Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
όσον αφορά στην επίμαχη τροπολογία στο άρθρο 6, τοποθετήθηκα. Μετά από τις εξηγήσεις για την απόσυρση που έδωσε ο κύριος Υπουργός, θέλω μόνο να πω ότι, όπως προκύπτει από τα Πρακτικά της αρμόδιας Επιτροπής, όλα τα κόμματα της Αντιπολίτευσης εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους και δεν νομίζω πως είναι πολιτικά ορθό να προσπαθεί να το καρπωθεί αυτό μόνο ένα κόμμα.
Θα επαναλάβω όμως, όπως είπα και στον Υπουργό Δικαιοσύνης, τον κ. Αθανασίου, ότι δεν θεωρώ ότι θα ήταν μία σωστή επιλογή το να επανέλθει το συγκεκριμένο θέμα. Ας μην προσπαθεί να το υπερασπίσει, γιατί απλά δεν είναι υπερασπιστέο.
Από εκεί και πέρα, πριν μιλήσω για την ουσία του νομοσχεδίου θα ήθελα να πω ότι οι τροποποιήσεις οι οποίες έχουν επέλθει, είναι προς την ορθή κατεύθυνση υιοθέτησης του Κανονισμού και είναι απόρροια των παρατηρήσεων που έκανε και η εισηγήτριά μας στην Επιτροπή αλλά και η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής.
Το νομοσχέδιο που έχουμε σήμερα ουσιαστικά είναι μια προσπάθεια εναρμόνισης του θεσμικού πλαισίου που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στη χώρα και διέπει το συγκεκριμένο θέμα με τον Κανονισμό 1370/2007.
Όμως, θα πρέπει να συνομολογήσουμε κάποια πράγματα. Για παράδειγμα, βάσει του άρθρου 295 της Συνθήκης προβλέπεται η αρχή της ουδετερότητας του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Επίσης, βάσει του άρθρου 16 προβλέπεται η αρχή της ελευθερίας των κρατών-μελών να ρυθμίζουν και να ορίζουν τα ίδια τις υπηρεσίας γενικού συμφέροντος. Ακόμα, σύμφωνα με το άρθρο 5 υπάρχει η αρχή της αναλογικότητας και της επικουρικότητας που –όπως είπε με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια και επιμέλεια η εισηγήτριά μας κ. Ξηροτύρη- σε πάρα πολλά άρθρα του σχεδίου νόμου που έχουμε μπροστά μας, παραβιάζεται.
Επίσης, πρέπει να συνομολογήσουμε και το ότι η διεθνής πρακτική έχει αποδείξει ότι η προσφορά χερσαίων επιβατικών μεταφορών παρά το γεγονός ότι είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο κοινωνικής σημασίας για τους πολίτες γεγονός, σε πολλές περιπτώσεις δεν θα παρεχόταν καθόλου ή θα παρεχόταν με πάρα πολύ μεγάλες ελλείψεις, αν δεν υπήρχε η παρέμβαση του δημοσίου για τη διασφάλιση ενός ελαχίστου επιπέδου παροχής των υπηρεσιών αυτών.
Αυτό με τη σειρά του οφείλεται στην ύπαρξη άγονων γραμμών, οι οποίες έχουν ένα πολύ μικρό εμπορικό –δηλαδή οικονομικό- συμφέρον, ενώ παράλληλα λόγοι δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν να εξασφαλιστεί το δικαίωμα του κάθε πολίτη στη μετακίνηση ανεξάρτητα από το πόσο αποδοτική είναι αυτή ή όχι.
Βάσει όσων έχω πει μέχρι τώρα, λοιπόν, καλό είναι να συμβουλευτούμε και τη Λευκή βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις μεταφορές. Σας διαβάζω ένα απόσπασμα με ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου 2001 για το συγκεκριμένο θέμα: «Στόχος της Λευκής Βίβλου είναι να εξασφαλιστούν ασφαλείς, αποτελεσματικές και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες επιβατικών μεταφορών χάρη στον ελεγχόμενο ανταγωνισμό, ο οποίος όμως θα εγγυάται τη διαφάνεια και την απόδοση των δημοσίων υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών λαμβανομένων υπ' όψιν ιδίως των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και περιφερειακής ανάπτυξης παραγόντων ή την προσφορά συγκεκριμένων όρων τιμολόγησης προς όφελος ορισμένων κατηγοριών επιβατών και την εξάλειψη των ανομοιοτήτων μεταξύ μεταφορικών επιχειρήσεων των διαφόρων κρατών-μελών, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν σημαντική στρέβλωση στον ανταγωνισμό.
Οι πραγματοποιηθείσες μελέτες και οι εμπειρίες κρατών-μελών στα οποία ο ανταγωνισμός στον τομέα των δημόσιων μεταφορών υφίσταται εδώ και πάρα πολλά χρόνια –σημειώνει η Λευκή Βίβλος- δείχνουν ότι με τις κατάλληλες διασφαλίσεις η καθιέρωση ελεγχόμενου ανταγωνισμού μεταξύ φορέων καθιστά τις υπηρεσίες πιο ελκυστικές και καινοτόμες και λιγότερο ακριβές, χωρίς να παρεμποδίζει την εκτέλεση των συγκεκριμένων καθηκόντων που ανατίθενται στους φορείς δημοσίων υπηρεσιών».
Ένα πολύ μεγάλο μέρος της συζήτησης σήμερα αφιερώθηκε στη Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών, για τη χρησιμότητα η μη μιας ακόμη ανεξάρτητης Αρχής, το κόστος και τις επικαλύψεις που θα προσθέσει ή την απομείωση του ρόλου των σχετικών υπηρεσιών και αυτού της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.
Όπως εξήγησε και η εισηγήτρια μας κ. Ξηροτύρη, εμείς συμφωνούμε με την ανάγκη σύστασης της συγκεκριμένης ανεξάρτητης ρυθμιστικής Αρχής γιατί πιστεύουμε ότι ο ρόλος της και οι πολλαπλές αρμοδιότητές της –οι οποίες είναι και θα πρέπει να είναι κυρίως κανονιστικού, σχεδιαστικού χαρακτήρα- είναι απαραίτητες και με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια περιγράφονται στα σχετικά άρθρα.
Όμως, δεν συμφωνούμε –και ούτε συνάδει με τις αρχές σύστασής της- να μετατραπεί σε αναθέτουσα αρχή και σε διευθύνουσα υπηρεσία.
Αυτές τις αρμοδιότητες και το έργο θα πρέπει να συνεχίσουν να τις ασκούν οι περιφέρειες, αλλά και οι αντίστοιχες υπηρεσίες του Υπουργείου.
Πρέπει να βάλουμε στη συζήτηση όλη τη ρητορική που αφορά τις Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές, γιατί ξέρουμε ότι η απάντηση στο αν είναι χρήσιμες ή όχι και αν πραγματικά συνάδουν με τις αρχές της Δημοκρατίας, είναι λίγο περίπλοκη.
Ας πάρουμε τη θετική προσέγγιση, καθώς –όπως σημείωσα και προηγουμένως- εμείς στη Δημοκρατική Αριστερά είμαστε υπέρ της θετικής προσέγγισης και πιστεύουμε ότι είναι όργανα με δημοκρατική νομιμοποίηση, αφού προβλέπονται και μέσα στο Σύνταγμα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την άποψη που εμείς πρεσβεύουμε, η επέκταση του θεσμού όχι μόνο δεν υποσκάπτει τη λαϊκή κυριαρχία και το ρόλο των δημοκρατικά νομιμοποιημένων αρχών –όπως είναι ο ρόλος που πρέπει να επιτελεί το Κοινοβούλιο, για παράδειγμα- αλλά αντίθετα θωρακίζουν το Δημοκρατικό Πολίτευμα και τις δικαιοκρατικές εγγυήσεις.
Όμως, εξίσου πειστικά μπορεί να είναι και τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς, αυτοί δηλαδή που θεωρούν ότι όχι μόνο δεν είναι χρήσιμες, αλλά ότι υποσκάπτουν και τα θεμέλια της Δημοκρατίας. Για παράδειγμα, αυτή η άποψη –παρόλο που αναγνωρίζει ότι είναι φορείς σημαντικών και ποικίλων δημόσιων εξουσιών- υποστηρίζει ότι οι Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές δεν διαθέτουν μία άμεση νομιμοποίηση και κυρίως –αυτό είναι αρκετά σημαντικό- δεν λογοδοτούν στο λαό.
Επιπλέον, υποκαθιστούν σε σημαντικές αρμοδιότητες δημοκρατικά νομιμοποιημένα όργανα και εδώ είναι και τα επιχειρήματα τα οποία ανέπτυξε η κ. Ξηροτύρη, αναφορικά με το ρόλο τους και τη σχέση τους με τις περιφέρειες και τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου.
Όλα όσα προείπα καθιστούν, σύμφωνα με τη σχετική άποψη, τις Ανεξάρτητες διοικητικές Αρχές θεσμική και πολιτική αλλοίωση της δημοκρατικής αρχής και της αρχής διάκρισης των εξουσιών. Έτσι, αυτή η άποψη πιστεύει ότι πρέπει αν όχι να καταργηθεί ο ρόλος και να μην υπάρχουν Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές, τουλάχιστον να είναι πολύ περιορισμένος.
Στο σημείο αυτό, θα σταθώ σε δύο ακόμη άρθρα. Για παράδειγμα, στο άρθρο 10, θεωρούμε ότι είναι θετική η διάταξη ότι ο σχεδιασμός του δικτύου λαμβάνει υπ' όψιν του τις ειδικές ανάγκες μετακινήσεων μαθητών ή εκπαιδευόμενων προς τα κέντρα εκπαίδευσης και των εργαζόμενων προς τους χώρους εργασίας, αλλά θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να προστεθούν εδώ και οι ανάγκες των ευπαθών ομάδων, όπως είναι τα ΑΜΕΑ, οι άνεργοι, οι υπερήλικες κ.λπ.
Επίσης, στο άρθρο 13, ενώ επιβάλλεται στις περιφέρειες –και σωστά κατά τη γνώμη μας- η τεκμηρίωση των προτάσεών τους για το σχεδιασμό, δεν υπάρχει καμμία διασφάλιση ότι η Ρυθμιστική Αρχή θα τον υλοποιήσει ή τουλάχιστον θα τεκμηριώσει και αυτή τις τυχόν τροποποιήσεις που θα επιφέρει.
Ακόμη, όπως είπε και η κ. Ξηροτύρη, είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί σε ό,τι αφορά το άρθρο 14 και τη δυνατότητα εκτός από την ανάθεση με αποκλειστικό δικαίωμα να δίδεται και αποζημίωση.
Τέλος, όσον αφορά στο Κεφάλαιο Η΄ και συγκεκριμένα στα άρθρα 47-51, που αφορούν μεταβατικές διατάξεις που συμπεριλαμβάνουν ρυθμίσεις εργασιακών θεμάτων και την προσωρινή άδεια λειτουργίας υφιστάμενων σταθμών υπεραστικών λεωφορείων, υπάρχουν πολύ μεγάλες αδυναμίες, ειδικά στο άρθρο 50, που αφορά στη ρύθμιση των εργασιακών θεμάτων και στη διασφάλιση ενός προστατευτικού πλαισίου για τους εργαζόμενους.
Ευτυχώς, από την αρχή απαλείφθηκε η παράγραφος 2, αλλά παρ' όλα αυτά νομίζω –και πιστεύω θα συμφωνήσετε κι εσείς μαζί μου- ότι είναι εξαιρετικά εύλογη ειδικά στις σημερινές συνθήκες η ανησυχία δεκαπέντε χιλιάδων εργαζομένων στις οδικές μεταφορές ότι όλες αυτές οι σημαντικές αλλαγές νομικού πλαισίου λειτουργίας, σε συνδυασμό με την πλήρη επικράτηση του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος χωρίς προστατευτικό πλαίσιο και δεσμεύσεις για τη διατήρηση των κλαδικών κι επιχειρησιακών συμβάσεων, απειλούν σοβαρά τις θέσεις εργασίας τους.
Όσον αφορά τα επιμέρους άρθρα και τις τροπολογίες που έχουν κατατεθεί, θα αναφερθούμε αναλυτικά αύριο.
Θα ήθελα, κύριε Υπουργέ, να τονίσω το εξής για μία ακόμη φορά. Εμείς ως Δημοκρατική Αριστερά δεκαπέντε μήνες τώρα –και δεν θα κουραστούμε να το λέμε- είμαστε αντίθετοι στις τροπολογίες της τελευταίας στιγμής, ειδικά σε τροπολογίες που από τη μία μεριά είναι άσχετες με το νομοθέτημα που έρχεται προς συζήτηση και ειδικά ένα νομοθέτημα που είναι και σοβαρό -σαν αυτό που συζητάμε σήμερα- αλλά είναι και μεγάλο από μόνο του, όπου καθεμία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ξεχωριστό νομοσχέδιο, αν θέλαμε πραγματικά να γίνει μία σοβαρή συζήτηση και να δούμε όλες του τις διατάξεις. Αυτό είναι η πλήρης υποτίμηση του Κοινοβουλίου.
