• Είναι κρίμα που για την οικονομία του χρόνου μετατέθηκε, ελπίζω όχι για τις ελληνικές καλένδες η προγραμματισμένη συζήτηση για την εμβάθυνση της οικονομικής Νομισματικής Ένωσης. Γιατί τα τελευταία γεγονότα στην Κύπρο σχετίζονται άμεσα με τις δομικές αδυναμίες της ευρωζώνης και τη δημιουργία του ευρώ. Δεν ισχυρίζομαι βέβαια ότι η νομισματική ένωση που δεν συνοδεύτηκε από την αντίστοιχη και αναγκαία οικονομική φταίει αποκλειστικά για την κρίση. Σαφώς και η οικονομία της ευρωζώνης θα επηρεαζόταν από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Αλλά αν δεν είχαμε βάλει το κάρο πριν το άλογο, η οικονομία της Ευρώπης θα ήταν πολύ πιο ισχυρή και προστατευμένη.
• Αναφορικά με τις τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο θα ήθελα να ξεκινήσω με μία ευχή. Να μην επαναληφθεί αυτό που έχουμε δει να συμβαίνει τις τελευταίες δεκαετίες στο Κυπριακό: κάθε προτεινόμενη λύση δηλαδή, να είναι χειρότερη από την προηγούμενη.
• Η περίπτωση της Κύπρου προσομοιάζει περισσότερο με αυτήν της Ιρλανδίας παρά την Ελληνική. Δεν παύει όμως να έχει τα πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, γεγονός που απαιτεί και διαφορετική αντιμετώπιση.
• Το δημόσιο χρέος της Κύπρου κινείται στο 87% του ΑΕΠ για το 2012 και αναμένεται να αγγίξει το 106% του ΑΕΠ το 2017, αν δεν υπάρξουν μέτρα. Παράλληλα, σύμφωνα με την Standard & Poor's (S&P) τα περιουσιακά στοιχεία του τραπεζικού τομέα είναι επταπλάσια του ΑΕΠ. Είναι πρακτικά αδύνατο να στηριχθεί η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα στους Κύπριους φορολογούμενους, δεδομένου του απαιτούμενου χρηματικού όγκου, οπότε η σύναψη δανειακής σύμβασης, αντίστοιχη με της Ελληνικής, απορρίπτεται a priori.
• Η μεταφορά του βάρους από τους φορολογούμενους προς τους καταθέτες αποτελεί φαινομενικά την αμέσως επόμενη ευκολότερη λύση, αν και μάλλον όχι την βέλτιστη. Επιπροσθέτως, η περιπλοκότητα του ζητήματος απαιτεί την εξέτασή του από διαφορετικές οπτικές πλευρές, με την λογική και όχι το θυμικό.
• Οι Κυπριακές τράπεζες βρίσκονται σε αυτήν την θέση εν μέρει λόγω της κακής διαχείρισης των καταθέσεών τους, εν μέρει λόγω της Ευρωπαϊκής κρίσης και εν μέρει λόγω της έκθεσής τους σε Ελληνικά ομόλογα τα οποία έχασαν την αξία τους μέσω του PSI. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλο άνοιγμα σε Ρωσικές καταθέσεις το οποίο άνοιγμα συνοδεύεται και από τις πολυακουσμένες κατηγορίες για «ξέπλυμα» Ρωσικού χρήματος. Σύμφωνα πάντα με την S&P, οι καταθέσεις αυτές κυμαίνονται μεταξύ 10 και 20 δις ευρώ σε σύνολο 120 δις. υποχρεώσεων. Ωστόσο δεν παύουν να αποτελούν ένα σημαντικό μέρος του συνολικού όγκου χρημάτων.
• Θα ήταν άδικο να επωμιστούν Ευρωπαίοι φορολογούμενοι το βάρος για την στήριξη των Ρωσικών καταθέσεων, όπως και είναι άδικο να επωμιστούν καταθέτες το αποτέλεσμα της κακής διαχείρισης των τραπεζιτών. Επιπλέον, είναι αδιανόητο να επιβαρύνονται μικροκαταθέτες, όταν στην ΟΝΕ υπάρχει το ανώτατο όριο εγγυημένων καταθέσεων ίσο με 100 χιλιάδες ευρώ.
• Αμεσότερη λύση θα αποτελούσε η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση του Κυπριακού τραπεζικού τομέα, μία λύση που θα απαιτούσε και λιγότερα κεφάλαια. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι εφικτό, λόγω της ανεπαρκούς μέχρι στιγμής ενοποίησης του τραπεζικού τομέα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπροσθέτως, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η ενοποίηση συμβεί προτού εξυγιανθούν όλοι οι τραπεζικοί τομείς των κρατών-μελών και πριν τεθούν νέοι κανόνες που θα καθιστούν την λειτουργία του τραπεζικού συστήματος διαφανής και αποτελεσματικότερη. Ενδεχομένως, οι νέοι αυτοί κανόνες να πρέπει να κινηθούν εκτός πλαισίου της Βασιλείας ΙΙΙ.
• Μία άλλη εναλλακτική πρόταση αποτελεί η ενεργή συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σαν έσχατος δανειστής. Προ μηνών, η κυριαρχούσα άποψη στον διεθνή τύπο σχετικά με την Κύπρο, ήταν ότι θα αποτελούσε έναν έλεγχο φερεγγυότητας των δηλώσεων του κ. Ντράγκι. Η ΕΚΤ εξακολουθεί αυτήν την στιγμή και στηρίζει τις Κυπριακές τράπεζες, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Προφανώς, μία τέτοια λύση δεν αναμένεται να καρποφορήσει λόγω πολιτικών, κυρίως, κωλυμάτων, αφού κάτι τέτοιο θα ανέτρεπε πολλά δεδομένα στην ευρωζώνη.
• Επομένως, ό,τι απομένει σαν λύση στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ένα «κούρεμα» καταθέσεων άνω των 100 χιλιάδων ευρώ. Αφενός, οι μικροκαταθέτες δεν πρέπει να επωμιστούν το βάρος της αναδιάρθρωσης και αφετέρου θα πρέπει να συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι η ανάθεση διαχείρισης κεφαλαίων σε τραπεζικούς ενέχει εκ φύσεως ένα ρίσκο.
• Σε ένα τέτοιο σενάριο θα πρέπει, όμως, να διασφαλιστεί η εξέταση ανά τράπεζα και όχι συνολικά ως τομέα, ούτως ώστε οι καλύτεροι διαχειριστές να τύχουν καλύτερης αντιμετώπισης.
