Βασικό, μέχρι πρότινος, χαρακτηριστικό της Ελληνικής οικονομίας ήταν η εξάρτησή της από την εσωτερική ζήτηση. Η οικονομία ήταν δομημένη πάνω στην κατανάλωση που δημιουργείτο από τους μισθούς. Η παρούσα οικονομική κρίση και η συνεπακόλουθη πολιτική της λιτότητας είχε ως αποτέλεσμα την συμπίεση των μισθών, αλλά και των κρατικών δαπανών, με αποτέλεσμα την κατάρρευση της ζήτησης. Παράλληλα, η τραπεζική κρίση έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη οικονομικής ρευστότητας. Επομένως οι εγχώριες επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες έρχονται αντιμέτωποι με ένα διττό πρόβλημα. Αφενός, αντιμετωπίζουν δραματική μείωση των πωλήσεων των προϊόντων και των υπηρεσιών τους και αφετέρου, συναντούν σημαντικές δυσκολίες στην είσπραξη των χρηματικών απαιτήσεών τους, με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να οδηγούνται στον τερματισμό της δραστηριότητάς τους, ενώ οι υπόλοιπες να δαπανούν ιδία ποσά για την συντήρησή τους, προσμένοντας την επάνοδο της οικονομίας και κατ'επέκταση των εμπορικών δραστηριοτήτων τους.
Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν έως τώρα, μέσω των μνημονίων δεν ήταν ούτε τολμηρές, ούτε έγκαιρες. Το μείγμα αυτών των πολιτικών ενείχε λανθασμένες αντιλήψεις καθώς και ελλιπή κατανόηση των χαρακτηριστικών της ιδιάζουσας Ελληνικής οικονομίας. Η Δημοκρατική Αριστερά έχει επισημάνει την ανάγκη συνυπολογισμού των επιπτώσεων της ύφεσης στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας. Σκοπός μας είναι να αλλάξουμε το ισχύον πλαίσιο λιτότητας, ώστε να τονωθεί η εσωτερική ζήτηση, ενώ παράλληλα η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα θα συμβάλλει θετικά στην έλλειψη οικονομικής ρευστότητας. Κατά αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθεί ένα υγιές πλαίσιο πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας.
Ωστόσο, κατά κανόνα οι πολιτικές αυτές αποδίδουν μεσοπρόθεσμα, επομένως θα πρέπει να δείξουμε ιδιαίτερη μέριμνα σε τρέχοντα ζητήματα. Είναι γεγονός ότι πέραν των θεμάτων των μειωμένων πωλήσεων και της αδυναμίας εισπράξεως, η επίλυση των οποίων έχει τον δικό της χρονικό ορίζοντα, οι συνθήκες που διέπουν την λειτουργία του Οργανισμού Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) αποτελούν τροχοπέδη στην εμπορική δραστηριότητα.
Λόγω της οικονομικής κρίσης, οι ασφαλισμένοι έχουν βρεθεί με χρέη προς τον Οργανισμό, τα οποία δυσκολεύονται ή δεν μπορούν να αποπληρώσουν. Είναι γεγονός ότι ο ΟΑΕΕ επιβάλλει ιδιαίτερα υψηλές εισφορές, οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στην ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει, ενώ οι οφειλέτες δεν μπορούν να έχουν ασφαλιστική ενημερότητα, υγειονομική περίθαλψη και υφίστανται ποινικές κυρώσεις.
Οι ασφαλιστικές εισφορές στον ΟΑΕΕ αυξάνονται βάσει των ετών λειτουργίας της επιχείρησης, κάτι που ισχύει βέβαια και για άλλα ταμεία. Με άλλα λόγια όσα περισσότερα έτη λειτουργεί μία επιχείρηση, τόσο μεγαλύτερες εισφορές πληρώνει. Το σκεπτικό της ρύθμισης αυτής βασίζεται στο γεγονός ότι με το πέρασμα των ετών η επιχείρηση εδραιώνει την θέση της στην αγορά και κατόπιν αυξάνει το μερίδιό της σε αυτήν. Επομένως η ισχύουσα αντίληψη για την επιχείρηση είναι ότι η τελευταία διογκώνεται συνεχώς οπότε μπορεί να συνεισφέρει περισσότερο.
Το σκεπτικό αυτό είναι παντελώς λανθασμένο, καθώς αποτυγχάνει να συμπεριλάβει στις διατάξεις του την έννοια του οικονομικού κύκλου. Η περίοδος οικονομικής άνθησης ακολουθείται πάντοτε από μία περίοδο ύφεσης και κατόπιν στασιμότητας, έως ότου ξαναρχίσει η ανάκαμψη και ούτω καθεξής. Επομένως οι επιχειρήσεις σε περίοδο ύφεσης και ενώ αντιμετωπίζουν πτώση στις πωλήσεις τους, καλούνται να καταβάλουν υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές. Ειδικότερα, δε, σε περιόδους κρίσεων, όπου η ύφεση είναι πολύ εντονότερη, ο τρόπος που λογίζονται οι εισφορές οδηγεί τις επιχειρήσεις σε οριακό σημείο, με τους κίνδυνους που αναφέρθηκαν ανωτέρω. Είναι πολύ σημαντικό να αλλάξουμε το ισχύον καθεστώς και να το εναρμονίσουμε στις πραγματικές συνθήκες της οικονομίας. Με γνώμονα αυτό το σκεπτικό, προτείνουμε τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών ανάλογα του επιχειρηματικού τζίρου των επιχειρήσεων και όχι βάσει των ετών ασφάλισης.
Επίσης θα ήθελα να αναφέρω την ερώτηση που καταθέσαμε στον αρμόδιο Υπουργό, ζητώντας να προβεί σε έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την αναθεώρηση των μηνιαίων εισφορών, όπως προβλέπεται από τον Νόμο. Να σημειωθεί ότι οι εισφορές υπολογίζονται ως ένα ποσοστό του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Η τελευταία Υπουργική Απόφαση έλαβε χώρα το 2009, επομένως οι εισφορές υπολογίζονται βάσει ενός κατά κεφαλήν ΑΕΠ το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η αδιαφορία του αρμόδιου Υπουργείου κινείται στα όρια της παρατυπίας, αν δεν τα έχει ξεπεράσει.
Τα ανωτέρω εντάσσονται σε ένα ευρύτερο μεταρρυθμιστικό πλαίσιο αναφορικά με την λειτουργία του ΟΑΕΕ, η θέσπιση και η υλοποίηση του οποίου έχουν μεσοπρόθεσμο χαρακτήρα. Ωστόσο, υπάρχουν τρέχοντα, σημαντικά ζητήματα τα οποία πρέπει να ρυθμιστούν άμεσα, αφού η υφιστάμενη ύφεση επιβάλλει την ανάληψη άμεσων πρωτοβουλιών.
Σε αυτό το πλαίσιο η Δημοκρατική Αριστερά θα καταθέσει τις προσεχείς μέρες Πρόταση Νόμου, μέσω της οποίας θα προβλέπεται ρύθμιση για την αποπληρωμή των χρεών συγκεκριμένης ομάδας ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ, προς αυτόν. Συγκεκριμένα για τους οφειλέτες τα αντίστοιχα ποσά των οποίων δεν υπερβαίνουν τις 5.000 ευρώ, με προσαύξηση 1.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος, προβλέπεται η δυνατότητα καταβολής των οφειλών σε διμηνιαίες δόσεις, με την πρώτη αποπληρωμή να καταβάλλεται τον Ιανουάριο του 2015. Ενδεχομένως το ποσό να διαμορφωθεί υψηλότερα. Οι διαδικασίες ρύθμισης θα είναι απλοποιημένες και θα υπόκεινται σε έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας, ενώ όσοι υπαχθούν στην ρύθμιση θα είναι αυτομάτως ασφαλιστικά ενήμεροι.
Για όσους ασφαλισμένους το εισόδημα βρίσκεται έως και 15% άνω του ορίου της φτώχειας, όπως αυτό ορίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ, θα δίνεται η εξής επιλογή. Θα μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να καταβάλλουν μόνο την εισφορά που αναλογεί στον κλάδο ασθενείας, για διάστημα όχι μεγαλύτερο των δύο ετών.
Επίσης οι προαιρετικώς ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ θα μπορούν να κάνουν χρήση της ανωτέρω επιλογής, αλλά και να ενταχθούν στην αμέσως κατώτερη, της υφιστάμενης, κλίμακα.
Σχετικά με τις ασφαλιστικές κλίμακες, οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ η επιχειρηματική δραστηριότητα των οποίων παρουσιάζει αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα για δύο συναπτά έτη, έχουν την δυνατότητα να ενταχθούν σε κλίμακα δύο θέσεις κατώτερη της υφιστάμενης. Για αυτούς που ανήκουν στην δεύτερη κλίμακα, πέραν της ένταξης στην πρώτη, προβλέπεται επιπλέον έκπτωση ίση της διαφοράς μεταξύ πρώτης και δεύτερης, ενώ για όσους ανήκουν στην πρώτη κλίμακα προβλέπεται έκπτωση ίση με την διαφορά πρώτης και τρίτης.
Επίσης προβλέπεται η άρση της ποινικοποίησης της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον ΟΑΕΕ για τους οφειλέτες, τα αντίστοιχα ποσά των οποίων δεν υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο.
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω θα πρέπει να διασαφηνιστεί ότι η συγκεκριμένη παρέμβαση δεν στοχεύει στην διατύπωση μιας συνολικής θέσης σε σχέση με τον ΟΑΕΕ και τον τρόπο με τον οποίο αυτός πρέπει να μεταρρυθμιστεί, αλλά στην προώθηση μέτρων με στόχο την άμεση ελάφρυνση μιας ειδικής ομάδας οφειλετών. Απώτερος στόχος είναι να αποτραπούν οι ακραίες καταστάσεις - π.χ. κλείσιμο καταστημάτων - αλλά και να δοθεί μια ρεαλιστική δυνατότητα σε αυτούς τους ανθρώπους να ρυθμίσουν την οφειλή τους.
Τα ανωτέρω αποτελούν τον κορμό της Πρότασης Νόμου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει χώρος τόσο για βελτιώσεις όσο και για εμπλουτισμό των σχετικών διατάξεων. Η Δημοκρατική Αριστερά επιθυμεί και προτείνει την διαβούλευση τόσο σε επίπεδο πολιτικών δυνάμεων, όσο και σε επίπεδο αρμόδιων φορέων. Στόχος μας είναι η ευόδωση του σχεδίου, η ουσία δηλαδή, ο οποίος μπορεί να επιτευχθεί και μέσω μιας ευρύτερης συνεργασίας.
Επιτρέψτε μου, σε αυτό το σημείο, να φύγω από το στενό πλαίσιο που ορίζει η θεματική της σημερινής ημερίδας και να επεκταθώ στις αιτίες που έχουν οδηγήσει στις προαναφερθείσες προβληματικές και κυρίως στην αντιμετώπισή τους.
Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, οι συζητήσεις εστιάζουν κυρίως στο ζήτημα της ανεργίας, με προβλέψεις για χρήση αρκετά μεγάλων κοινοτικών κονδυλίων για την αντιμετώπισή της. Ωστόσο, η ανωτέρω αντίληψη είναι λανθασμένη αφού η ανεργία δεν είναι ένας εξωγενής παράγοντας, αλλά το αποτέλεσμα της ύφεσης. Στην ουσία προσβλέπουν στην αντιμετώπιση του συμπτώματος και όχι της ασθένειας. Θα πρέπει να εστιάσουμε λοιπόν στις αναπτυξιακές πολιτικές και όχι στην ανεργία.
Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξεταστεί μια σωρεία προβλημάτων και οι λύσεις αυτών, αλλά για την οικονομία του χρόνου θα αναφερθώ μόνο σε συγκεκριμένα ζητήματα.
Η κυρίαρχη αντίληψη για τον τουρισμό, ο οποίος αποτελεί και ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελληνικής οικονομίας, είναι μάλλον ξεπερασμένη οπότε η επικαιροποίηση του σχετικού πλαισίου είναι αδήριτη ανάγκη. Οι αντίστοιχες πολιτικές θα πρέπει να μεριμνήσουν για την προσέλκυση ευρύτερων ομάδων τουριστών αλλά και την προώθηση πολλών και διαφορετικών τουριστικών προϊόντων.
Η Δημοκρατική Αριστερά στηρίζει σαφώς τις νέες τεχνολογίες, την προώθηση των πολιτικών που δημιουργούν οικονομίες κλίμακας, τα αγροτικά προϊόντα που χαρακτηρίζονται από την ποιότητά τους και όχι απλά από το χαμηλό τους κόστος και γενικότερα τους τομείς που παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία.
Επίσης εστιάζουμε στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, ειδικότερα των νέων, με άξονα το, έως τώρα ανύπαρκτο στην Ελληνική οικονομία, αρχικό κεφάλαιο επιχείρησης, καθώς και με ρυθμίσεις που θα αποδεσμεύουν άμεσα τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, παρακάμπτοντας το ζήτημα των προβληματικών Ελληνικών τραπεζών. Ειδικότερα για το θέμα της ρευστότητας στηρίζουμε την δημιουργία τράπεζας για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις αλλά και προτείνουμε την δημιουργία ταμείου, όπου με ελάχιστα κεφάλαια θα προβεί σε μια μορφή αντιλογισμού των χρεών των επιχειρήσεων για την αποδέσμευση των τελευταίων από τις οφειλές τους.
Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε την σημασία της παραγωγικότητας της εργασίας και του κεφαλαίου και τις μεθόδους με τις οποίες αυτές θα πρέπει να αυξηθούν. Ειδικότερα θα πρέπει να σταθούμε στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας ως το πιο μακροχρόνια αποδοτικό μέτρο για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας τόσο μέσω της μείωσης του κόστους, όσο και μέσω της αύξησης της ποιότητας.
Με γνώμονα τα ανωτέρω καλούμε την ΓΣΕΒΕΕ να οργανώσει ανάλογη ημερίδα με θέμα τις αναπτυξιακές πολιτικές.
