάλλουν την Ευρώπη. Οι νέοι ίδιοι πόροι προτείνεται να προέλθουν από έναν φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και από έναν νέο, εκσυγχρονισμένο ΦΠΑ. Συγχρόνως, θα καταργηθεί ο ισχύων πόρος που βασίζεται στον ΦΠΑ (ο οποίος αποτελεί μέρος του εθνικού ΦΠΑ που εισπράττουν τα κράτη μέλη). Να ερωτηθούν σε τη φάση βρίσκεται αυτό το θέμα. Οι διοικητικές δαπάνες αντιστοιχούν επί του παρόντος μόλις στο 5,7% του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ. Η Επιτροπή προτείνει να μην υπάρξει αύξηση των διοικητικών δαπανών για την επόμενη δημοσιονομική περίοδο. Το πρόβλημα του λειτουργικού αναλφαβητισμού είναι ίσως από τους πιο σημαντικούς παράγοντες επιβράδυνσης των διαρκών μεταρρυθμίσεων για την επίτευξη του σκοπού της κοινωνίας της πληροφορίας. Όσο το ποσοστό των λειτουργικά αναλφάβητων παραμένει υψηλό, τόσο θα διαιωνίζεται η γραφειοκρατία και θα εμποδίζονται επενδύσεις που κάνουν την ζωή ευκολότερη και δημιουργικότερη. Ο λειτουργικός αναλφαβητισμός είναι κοινωνικός δείκτης συντηρητισμού με απόληξη την περιθωριοποίηση των ατόμων που τον ενσωματώνουν.
Με το προς συζήτηση νομοσχέδιο επιχειρείται η υλοποίηση ενός εν δυνάμει προοδευτικού συστήματος που φιλοδοξεί να εκπληρώσει ένα διττό σκοπό: Αφενός στοχεύει στη βελτίωση των διαδικασιών επανένταξης των υποδίκων, των καταδίκων και των κρατουμένων στον κοινωνικό ιστό και αφετέρου στοχεύει στην αποσυμφόρηση των σωφρονιστικών ιδρυμάτων.
Για το ποια είναι η κατάσταση των σωφρονιστικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα νομίζω ότι δεν θα διαφωνήσουμε. Εξάλλου, αν διαφωνούσαμε, θα έρχονταν προς συνδρομή μας όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Ήδη πολλοί συνάδελφοι, μεταξύ των οποίων και Βουλευτές της Δημοκρατικής Αριστεράς έχουν μιλήσει για τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που κατ' επανάληψη έχουν καταδικάσει την Ελλάδα για τις άθλιες συνθήκες, οι οποίες επικρατούν στις ελληνικές φυλακές.
Επιτρέψτε μου όμως να δώσω μερικά περαιτέρω στοιχεία. Είναι τέτοιο το πλήθος των αποφάσεων και οι χρονιές που αφορούν που μας δείχνουν ότι αυτό είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο.
Δεύτερον, οι περισσότερες από αυτές τις αποφάσεις –τώρα, βέβαια, τελευταία η κατάσταση έχει βελτιωθεί λίγο- είναι αποφάσεις, οι οποίες δεν έχουν κλείσει. Δηλαδή, έχουν ικανοποιηθεί τα ειδικά μέτρα, έχει πληρωθεί το πρόστιμο από τη μεριά της Ελλάδας, όμως δεν έχουν ικανοποιηθεί τα γενικά μέτρα, πράγμα που σημαίνει ότι αυτές οι αποφάσεις εκκρεμούν ουσιαστικά ενώπιον του μηχανισμού παρακολούθησης εφαρμογής των αποφάσεων, δηλαδή στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων και περνούν από αυτή τέσσερις φορές το χρόνο. Σημειώνω όμως ότι τώρα τελευταία η κατάσταση –φυσικά με τη συνδρομή του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους- έχει βελτιωθεί.
Ωστόσο, ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον στοιχείο για μένα είναι ότι αυτές οι συγκεκριμένες αποφάσεις αποτελούν το δεύτερο λόγο στατιστικά καταδίκης της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο πρώτος είναι η παραβίαση του άρθρου 6 της Συνθήκης, δηλαδή ο εύλογος χρόνος. Η χώρα μας είναι η πρώτη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλέον –όχι του Συμβουλίου της Ευρώπης- που καταδικάζεται για αυτόν το λόγο.
Επίσης, ήδη μίλησαν συνάδελφοι για τις εκθέσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης «Κατά των βασανιστηρίων ή/και εξευτελιστικής συμπεριφοράς». Στο σημείο αυτό, θα έρθω να σημειώσω ότι στην τελευταία έκθεση της Επιτροπής γίνεται ρητή αναφορά πως αν συνεχίσουμε να κωφεύουμε στις παρατηρήσεις της Επιτροπής, η χώρα μας κινδυνεύει να μπει σε επιτήρηση.
Υπάρχουν εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, μη κυβερνητικών οργανώσεων. Θα ήταν πραγματικά πάρα πολύ ενδιαφέρον να μπορούσε ένας οργανισμός να κάνει την εξής παρατήρηση: Ποια είναι η κατάσταση της υγείας των ανθρώπων όταν εισέρχονται σε αυτό που λέμε «σωφρονιστικά ιδρύματα» και ποια είναι όταν εξέρχονται από αυτά.
Φυσικά, στο παρόν νομοσχέδιο υπάρχουν και περαιτέρω προεκτάσεις πέρα από αυτόν το διπλό σκοπό που ανέφερα προηγουμένως. Αυτές οι προεκτάσεις έχουν αναδειχθεί κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στην αρμόδια Επιτροπή.
Εγώ θα εστιάσω μόνο στις διατάξεις του πρώτου άρθρου που έρχεται να τροποποιήσει το άρθρο 129Α και που αφορά στην απόλυση ανηλίκων. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η απόλυση υπό τον όρο του κατ' οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική παρακολούθηση των ανηλίκων, εφόσον αυτοί έχουν εκτίσει το 1/3 της ποινής τους. Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι έχουμε την υλοποίηση της αρχής της επιείκειας λόγω του νεαρού της ηλικίας. Ωστόσο, παρόλο που αυτό κρίνεται θετικό, υπάρχει μια σειρά από θέματα τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης συζήτησης και αντιμετώπισης.
Καταρχήν, συμφωνούμε και νομίζω ότι θα συμφωνούσαμε όλοι ότι αυτή η πολύ ευαίσθητη κατηγορία χρήζει μιας περαιτέρω ρύθμισης. Οι παρούσες συνθήκες κράτησης ανηλίκων στα αντίστοιχα καταστήματα είναι ιδιαίτερα δυσχερής με προβλήματα σίτισης και ακατάλληλες υγειονομικές συνθήκες. Αυτό, όμως, είπαμε ότι είναι ένα φαινόμενο και διαχρονικό και υπάρχει παντού στα ελληνικά σωφρονιστικά καταστήματα. Όμως, εδώ είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί υπάρχει σημαντική έλλειψη δυνατοτήτων απασχόλησης, ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης, που είναι απολύτως αναγκαία για την επανένταξη των εφήβων και μετεφήβων στην κοινωνία.
Επίσης, υπάρχει ένας πολύ σημαντικός αριθμός αλλοδαπών νεαρών κρατουμένων που φυσικά είναι απόρροια της παντελούς έλλειψης πολιτικής ασύλου και κοινωνικής και οικονομικής ένταξης των μεταναστών στην Ελλάδα και αυτό είναι κάτι, κύριε Υπουργέ, που θα έπρεπε να το δούμε συνολικότερα.
Με το νομοσχέδιο αυτό προωθείται η αποσυμφόρηση, λοιπόν, των σωφρονιστικών ιδρυμάτων, ωστόσο το εγχείρημα θεωρούμε ότι λαμβάνει χώρα με έναν τρόπο ο οποίος δεν είναι ο βέλτιστος. Η δυνατότητα αποφυλάκισης θα μπορούσε να δίνεται σε συντομότερο χρονικό διάστημα και κυρίως να δίνεται χωρίς των περιορισμό της ηλεκτρονικής παρακολούθησης, γιατί η συσκευή ηλεκτρονικής παρακολούθησης θα μπορούσε να οδηγήσει στο στιγματισμό του ανηλίκου ή της ανήλικης με συνέπεια τον κοινωνικό τους αποκλεισμό.
Λαμβάνοντας υπ' όψιν μας την ψυχοσύνθεση του ανηλίκου, θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στην προβολή ενός αρνητικού προτύπου, καθώς η συσκευή θα μπορούσε να γίνει ακόμη και αντικείμενο επίδειξης. Επομένως, θα ήταν σκόπιμο η επιτήρηση να λαμβάνει χώρα μέσω σχολικών ιδρυμάτων ή αντίστοιχων θεραπευτικών οργανισμών όπου αυτοί εμπλέκονται και θα μπορούσαν αυτοί με τη σειρά τους να ενημερώνουν αναλόγως την Εισαγγελία.
Ακόμη και με μια τέτοια τροποποίηση το σύστημα θα εξακολουθούσε να μην είναι αποτελεσματικό στην επανένταξη των νέων στην κοινωνία. Γι' αυτό η Δημοκρατική Αριστερά έχει καταθέσει μια σχετική τροπολογία για τη δημιουργίας μονάδας μέριμνας νέων, ένα θέμα το οποίο εκκρεμεί από το 1984 και μάλιστα για τους παραπάνω λόγους είπαμε ότι δεν θα πρέπει να είναι υπό την εποπτεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά υπό την εποπτεία του Υπουργείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Βάσει του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου οι ανήλικοι οδηγούνται σε φυλακές ανηλίκων ακόμη και για θέματα μικροπαραβατικότητας. Βάσει της τροπολογίας που προτείνουμε οι ανήλικοι θα εμπίπτουν στην παραπάνω κατηγορία αδικημάτων, θα εισάγονται στις μονάδες μέριμνας, στις οποίες θα τους παρέχονται τα κατάλληλα εφόδια για την επανένταξή τους. Κατ' αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, θα αποφεύγεται ο κοινωνικός στιγματισμός και αφετέρου ο ίδιος θα προετοιμάζεται κατάλληλα για την επανένταξή του στην κοινωνία.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, η χώρα μας, η χώρα που έδωσε τα περισσότερα θύματα κατά κεφαλήν στον αγώνα ενάντια στο ναζισμό και στο φασισμό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βρίσκεται αυτήν τη στιγμή αντιμέτωπη ακριβώς με αυτό το καρκίνωμα.
Ακούσαμε από το Βήμα της Βουλής ανθρώπους να αρνούνται το Ολοκαύτωμα. Και επειδή οι λέξεις έχουν χάσει πια τη σημασία τους, αρνητές του Ολοκαυτώματος σημαίνει αρνητές του Άουσβιτς, σημαίνει αρνητές των κρεματορίων, σημαίνει αρνητές των χιλιάδων Ελλήνων Εβραίων που έχασαν τη ζωή τους, σημαίνει αρνητές του πρώτου Έλληνα αξιωματικού που σκοτώθηκε στα ελληνοαλβανικά σύνορα, του Φριζή.
Η Δημοκρατία, όμως, δεν απειλείται. Η Δημοκρατία δεν απειλείται όταν, έστω και καθυστερημένα, όπως είναι η περίπτωσή μας, αποφασίζει να αντιδράσει χρησιμοποιώντας τους τρεις πυλώνες της, αυτούς ακριβώς που αυτοί οι άνθρωποι προσπαθούν να καταστρέψουν. Αυτοί είναι, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο κοινοβουλευτισμός.
Αναρωτιόμαστε τι γίνεται σε άλλες χώρες σε τέτοιες περιπτώσεις. Και έρχομαι να θυμίσω ένα πάρα πολύ πρόσφατο παράδειγμα. Πριν από δέκα περίπου μέρες ένας Γάλλος Βουλευτής του UMP είδε να μειώνεται δραστικά η βουλευτική του αποζημίωση και να απειλείται με πολύ βαρύτερες κυρώσεις, επειδή προέβη σε σεξιστικό σχόλιο την ώρα που μιλούσε γυναίκα συνάδελφός του Βουλευτής από το Βήμα της Βουλής.
Η Δημοκρατική Αριστερά είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου και κατά τη διάρκεια του κοινοβουλευτικού της έργου και εν γένει στη λειτουργία της πάρα πολλές φορές στο παρελθόν.
Βέβαια, πρέπει να τονίσουμε ότι αυτή η πρωτοβουλία θα πρέπει να κινείται πάντα εντός του πλαισίου του Συντάγματος και της νομιμότητας, διαφορετικά κινδυνεύει να υπονομεύσει την ίδια την ουσία της. Διότι η Δημοκρατία δεν εκδικείται. Η Δημοκρατία διαπαιδαγωγεί και παραδειγματίζει. Γιατί μεταξύ της ατιμωρησίας και της παραδειγματικής τιμωρίας υπάρχει πάντα το κράτος δικαίου. Και αυτό καλούμεθα αυτήν τη στιγμή να προασπίσουμε.
Για μία ακόμα φορά τώρα, όμως, είναι μια πραγματικά έκτακτη κατάσταση και μπορούμε να το συγχωρήσουμε, όχι, όπως, τις άλλες φορές που η Κυβέρνηση βαφτίζει το ο,τιδήποτε εξαιρετική κατάσταση προκειμένου να φέρει προς ψήφιση άσχετες, με το υπό συζήτηση νομοσχέδιο διατάξεις.
Εμείς ως Δημοκρατική Αριστερά δεσμευόμεθα ότι θα φέρουμε μία συνολική πρόταση για αυτό το θέμα, η οποία θα εντάσσεται μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της χρηματοδότησης των κομμάτων. Μέσα σε αυτό θα εξετάσουμε και το ενδεχόμενο να αναστέλλεται η χρηματοδότηση κομμάτων όταν αυτή χρησιμοποιείται για δραστηριότητες οι οποίες είναι προδήλως αντισυνταγματικές. Διότι προδήλως αντισυνταγματικές είναι οι δραστηριότητες «αίμα για Έλληνες», «τρόφιμα μόνο για Έλληνες», γιατί καταστρατηγούν πρόβλεψη του Συντάγματος που προνοεί την ισοπολιτεία και ισονομία όλων των διαβιούντων στην ελληνική επικράτεια.
Σε σχέση με αυτό το γενικότερο νομοθέτημα που περιμέναμε να έρθει στη Βουλή, το οποίο θα περιελάμβανε τη διαφάνεια στην ιδιωτική χρηματοδότηση, τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης, τη μείωση της βουλευτικής αποζημίωσης, την κατάργηση των αποζημιώσεων των Βουλευτών για τη συμμετοχή τους στις Επιτροπές, όπως και την κατάργηση των προνομιακών ρυθμίσεων στη φορολογία των Βουλευτών, έχει υποβληθεί μία επίκαιρη ερώτηση η οποία έχει αναβληθεί μία φορά, αλλά ο κ. Μαυραγάνης έχει δεσμευθεί ότι θα έρθει εδώ την Πέμπτη και θα τη συζητήσουμε.
Θα ήθελα σε αυτό το πλαίσιο να υπενθυμίσω και τις δεσμεύσεις του Υπουργού Εσωτερικών σε επίκαιρη ερώτησή μου στις αρχές του Ιούλη, όπου είχε δεσμευτεί να ενσωματώσει στην ελληνική νομοθεσία τις προτάσεις της Επιτροπής GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη διαφθορά. Ο ίδιος ο κ. Μιχελάκης είχε δεσμευτεί, μεταξύ των άλλων, για τη μείωση της χρηματοδότησης, την αυστηροποίηση των όρων χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων και ότι ο έλεγχος του πολιτικού χρήματος θα έφευγε από τη Βουλή και θα ανετίθετο σε ανεξάρτητη Αρχή.
Όπως προανέφερα, η Δημοκρατική Αριστερά στέκεται κατ' αρχήν θετικά επί της τροπολογίας.
Θα θέλαμε, όμως, να κάνουμε κάποιες πολύ συγκεκριμένες παρατηρήσεις:
Η χρηματοδότηση των κομμάτων συνεχίζεται απρόσκοπτα και στο χρονικό διάστημα μεταξύ της άρσης της ασυλίας και της άσκησης δίωξης, κάτι το οποίο κατά τη γνώμη μας είναι ανεπίτρεπτο. Εφόσον οι κατηγορίες, βάσει των οποίων προτείνεται η άρση της βουλευτικής ασυλίας, ανήκουν στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 187 και του 187Α, η χρηματοδότηση θα πρέπει να αναστέλλεται αυτομάτως μετά την έγκριση της άρσης της ασυλίας. Και στην περίπτωση που κάποιοι θα βρεθούν να πουν ότι αυτό έρχεται να προσβάλει το τεκμήριο της αθωότητας, και εδώ πέρα μπορεί να υπάρξει ασφαλιστική δικλίδα.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η χρηματοδότηση δεν διακόπτεται, αλλά αναστέλλεται, πράγμα που σημαίνει ότι σε περίπτωση αθώωσης του ή των κατηγορουμένων τα παρακρατημένα χρηματικά ποσά επιστρέφονται στο ακέραιο.
Αφετέρου οι κατηγορίες οι οποίες περιλαμβάνονται στα προαναφερθέντα άρθρα, είναι τέτοιας μορφής ώστε θα ήταν λάθος να συγχέονται με γενικότερα θέματα βουλευτικής ασυλίας και απρόσκοπτης λειτουργίας του έργου των Βουλευτών.
Εξετάζοντας σε ένα ιστορικό πλαίσιο την εξέλιξη του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία δεν μπορούμε παρά να παρατηρήσουμε ότι υπάρχει σημαντική πρόοδος. Η πρόσβαση των γυναικών στην πολιτική, στις επιστήμες και σε θέσεις διευθυντικές ή υψηλής ειδίκευσης είναι σαφώς ευκολότερη σε σχέση με το παρελθόν. Ειδικότερα στην πολιτική, η οποία ήταν παραδοσιακά ανδροκρατούμενη, οι εξελίξεις υπήρξαν ιδιαίτερα θετικές για τις γυναίκες, τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο οι εξελίξεις αυτές δεν παρουσιάζουν ομοιομορφία αφού παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα σε διαφορετικές περιφέρειες. Η αιτιότητα των αποκλίσεων εντοπίζεται κυρίως σε μία κουλτούρα διάκρισης κατά των γυναικών, η οποία σε συγκεκριμένες περιοχές είναι συνδεδεμένη με την δομή και τους ηθικούς κανόνες των κοινωνιών. Όμως ακόμα και σε αναπτυγμένες κοινωνίες, σε όρους αντιμετώπισης της προαναφερθείσας διάκρισης, παρατηρούμε ότι οι σχετικοί νόμοι είτε είναι ανεπαρκείς για την θεσμοθέτηση ενός λειτουργικού και αποτελεσματικού πλαισίου, είτε εφαρμόζονται αποσπασματικά.
Αυτό είναι προφανές στις περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης. Ανεξαρτήτως θρησκευτικών νόμων που προσπαθούν να αιτιολογήσουν το αναιτιολόγητο ή των αντίστοιχων θεσμικών πλαισίων οι γυναίκες εξακολουθούν και είναι θύματα σεξουαλικής κακοποίησης παγκοσμίως. Για παράδειγμα μία στις πέντε γυναίκες στην Ευρώπη έχει υπάρξει, είναι ή πρόκειται να είναι θύμα βίαιης συμπεριφοράς. Τα στατιστικά είναι πολύ χειρότερα για τις μετανάστριες οι οποίες υφίστανται επιπλέον διάκριση λόγω καταγωγής.
Τα ίδια ισχύουν σχετικά με τον κίνδυνο που διατρέχουν οι γυναίκες από την αστυνομική βία. Υπάρχουν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες οι οποίες υφίστανται αστυνομικής βίας όπως οι μετανάστριες, οι νεαρές γυναίκες μεταξύ 14 και 25 ετών, οι ιερόδουλες, οι άστεγες και οι άνεργες. Η άσκηση βίας από τα αστυνομικά όργανα εναντίον των συγκεκριμένων ομάδων είναι δυστυχώς συχνή. Η βία κατά των γυναικών δεν μπορεί να είναι αποδεκτή, ειδικότερα όταν στρέφεται εναντίον ευαίσθητων και απροστάτευτων κοινωνικών ομάδων. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποια σοβαρή προσπάθεια για αντιμετώπιση του φαινομένου.
Υπάρχει μεγάλη ανάγκη ύπαρξης ενός συνεκτικού και αποτελεσματικού εργαλείου που θα βελτιστοποιήσει την προστασία των γυναικών από σεξουαλική παρενόχληση και την βία γενικότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως η απροθυμία κρατών να συνεργαστούν σε ένα τέτοιο επίπεδο συνεπάγεται αποσπασματικούς, ατελείς και επομένως αναποτελεσματικούς θεσμούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ημιτελής επικύρωση της Σύμβαση της Κωνσταντινουπόλεως όπου συγκεκριμένα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης αρνούνται να την επικυρώσουν. Τα ίδια ισχύουν και για την Διακήρυξη της Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών του ΟΗΕ.
Σχετικά με την πολιτική χειραφέτηση των γυναικών, όπως σημειώθηκε ανωτέρω, υπάρχει σχετική πρόοδος αλλά απέχουμε ακόμα πολύ από ένα ικανοποιητικό επίπεδο. Σύμφωνα με την αναφορά του ΟΗΕ σχετικά με την πολιτική χειραφέτηση των γυναικών εν μέσω οικονομικής κρίσης, το ποσοστό των γυναικών σε εθνικά κοινοβούλια άγγιξε το 2010 το 19% που αποτελεί και τον μέγιστο αριθμό στην ιστορία. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ φτωχό. Οι γυναίκες πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο εύρος νομικών και συνταγματικών εμποδίων, επομένως η συμμετοχή τους στην πολιτική είναι περιορισμένη.
Αναφορικά με την ανέλιξη της γυναίκας στα ύπατα πολιτικά αξιώματα, οι αριθμοί είναι μάλλον απογοητευτικοί. Κατά το παρελθόν υπήρξαν εξαιρετικά λίγες περιπτώσεις αν και σήμερα ο αριθμός αυξάνεται με έναν ικανοποιητικό ρυθμό. Η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε την αρχηγία κράτους χωρίς να είναι μονάρχης, ήταν η κα Bandaranaike της Σρι Λάνκα, στην δεκαετία του '60. Έκτοτε 57 γυναίκες έχουν υπάρξει αρχηγοί κράτους. Ο αριθμός αυτός είναι σχετικά μικρός αλλά παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Αξίζει να αναφέρουμε ότι κάποιες από τις προαναφερθείσες γυναίκες έγιναν κεντρικές ιστορικές φιγούρες. Ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων γυναίκες όπως η Indira Ghandi και η Margaret Thatcher δεν υπήρξαν απλά ηγέτιδες αλλά και πηγή έμπνευσης. Πέραν τούτων υπάρχει μεγάλες δυνατότητες προόδου και πολλά να γίνουν για την αντιμετώπιση της διάκρισης κατά των γυναικών στα προαναφερθέντα πεδία.
Συνοπτικά, υπάρχει μια διαρκώς εξελισσόμενη πορεία του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο διορισμός της κας Yellen ως η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών. Η εξέλιξη όμως αυτή λαμβάνει χώρα μόνο αποσπασματικά. Πρέπει να εστιάσουμε στην εξάλειψη των διαφορών μεταξύ των περιφερειών και να προχωρήσουμε μπροστά όλοι μαζί.
