Η δρομολογούμενη Διατλαντική Επενδυτική και Εμπορική Συμφωνία (TTIP) μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ δεν αποτελεί μια συνήθη εμπορική συμφωνία, αλλά μια συμφωνία-μαμούθ που θα ενοποιήσει τις αγορές της ΕΕ και των ΗΠΑ, δημιουργώντας το λεγόμενο «οικονομικό ΝΑΤΟ». Ο κυριότερος στόχος της δεν είναι η κατάργηση των δασμών στο εμπόριο ΗΠΑ-ΕΕ, οι οποίοι άλλωστε είναι ήδη εξαιρετικά χαμηλοί. Βασικό αντικείμενο της TTIP είναι η κατάργηση των «κανονιστικών» εμποδίων. Με άλλα λόγια, η εργατική νομοθεσία, οι προδιαγραφές περιβαλλοντικής προστασίας και τα πρότυπα για την ασφάλεια των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας θα συμπιεστούν δραματικά. Σκοπός της είναι να εξαφανιστεί κάθε φραγμός στη δράση και την κερδοφορία των πολυεθνικών μεγαλοεπιχειρήσεων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Όπως είναι αναμενόμενο, οι επιπτώσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στις χώρες της ΕΕ θα ισοδυναμούν με τσουνάμι. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που η TTIP προωθείται με πρωτοφανώς αδιαφανείς και αντιδημοκρατικές διαδικασίες. Για τα λόμπι των μεγαλοβιομηχάνων και των επιχειρηματικών κολοσσών επιφυλάχθηκε προνομιακή πληροφόρηση. Αντίθετα, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα περιβαλλοντικά κινήματα, οι φορείς για την προστασία των καταναλωτών, μέχρι σήμερα κρατήθηκαν στο σκοτάδι.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι με την ΤΤΙP επιδιώκεται να δοθεί στους ξένους επενδυτές το δικαίωμα να ενάγουν κυρίαρχα κράτη ενώπιον έκτακτων διαιτητικών δικαστηρίων με την κατηγορία της απώλειας κερδών, εξ αιτίας αποφάσεων δημόσιας πολιτικής. Αυτός ο μηχανισμός «επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους» αποδίδει ουσιαστικά στο υπερεθνικό κεφάλαιο νομική υπόσταση ισοδύναμη με εκείνη του έθνους-κράτους και απειλεί να υπονομεύσει τις θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας, τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ. Ο μηχανισμός αυτός ήδη χρησιμοποιείται σε πολλά μέρη του κόσμου για να απενεργοποιήσει κανονισμούς που προστατεύουν τους ανθρώπους και το περιβάλλον και δυστυχώς νικητές από τη χρησιμοποίηση του μηχανισμού αυτού έχουν βγει οι υπερεθνικές εταιρίες, οι οποίες έχουν πετύχει υπέρογκες αποζημιώσεις για διαφυγόντα κέρδη.
H ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει δημόσια ότι η ΤΤΙP θα εντείνει περαιτέρω την πίεση που ασκείται στο περιβάλλον, δεδομένου ότι μιας τέτοιας μορφής εμπορική σχέση θα αυξήσει την παραγωγή, την κατανάλωση και τη διεθνή μεταφορά αγαθών, σε βάρος όμως του περιβάλλοντος και της υγείας των καταναλωτών. Η αύξηση της παραγωγής θα δημιουργήσει κινδύνους, τόσο για τους φυσικούς πόρους όσο και για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Η κάθετη αντίδραση στην TTIP, αλλά και στην CETA (Εμπορική Συμφωνία μεταξύ ΕΕ-Καναδά) η οποία είναι στο πρότυπο της TTIP και στην TISA (Γενική Συμφωνία για την Ανταλλαγή των Υπηρεσιών στο πρότυπο της GATS του ΠΟΕ), στην οποία οι υπηρεσίες ορίζονται ως εμπορεύματα και οι πολίτες ως καταναλωτές, είναι ζήτημα προάσπισης της Δημοκρατίας και των θεμελιωδών Αρχών της Ένωσης.
Η Ευρώπη, τέκνο του Διαφωτισμού, αποτέλεσε κοινωνική και πολιτιστική πραγματικότητα, κατάκτηση των ευρωπαϊκών λαών. Προπύργιο και λίκνο των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, του Κράτους Δικαίου, της αλληλεγγύης των λαών, της δημοκρατίας, αποτελεί το κοινό μας σπίτι, παρά τις διαφορετικές πολιτιστικές και κοινωνικές αφετηρίες μας. Το κοινωνικό οικοδόμημα της Ευρώπης παγίωσε και αποκρυστάλλωσε την έννοια του κοινωνικού κράτους, οι ιδρυτικές αρχές και αξίες των οραματιστών της, παρά τις εγγενείς διαφοροποιήσεις των κρατών εντός της, αποτέλεσαν οδηγό και πυξίδα προς το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Πού βρισκόμαστε όμως σήμερα ως προς αυτόν το στόχο;
Ο στόχος της ολοκλήρωσης, όπως αυτός αποτυπώνεται με την παράλληλη διεύρυνση και εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πήρε λάθος δρόμο. Η διαμόρφωση του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων εντός της Ευρώπης και η επικράτηση συγκεκριμένων στρατηγικών επιλογών τους, έχει οδηγήσει στην υιοθέτηση ακραίων νεοφιλελεύθερων πρακτικών, που επιδρούν στην ποιότητα ζωής των ευρωπαϊκών λαών, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο. Ακολουθήθηκαν, από τους έχοντες την πολιτική πρωτοκαθεδρία, μονεταριστικές πολιτικές και ακραιφνώς νεοφιλελεύθερες στρατηγικές, τα αποτελέσματα των οποίων πόρρω απέχουν από τις έννοιες και τα προτάγματα των ιδρυτών και οραματιστών της Ευρώπης των λαών, της κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Η Ένωση απέτυχε να προχωρήσει τους δύο πυλώνες της ολοκλήρωσης ισόρροπα. Η εμβάθυνση, το ποιοτικό χαρακτηριστικό της ολοκλήρωσης, μπήκε σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τη διεύρυνση –ποσοτικό χαρακτηριστικό. Ακολουθήθηκε μια πλήρως ανισοβαρής τακτική η οποία οδήγησε σε αυτό που σήμερα παρατηρούμε, μια διόγκωση του αριθμού των κρατών – μελών, χωρίς να υπάρχουν τα στέρεα, αναλόγως εξελιγμένα θεμέλια για να τη στηρίξουν. Προτάχθηκε ο αμιγώς μονεταριστικός παράγων «κοινό νόμισμα» ως τελεολογικός, χωρίς υιοθέτηση πολιτικών που να βασίζονται στην ανάπτυξη και την αναδιανομή και που να έχουν ουσιαστικό στόχο την προώθηση ποιοτικών ενοποιητικών δράσεων μεταξύ των διαφορετικών παραγωγικών δυνατοτήτων των ευρωπαϊκών κρατών.
Αυτό, όμως, δεν είναι αποτέλεσμα ούτε της θείας βούλησης ούτε κάποιας μυστικιστικής νομοτέλειας. Είναι ζήτημα βαθύτατα πολιτικό, θέμα δομικών και πρακτικών λάθος επιλογών και επικράτησης πολιτικών, που στο θέατρο των παγκόσμιων αγορών επέλεξαν στρατηγικά να ακολουθήσουν ένα δρόμο παρεκκλίνοντα από αυτόν του στόχου του φεντεραλισμού και της ολοκλήρωσης, που γιγάντωσαν την αποθεσμοποίηση της Ένωσης και που αύξησαν, αντί να εξισώσουν, τις διαφορές μεταξύ των κρατών – μελών.
Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι πολύ κρίσιμων αποφάσεων, που δεν μπορούν πλέον να μετατεθούν στο μέλλον. Αποτελεί κοινωνιολογική παραδοχή, πως οι νοοτροπίες αλλάζουν πιο αργά από τα δεδομένα, όμως το σημείο είναι κομβικό και οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν εκατέρωθεν θα σηματοδοτήσουν πολύ σημαντικές εξελίξεις, και για τη χώρα μας αλλά και για τον προσανατολισμό που η Ένωση θα κληθεί να ακολουθήσει εφεξής.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, με τη σύμπραξη και την καταστροφική στροφή των Σοσιαλδημοκρατών, έχουν προκαλέσει και συντηρούν την αποθεσμοποίηση στους κόλπους της Ένωσης. Εξωθεσμικά υπερσυντηρητικά Διευθυντήρια έχουν νομιμοποιηθεί από τις ανωτέρω δυνάμεις, αποκρυσταλλώνοντας με την ισχύ τους τις πολιτικές της λιτότητας, της ευημερίας των αριθμών και όχι των λαών της Ευρώπης. Είναι αναμφισβήτητη πλέον η μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης των ευρωπαίων πολιτών προς τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επί της ουσίας η θεσμική απαξίωσή τους στις συνειδήσεις των λαών.
Το εντεινόμενο χάσμα ανάμεσα στις χώρες Βορρά – Νότου λόγω της ελλιπούς εμβάθυνσης, η στρατηγική επιλογή της λιτότητας, η σταδιακή απώλεια θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων, κατεύθυνση που έχει καταστεί εμμονική, κόντρα σε κάθε λογική περί ανθρώπινης ευημερίας και ανάπτυξης, έχει απομακρύνει τους πολίτες από τα κέντρα αποφάσεων, οι πολιτικές των οποίων αφορούν όμως πρώτα και κύρια τους ίδιους. Νιώθουν πως δεν έχουν πλέον κανέναν έλεγχο, κανέναν λόγο στη λήψη αποφάσεων, αφού η αποθεσμοποίηση και η αδυναμία πραγματικού κοινωνικού ελέγχου τους έχει μετατοπίσει στο περιθώριο, απέναντι σε κάθε έννοια λαϊκής κυριαρχίας και εν γένει ιδρυτικών ευρωπαϊκών αξιών.
Η προσφυγική κρίση, ήρθε να αναδείξει, ανάγλυφα, όλα τα προβλήματα και τις αγκυλώσεις της Ένωσης.
Ουδείς μιλά για την κρίση αλληλεγγύης της Ένωσης, την αδυναμία της να εφαρμόσει την συμπεφωνημένη πολιτική της Επιτροπής και όχι τις Εθνικές πολιτικές και να καταγγείλει την καταστρατήγηση των Διεθνών Συνθηκών: από τις 28 χώρες της Ένωσης και τις 80.000 θέσεις μετεγκατάστασης που συμφωνήθηκαν τον Οκτώβρη, μόνο τρεις χώρες έχουν ανταποκριθεί δίνοντας μόλις 2.000 θέσεις. Αντιθέτως, χώρες εμφανίζονται περίσσια πρόθυμες να στείλουν στρατό και αστυνομία, για να κλείσουν σύνορα τρίτης χώρας με κράτος-μέλος...
Η Ευρωπαική Ένωση προέκρινε τις μαζικές επαναπροωθήσεις και βάφτισε, εν μία νυκτί, την Τουρκία «ασφαλή χώρα». Ας είμαστε ξεκάθαροι: επί των ημερών μας έχουμε, πρώτη φορά και με θέατρο την Ελλάδα, καταστρατήγηση της Συνθήκης της Γενεύης. Οι μαζικές επανανπροωθήσεις είναι απαράδεκτες, πρώτον, γιατί το άσυλο κρίνεται επί προσωπικής βάσης και όχι βάσει εθνικότητας, και δεύτερον, γιατί αποτελεί ευθεία παραβίαση των συνθηκών, αφού αποτελεί παρεμπόδιση στο άσυλο που προστατεύεται από τη Συνθήκη της Γενεύης και το συμπληρωματικό πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης. Το ίδιο ισχύει και για τις περίφημες ευθύνες της Τουρκίας να συγκρατήσει τις προσφυγικές ροές επί του εδάφους της: από πότε η Ευρώπη της Δημοκρατίας και των Δικαιωμάτων ορίζει ρυθμιστή μία χώρα, την οποία η ίδια με αλλεπάλληλες Εκθέσεις των Οργανισμών και Οργάνων της αφήνει μετεξεταστέα στα θέματα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων; Γιατί υπακούουμε στη φαντασίωση της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ ότι ο πρόσφυγας οφείλει να παραμείνει σε μέρος που δεν είναι της επιλογής του;
Αναφορικά με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ, είναι φυσικά πλέον ηλίου φαεινότερον πως η Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική και Πολιτική Άμυνας έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει, αν ποτέ τα καταφέρει, προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειρίζεται με ίδιες δυνάμεις τις κρίσεις της. Όσο η ευρωπαϊκή ενοποίηση εξαντλείται σε μονεταριστικές πολιτικές και οπισθοχωρεί σε θέματα πολιτικής ενοποίησης, θα προστρέχει στις Ατλαντικές δομές και θα δικαιώνει τους επικριτές της.
Οι συζητήσεις στις Συνόδους Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό, μοιάζουν πλέον, ανατριχιαστικά, με τους ανάλογους στη Διάσκεψη του Εβιάν το 1938.
Για την Ευρώπη όμως, το διακύβευμα είναι πλέον υπαρξιακό και θα καθορίσει την πορεία που θα κληθεί να επιλέξει εφεξής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ή θα αναζητήσει τις θεμελιώδεις Αρχές της και αξίες της ή θα πάψει να υπάρχει, τουλάχιστον με την μορφή που την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα: Χωρίς συγκλίνοντα συστήματα φορολόγησης, κοινές πολιτικές βιομηχανίας και έρευνας, συμπληρωματικές επιλογές προϋπολογισμού, δημόσιες υπηρεσίες που να λειτουργούν συνεργατικά και επίπεδα κοινωνικής προστασίας που να εναρμονίζονται προς τα πάνω, η νομισματική ένωση μπορεί να οδηγήσει μόνο σε μια εξουσία του νόμου της αγοράς και της κοινωνικής οπισθοχώρησης.
Ή θα προχωρήσουμε με στέρεες βάσεις σε μία ομοσπονδιοποίηση πολιτική ή θα επιλεγούν άλλες εναλλακτικές, και συγχρόνως χαλαρές μορφές, οικονομικής συνεργασίας πολλών ταχυτήτων. Οι ευθύνες των αριστερών δυνάμεων και της σοσιαλδημοκρατίας εδώ είναι τεράστιες: Η σοσιαλδημοκρατία (και θέλοντας να προλάβω το «μα, η σοσιαλδημοκρατία είναι κομμάτι της Αριστεράς», σημειώνω ότι δεν αναζητώ τίτλο σε μαρκίζα, αλλά ουσία, περιεχόμενο και πολιτικές) οφείλει να θυμηθεί τις ρίζες και παύοντας να είναι παρακολούθημα των πλέον φιλελεύθερων πολιτικών να καταστήσει την Αριστερά στρατηγικό της εταίρο. Η Αριστερά οφείλει να εκπονήσει ένα σαφές, συνεκτικό και ρεαλιστικό σχέδιο εξόδου από την κρίση και ένα νέο αφήγημα οικονομικής ανάπτυξης στηριζόμενο σε μία ορθή ερμηνεία των κοινωνικών και οικονομικών μετασχηματισμών. Και δυστυχώς, η εκδοχή της Αριστεράς στην εξουσία στη χώρα μας, δεν έχει κατορθώσει να αρθρώσει, ακόμα, ένα εναλλακτικό αφήγημα και σχέδιο.
Αν δεν παρουσιαστεί σύντομα μια αξιόπιστη αριστερή προσέγγιση, οι ελπίδες και ο λόγος περί αλλαγής θα αναληφθούν από ακροδεξιές, νεοναζιστικές δυνάμεις, τα προεόρτια τα έχουμε δει ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας.
Σε αυτή την περίπτωση η Αριστερά θα δικαιώσει αυτούς που, πανευρωπαϊκά, ισχυρίζονται ότι ο ρόλος της είναι στην ελάσσονα αντιπολίτευση και ότι δομικά δεν είναι προορισμένη να κυβερνά.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες το 27% του γενικού πληθυσμού ανήκει στην Τρίτη ηλικία. Και αυτό το ποσοστό αναμένεται να αυξηθεί, καθώς θα αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής και θα αυξάνεται ιδιαίτερα στις χώρες του Δυτικού κόσμου, όπου η γεννητικότητα παρουσιάζεται σε κάμψη τα τελευταία πολλά χρόνια.
Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας βιώνουν σειρά αποκλεισμών και προβλημάτων: οικονομικά (αυξημένα ειδικά λόγω της κρίσης), προσβασιμότητας, υγείας, αξιοπένθητοι θάνατοι, μοναξιά. Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας έρχονται αντιμέτωποι με το πιο σκληρό στερεότυπο, όπου η σύγχρονη κοινωνία απαιτεί να είμαστε όλοι νέοι και ωραίοι και όπου η σεξουαλικότητα συνδέεται άμεσα και απόλυτα με την αναπαραγωγή.
Όλα τα παραπάνω, αν το άτομο της τρίτης ηλικίας ανήκει, παράλληλα και σε άλλη ευαίσθητη κατηγορία, πρέπει να τα αντιληφθούμε μέσα από το πρίσμα πολλαπλών μεγεθυντικών φακών.
Άτομα της τρίτης ηλικίας που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα πιθανόν να μην έχουν προβεί ακόμη στην αυτοαποκάλυψη (coming out). Αν ακόμη και σήμερα οι κοινωνικές συμβάσεις και η υποκρισία ρίχνουν βαριά τη σκιά τους, σκεφτείτε ποια ήταν η κατάσταση τη δεκαετία του '50 για αυτούς τους ανθρώπους. Έζησαν όλη τους τη ζωή μην τολμώντας να αποκαλύψουν αυτό το δομικό στοιχείο της ταυτότητάς τους. Άλλοι προχώρησαν σε εικονικούς γάμους, ειλικρινά δεν ξέρω ποιο είναι το χειρότερο σενάριο. Στις πλείστες των περιπτώσεων δεν υπάρχουν παιδιά να τους συνδράμουν και σε ένα κράτος με τόσο χαμηλό δίχτυ κοινωνικής προστασίας, είναι η οικογένεια που έρχεται να αντικαταστήσει τις κοινωνικές δομές, αλλά στις περιπτώσεις που αναφερόμαστε, απλά δεν υπάρχει. Σε πολλές περιπτώσεις, έχουν εσωτερικεύσει σε τέτοιο βαθμό την ομοφοβία που μισούν τον ίδιο τους τον εαυτό. Έρευνες δείχνουν ότι το 45% αυτών των ανθρώπων ζουν μόνοι, ενώ 1 στους 3 δε γνωρίζει κανέναν στον οποίο θα μπορούσε να αποτανθεί προκειμένου να ζητήσει κάποια βοήθεια.
Το Σύμφωνο Συμβίωσης, έστω στην κουτσουρεμένη μορφή που ήρθε τελικά, δίνει μία διέξοδο. Ειδικές προβλέψεις για ΛΟΑΤΚΙ άτομα της τρίτης ηλικίας, υπάρχουν στις Σκανδιναβικές χώρες όπου λειτουργούν ειδικοί ξενώνες για ΛΟΑΤΚΙ άτομα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου να σημειωθεί ότι είναι η μόνη χώρα που έχει ήδη εκπονήσει μελέτες και έχει επαρκή στατιστικά στοιχεία για το θέμα, αλλά και στην Τουρκία, όπου η χαμηλή προστασία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αναδείξει ένα εξαιρετικά δραστήριο ΛΟΑΤΚΙ κίνημα με δράσεις οριζόντιες στην κοινωνία και έχει δημιουργήσει ένα ευρύ κίνημα αλληλεγγύης. Και επιτρέψτε εδώ να σημειώσω ότι η λέξη φιλανθρωπία δεν έχει καμία σχέση με αυτό που συζητάμε, καθώς αφαιρεί από την έννοια του στέκομαι δίπλα στον άλλο όποιος και αν είναι αυτός και τον αντιμετωπίζω ως ισότιμο υποκείμενο του Δικαίου και όχι ως κατώτερό μου. Και δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω τον συντονιστή του πάνελ που παρουσιάζοντάς με θυμήθηκε απόσπασμα της Ομιλίας μου στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, τον Ιούνη του 2014, όπου σημείωνα ότι «Τον 21ο αιώνα, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε για συνύπαρξη και αποδοχή του διαφορετικού και όχι για ανοχή. Όταν μιλάμε για ανοχή είμαστε ήδη πολλά βήματα πίσω στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δεν ανεχόμαστε τον άλλο, τον διαφορετικό. Δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι ζωτικό χώρο για να ζήσει πλάι μας. Βασικά εργαλεία σε αυτήν την προσπάθεια, πέρα από το νομικό οπλοστάσιο που θα καταπολεμά τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, είναι η παιδεία, η αλλαγή νοοτροπίας και η ενδυνάμωση των θεσμών».
Αντίλογο σε όλα αυτά είναι ότι την εποχή της οικονομικής κρίσης, όταν δεν υπάρχουν προβλέψεις για τον γενικό πληθυσμό, ανάλογες πρόνοιες είναι πολυτέλεια. Πρόκειται για σφάλμα: ειδικά σε εποχές κρίσεων όπου τα Ανθρώπινα Δικαιώματα βάλλονται από παντού, ο αγώνας για την προστασία τους αναδεικνύεται ως μείζονα προτεραιότητα για τις κοινωνίες. Ιδιαίτερα για μία κυβέρνηση της Αριστεράς θα πρέπει να είναι σημαία της, καθώς δεν έχουν και οικονομικό αποτύπωμα.
Η εμπειρία των Διεθνών Οργανισμών στο πεδίο είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Δεν υπάρχουν εξειδικευμένες μελέτες, όμως υπάρχει σειρά καλών πρακτικών για την Τρίτη ηλικία, για ΑΜΕΑ και για ΛΟΑΤΚΙ άτομα, οι οποίες μπορούν να συσχετιστούν και να εμπλουτιστούν. Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των Ηλικιωμένων είναι ένα πολύ χρήσιμο κείμενο που υποδεικνύει τους τρόπους που οι άνθρωποι τρίτης ηλικίας, ακόμη και μέσα από τη σωματική ή/και ψυχική αδυναμία, μπορούν και πρέπει να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πολύτιμη η βοήθεια και του ειδικού εισηγητή για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα του Συμβουλίου της Ευρώπης, του κ. Jonas Gunnarsson, ενός πολύ δραστήριου ακτιβιστή Σουηδού βουλευτή.
Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για τους βουλευτές που συμμετέχουν στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση, και ειδικά για αυτούς που επιθυμούν να μην προδώσουν το παρελθόν τους και την ενασχόλησή τους με τα δικαιώματα, ειδικά τώρα που είναι και κυβερνητικοί βουλευτές. Ας πάρουν πρωτοβουλίες και ας κινήσουν τις διαδικασίες μέσω Motion for Resolution, οι οποίες μπορούν να καταλήξουν σε Εκθέσεις που θα συζητηθούν στην Ολομέλεια.
Πάνω από όλα όμως, εσείς φέρετε την ευθύνη να διοργανώνετε τέτοιες συναντήσεις και να κρατάτε τον διάλογο ζωντανό στην κοινωνία. Γιατί οι κοινωνίες αποδεικνύονται πολύ πιο μπροστά από τους πολιτικούς, που δυστυχώς, κλείνουν το ματάκι σε συντηρητικές εκλογικές πελατείες. Και ας κρατήσουμε ότι δεν αρκεί να έχουμε Νόμους, αλλά πρέπει να διεκδικούμε δυναμικά την εφαρμογή τους.
Η Αττική χρειάζεται πολιτικές και «από τα κάτω»
Όλο και περισσότερο εμφανίζεται στο προσκήνιο η έννοια της περιφερειακής ανθεκτικότητας. Τόσο η επιστημονική κοινότητα όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνουν τεράστια σημασία στην ανθεκτικότητα καθώς και στο αίσθημα της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας το οποίο κυριαρχεί στις περιφερειακές οικονομίες, αρκετές εκ των οποίων έχουν καταστεί εξαιρετικά ευάλωτες στις επιπτώσεις της διεθνοποίησης, της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και πρόσφατα της δημοσιονομικής κρίσης. Εσχάτως εξάλλου και η ίδια ΕΕ στο πλαίσιο διακρατικού προγράμματος χρηματοδότησε μελέτη διερεύνησης της περιφερειακής ανθεκτικότητας μετά την χρηματοπιστωτική και δημοσιονομική κρίση.
Τι είναι όμως αυτή η περίφημη ανθεκτικότητα;
Σύμφωνα με τους περιφερειολόγους, ανθεκτικότητα θεωρείται ο βαθμός κατά τον οποίο μια περιφέρεια είναι σε θέση να αντιμετωπίσει ή να αποφύγει, με βάση τα επίκτητα χαρακτηριστικά της, τις αρνητικές επιπτώσεις μιας κρίσης.
Τι ισχύει όμως στην Αττική;
Η Αττική είναι λιγότερο ανθεκτική (π.χ. έναντι της Κρήτης που στηρίζεται κυρίως στο τουρισμό) εξαιτίας της διαρθρωτικής δομής της οικονομίας της σε τομείς που πληγήκαν από την κρίση (χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, διαφημιστικές υπηρεσίες, κτλ).
Η σημασία της ενίσχυσης της περιφερειακής ανθεκτικότητας αναγνωρίζεται και από τη σημερινή ηγεσία της περιφέρειας Αττικής. Στο κείμενο στρατηγικού σχεδιασμού της περιφέρειας για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 με στρατηγικές θέσεις και προτεραιότητες για την Αττική 2020+, η στρατηγική της περιφέρειας διαμορφώνεται σε πέντε επίπεδα:
Αν και εν μέρει σωστή η συγκεκριμένη στρατηγική δεν αποδίδει έμφαση στην ενίσχυση και τη σημασία της πολύ-επίπεδης και συμμετοχικής διακυβέρνησης που απαιτείται. Η ικανότητα και ευελιξία της περιφέρειας στην καινοτομία, η κουλτούρα για θεσμική αλλαγή και μάθηση και η ολοκληρωμένη αξιοποίηση των πόρων προϋποθέτει έναν ολοκληρωμένο συμμετοχικό σχεδιασμό, που βασίζεται σε πολιτικές και προτεραιότητες οι οποίες χαράσσονται και «από τα κάτω».
Χρειάζεται λοιπόν μια ηγεσία που θα μπορεί να «υποστηρίζει» ένα σύστημα διακυβέρνησης και μια στρατηγική κινητοποίηση όλων των φορέων καθώς και την αντίστοιχη δημιουργία εταιρικών σχέσεων.
Μέχρι σήμερα ο απερχόμενος περιφερειάρχης δεν μας έχει πείσει ότι κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Δεν έχει δεσμεύσει όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς ώστε να συμβάλλουν στην ανάδειξη ολοκληρωμένων λύσεων στρατηγικής προσαρμογής και άρα πιο ουσιαστικών στρατηγικών σχεδίων.
Η έμφαση π.χ. στον αστικό τουρισμό, ως κλάδο ανθεκτικό στην οικονομική κρίση, θα πρέπει να συσχετιστεί τόσο με τις προκλήσεις/ευκαιρίες που η συγκεκριμένη στρατηγική ενέχει π.χ περιβαλλοντικές συνέπειες, υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος του ή και ενίσχυση απασχόλησης.
Η ενεργοποίηση βέβαια και η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων θεσμικών δεν είναι εύκολη. Χρειάζεται πληροφόρηση και γνώση των πολύπλοκων διαδικασιών αλλά και αποτελεσματικούς μηχανισμούς διαβούλευσης και ουσιαστικού διαλόγου.
Ο νέος περιφερειάρχης θα πρέπει να αναδεικνύει την ενεργοποίηση των φορέων για την αποτελεσματική διακυβέρνηση. Θα πρέπει να ασκεί μια ευέλικτη, προσαρμοστική περιφερειακή ηγεσία που να προωθεί τη συνεργασία, να στηρίζεται σε μηχανισμούς γνώσης, δημιουργώντας προϋποθέσεις συμμετοχικού προγραμματισμού ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης. Πρέπει εν κατακλείδι να βασίζεται σε πολιτικές και προτεραιότητες οι οποίες χαράσσονται και «από τα κάτω».
