Η 19η Νοέμβρη, Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Κακοποίησης, δεν επιλέχθηκε τυχαία, καθώς συνδυάζεται με την αυριανή, 20η Νοέμβρη, Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού, τα οποία περιγράφονται στην ομώνυμη Συνθήκη του ΟΗΕ.
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, είναι επιτακτική η ανάγκη να θυμηθούμε πως η παιδική κακοποίηση δεν έχει γεωγραφικά σύνορα, ούτε όρια ανοχής και μη.
Ανάμεσα στις επικρατέστερες μορφές της, σωματική, συναισθηματική/ψυχολογική, σεξουαλική, παραμέληση και έκθεση σε κίνδυνο, δεν υπάρχει διαβάθμιση βαρύτητας.
Οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας είναι κρίσιμες και καθοριστικές για την κοινωνικοποίηση και διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας και την ακολουθούν δια βίου, ενώ η οικογένεια οφείλει να αποτελεί τον «φυσικό» χώρο προστασίας για τα παιδιά, προφυλάσσοντάς τα από εικόνες και εμπειρίες βίας καθεμιάς από τις αναφερθείσες μορφές, όχι μόνο άμεσα και με θύματα τα ίδια, αλλά και από αυτές που έχουν αποδέκτες μέλη του οικογενειακού περιβάλλοντος, όπως η μητέρα, και έχουν άμεση αρνητική επίδραση στον ψυχισμό του παιδιού.
Το ερευνητικό έργο αποκαλύπτει την αμείλικτη αλήθεια, πως ο οικογενειακός χώρος και συχνά μέλη του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος αποτελούν τους θύτες της ενδοοικογενειακής βίας, με το σκοτεινό αριθμό τέτοιων περιστατικών να είναι πολύ μεγάλος, λόγω του κοινωνικού στίγματος που επιφέρει και με τα ίδια τα περιστατικά να έχουν αυξηθεί δραματικά στη χώρα μας κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
H Έκθεση του Ερευνητικού Κέντρου Innocenti της UNICEF περιλαμβάνει ιδιαίτερα ανησυχητικά στοιχεία για το πρόβλημα της παιδικής φτώχειας σε παγκόσμιο επίπεδο –τα στοιχεία όμως τα οποία αναφέρονται στην Ελλάδα, δεν είναι απλά ανησυχητικά αλλά σοκαριστικά. Μας υπενθυμίζουν με τον πλέον δραματικό τρόπο ότι η ακραία φτώχεια θίγει τον σκληρό πυρήνα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση.
Η Ελλάδα, παρότι είναι από τις πρώτες χώρες που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης που αφορά στη βία κατά των γυναικών αλλά και εν γένει στην ενδοοικογενειακή βία, δεν την έχει ακόμη επικυρώσει ώστε να αποκτήσει νομοθετική ισχύ, παρότι η Συνθήκη αυτή αποτελεί το πρώτο νομικώς δεσμευτικό κείμενο που ορίζει τις μορφές που λαμβάνει η βία αυτών των μορφών και εισάγει ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση και πρόληψή της, καθώς και για την παύση της ατιμωρησίας των θυτών και την προστασία των θυμάτων.
Οι δύο αυτές ημέρες γίνονται δραματικά επίκαιρες σήμερα, με τα παιδιά να βρίσκονται στο επίκεντρο του προσφυγικού δράματος.
Η Europol ανακοίνωσε πως 10.000 προσφυγόπουλα έχουν χαθεί στην Ευρώπη τους τελευταίους 18-24 μήνες. Η εκτίμηση της Europol αναφέρεται σε «ασυνόδευτα παιδιά που είχαν καταγραφεί αρχικά από τις Αρχές των κρατών και στη συνέχεια ήταν δύσκολο να εντοπιστούν».
Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι πρέπει πρώτα απ' όλα και πάνω απ' όλα να αντιµετωπίζονται ως παιδιά – υποκείµενα των δικαιωµάτων που προνοεί η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και όχι ως παραβάτες της νοµοθεσίας. Πρέπει να ενθαρρυνθούν περαιτέρω νέες µορφές φιλοξενίας των ασυνόδευτων ανηλίκων, όπως η αναδοχή, που εφαρµόζεται ευρέως στην Ευρώπη, η οποία αφήνει πίσω της την ασυλοποίηση..
Πολύ έγκαιρα ο Συνήγορος του Πολίτη είχε καλέσει την Πολιτεία να εισαγάγει τις κατάλληλες νομοθετικές τροποποιήσεις στην εθνική νομοθεσία, προκειμένου να διευκολύνει την εγκαθίδρυση ενός λειτουργικού, ουσιαστικού και αποτελεσματικού συστήματος επιτροπείας για τους ασυνόδευτους ανηλίκους και τους ανηλίκους που έχουν χωριστεί από την οικογένειά τους, να εξασφαλίσει ότι για τα ασυνόδευτα παιδιά που ζητούν άσυλο ορίζεται άμεσα ένας νομικός αντιπρόσωπος, προκειμένου να διεκπεραιώσει αποτελεσματικά τη διαδικασία ασύλου, καθώς και ότι τους παρέχεται βοήθεια και προστασία, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασής τους σε δωρεάν διερμηνεία.
Ο Συνήγορος του Πολίτη επίσης σύστησε στην Πολιτεία να εξασφαλίσει ότι τα παιδιά, είτε χωρισμένα από την οικογένειά τους είτε μαζί με την οικογένειά τους, τα οποία εισέρχονται στη χώρα με μη κανονικό τρόπο, δεν μπορεί να κρατούνται ούτε να παραμένουν υπό κράτηση παρά μόνον σε πολύ εξαιρετικές περιστάσεις και για το μικρότερο απαραίτητο χρονικό διάστημα, όπως επίσης και να δημιουργήσει νέες δομές υποδοχής και να αυξήσει τον αριθμό των χώρων στις ήδη υφιστάμενες υποδομές, εξασφαλίζοντας παράλληλα επαρκείς συνθήκες σε αυτές τις δομές.
Επίσης, σύμφωνα με τον Ν. 3928/2011 τα κέντρα αρχικής υποδοχής πρέπει να παρέχουν κατάλυμα για τα παιδιά πρόσφυγες, μετανάστες και τα ασυνόδευτα παιδιά, κάτι το οποίο προφανώς και δεν ισχύει με βάση τις διαπιστωμένες υποβαθμισμένες συνθήκες υποδοχής.
Τέλος, το European Network of Ombudspersons for Children (ENOC), με δημόσια θέση του, τονίζει μεταξύ άλλων τις υποχρεώσεις των κρατών για τη Μεταχείριση των Ασυνόδευτων Ανηλίκων, το Γενικό Σχόλιο ν.6 (2005) της Επιτροπής ∆ικαιωµάτων του Παιδιού του ΟΗΕ για τη μεταχείριση των ασυνόδευτων και αποχωρισµένων από την οικογένειά τους παιδιών που βρίσκονται µακριά από τη χώρα προέλευσής τους, ότι το προσωπικό που ασχολείται µε «τα παιδιά που µετακινούνται» (οι αρχές καταστολής, οι δικαστικές αρχές, οι συνεντευκτές, οι διερµηνείς, οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι επαγγελµατίες υγείας, οι επίτροποι, οι νόµιµοι εκπρόσωποι, οι αστυνοµικοί και οι συνοριοφύλακες, µεταξύ άλλων) πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευµένοι για να σέβονται τα δικαιώµατα των παιδιών, να κατανοούν τις ιδιαίτερες επικοινωνιακές και πολιτισµικές τους ανάγκες και να µπορούν να ανταποκρίνονται κατάλληλα σε σηµάδια φόβου ή απελπισίας τους.
Είναι χρέος μας, ως Πολιτεία, να προστατεύσουμε τα παιδιά απέναντι σε κάθε μορφή κακοποίησης, κι αυτό δε θα συντελεστεί ούτε με ευχολόγια, ούτε με καλές προθέσεις, αλλά με συγκεκριμένα θεσμικά εργαλεία και θαρραλέες παρεμβάσεις κόντρα σε στερεοτυπικές και παρωχημένες αντιλήψεις, όπως έγινε με την ένταξη των προσφυγόπουλων στο σύστημα εκπαίδευσης.
Όλα αυτά στη χώρα που ακόμη περιμένουμε να μάθουμε τι έγινε με τα 502 από τα 661 Ρομά παιδιά του δρόμου που εξαφανίστηκαν, αφού τοποθετήθηκαν την περίοδο 1998-2002 στο κρατικό ίδρυμα για παιδιά Αγία Βαρβάρα. Περίπτωση για την οποία η αδράνεια και άρνηση των αρμόδιων Αρχών για διερεύνηση και συνεργασία με άλλους φορείς για αναζήτηση απαντήσεων και καταλογισμό πειθαρχικών και ποινικών ευθυνών, μόνο εφιαλτικές σκέψεις και δέος μπορεί να προκαλεί ως προς την αδιαφορία για την τύχη ανθρώπινων ζωών, και δη, παιδιών.
Τη Δευτέρα 17 τρέχοντος, η κυπριακή εφημερίδα Πολίτης σε άρθρο με τίτλο «Προβληματισμός στο ΑΚΕΛ - Εγκαταλείπει τη ΔΔΟ το ΚΚΕ;» αναφέρει ότι στις επαφές που είχε ο γ. γ. του ΑΚΕΛ, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, ενημερώθηκε από τον ομόλογό του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, Δημήτρη Κουτσούμπα, ότι το ΚΚΕ προτίθεται να εγκαταλείψει τη θέση για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και ότι ο κ. Κυπριανού, μιλώντας στην ΚΕ του ΑΚΕΛ σημείωσε ότι «υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να συζητήσουμε με το ΚΚΕ», αλλά απέφυγε να μπει σε λεπτομέρειες, τονίζοντας την ανάγκη να συζητηθεί πρώτα το όλο θέμα σε επίπεδο Πολιτικού Γραφείου.
Παρόλο που οι ενστάσεις για τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία υπήρχαν πάντα στο ΚΚΕ, κατά τη συνάντηση με τον τότε Πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής κ. Ομήρου, στις 24 Ιούνη 2015, ο κ. Κουτσούμπας δήλωνε ότι «Διαφωνούμε με όσες δυνάμεις προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την έννοια της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας για να περάσουν άλλες αντιλήψεις», είναι η πρώτη φορά που το ΚΚΕ έκανε το μεγάλο βήμα να αναθεωρήσει τη θέση του με απόφαση των συλλογικών του οργάνων.
Το βράδυ της ίδιας μέρας ο Φάνης Παπαθανασίου, δημοσιογράφος της ΕΡΤ, επιβεβαίωσε την πληροφορία στην τηλεόραση του ΡΙΚ, ενώ στις 18 τρέχοντος, ο Άντρος Κυπριανού μιλώντας στην εκπομπή «Πρωτοσέλιδο» στο κανάλι Sigma, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, δήλωσε «Είναι δικαίωμα κάθε κόμματος να διαμορφώνει την δική του πολιτική και αναμένουμε ενημέρωση για το που θα καταλήξουν οι προβληματισμοί που βρίσκονται σε εξέλιξη».
Όπως είναι φυσικό, οι εξελίξεις αυτές έγιναν σημαία από τα απορριπτικά Κόμματα και Τύπο: Το όνομα του ΚΚΕ εμφανίστηκε για πρώτη, ίσως, φορά στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Σημερινή» ενώ άρθρο της ίδιας εφημερίδας καλεί τα κυπριακά Κόμματα και την κυβέρνηση να «αφουγκραστούν το ηχηρό μήνυμα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος», ενώ ο εκπρόσωπος Τύπου του Κόμματος Κίνημα Αλληλεγγύης «αποκάλυψε» συνομιλία της επικεφαλής κας Θεοχάρους με ευρωβουλευτή του ΚΚΕ, η οποία στη συνέχεια διαψεύστηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα (ο έμπειρος αναγνώστης, βέβαια, δεν είχε καμία αμφιβολία για την αναλήθεια του συμβάντος καθώς το λεκτικό ήταν εντελώς ασύμβατο με τις θέσεις του Κόμματος).
Με μεγάλο σεβασμό στην ιστορία, τους αγώνες και τις θέσεις του ΚΚΕ, και αποφεύγοντας την χρήση της ρήσης του Λένιν «Πες μου ποιος σε παινεύει για να σου πω τι λάθη έκανες», ή ακόμα παραλείποντας να αναφερθώ στην πάγια αρχή του σεβασμού στις αναλύσεις και θέσεις ενός «αδελφού κόμματος» για το στάδιο αγώνα που βρίσκεται και την τακτική που ακολουθεί, θα ήθελα να παραθέσω κάποιες σκέψεις:
Φοβάμαι ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα οδηγείται σε ένα λάθος αντίστοιχο με αυτό που είχε πράξει στη Διασκεπτική Συνέλευση του 1947: Ενώ το ΑΚΕΛ ήταν θετικό να συμμετάσχει πληροφορήθηκε ότι το ΚΚΕ διαφωνούσε με την γραμμή αυτοκυβέρνηση Ένωση και απέστειλε στην Ελλάδα το Γενικό Γραμματέα του Φιφή Ιωάννου και τον Ανδρέα Ζιαρτίδη.
Στη συνάντηση που είχαν με τον Νίκο Ζαχαριάδη, ο Γενικός Γραμματέας τους είπε «Η γραμμή συνταγματικές μεταρρυθμίσεις στην Κύπρο είναι μια μορφή «λιμπεραλισμού» (φιλελευθερισμού), εμείς θα είμαστε έτσι ή αλλιώς σε δυο μήνες στην Αθήνα. Έτσι, εσείς εκεί στην Κύπρο δεν μπορείτε πια να μιλάτε για ενδιάμεσα στάδια αυτοκυβερνήσεως, με τελικό στόχο την Ένωση. Η Ένωση με την Ελλάδα πρέπει να γίνει ο άμεσος στόχος σας».
Η συνέχεια είναι γνωστή, όπως και ο διχασμός στον οποίο οδηγήθηκε ο κυπριακός λαός, ο οποίος απέφυγε την εμφύλια σύρραξη την δεκαετία του 50 και τα χρόνια της ΕΟΚΑ, χάριν στην ψυχραιμία της ηγεσίας του ΑΚΕΛ, αλλά οδηγήθηκε στον σπαραγμό των δύο κοινοτήτων στα γεγονότα του 1963 και την τουρκική εισβολή του 1974.
Ας είμαστε ξεκάθαροι: η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία είχε συμφωνηθεί ήδη από τον Φλεβάρη του 1977 στις Συμφωνίες Κορυφής Μακαρίου –Ντενκτάς, και επαναβεβαιωθεί από τις αντίστοιχες Κυπριανού-Ντενκτάς, Παπαδόπουλου-Ταλάτ και όλες οι αποφάσεις έκτοτε, Διεθνών Οργανισμών και Δικαστηρίων, στηρίζονται σε αυτές. Δεν μιλάμε για λύση ή παραμονή της σημερινής κατάστασης: λογικές μη λύσης θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια και πολύ σύντομα, στη διχοτόμηση που σημαίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποκτήσει 185 χιλ. κοινά σύνορα με την Τουρκία, θα της «χαρίσει» το μισό νησί και θα της επιτρέψει να μεταφέρει στο νησί όσο στρατό και εποίκους θέλει και να θέτει μελλοντικά ζητήματα «ζωτικού χώρου», τύπου Αλεξανδρέττας.
Οι πολιτικές αποφάσεις έχουν συγκεκριμένες πολιτικές συνέπειες. Και όποιος κομματικός φορέας απορρίπτει κάτι, οφείλει να πει, απτά, ρεαλιστικά και ξεκάθαρα ποια τακτική αγώνα θα υποστηρίξει για την παύση της κατοχής και την ανατροπή της διχοτόμησης.
Μία δήλωση του Ερντοάν την προηγούμενη εβδομάδα ήταν αρκετή για να αρχίσουν οι γνωστοί κύκλοι σε Ελλάδα, αλλά και Κύπρο, να πλέκουν την φανέλα του στρατιώτη.
Κοντά σε αυτούς στοιχήθηκαν και ψύχραιμοι, μέχρι σήμερα, αναλυτές και δημοσιολογούντες κινούμενοι από κεκτημένη αντιπολιτευτική διάθεση, ξεχνώντας ότι τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής δεν θα έπρεπε να είναι πρόσφορο έδαφος εύκολης αντιπολιτευτικής ρητορικής.
Αντανακλά όμως η δήλωση Ερντοάν μία νέα φάση αναθεωρητισμού; Ανοίγει ζητήματα αμφισβήτησης της Συνθήκης της Λωζάνης, η οποία, ας ξεπεράσουμε έστω στιγμιαία τον ελληνοκεντρισμό μας, καθόριζε και τα νότια και νοτιοανατολικά σύνορα της γείτονος, άρα αφορά και στις σχέσεις της με τους Κούρδους;
Την απάντηση μας τη δίνει το δεύτερο μέρος της δήλωσης που αναφέρεται στη Συνθήκη των Σεβρών. Μία προσεκτική ματιά στην επικοινωνιακή στρατηγική των Τούρκων πολιτικών εδώ και δεκαετίες δείχνει ότι η επίκληση στην ταπεινωτική Συνθήκη των Σεβρών (σηματοδότησε τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την είσοδο των Δυτικών στη χώρα και την κηδεμονία του σουλτάνου) είναι ένα σίγουρο μέσο, προκειμένου να απελευθερωθεί ο αντιδυτικισμός των τούρκων. Οι κακοί Δυτικοί, οι οποίοι, διαχρονικά, απεργάζονται την καταστροφή του Τουρκικού έθνους και εποφθαλμιούν τα εδάφη της Τουρκίας. Μία σχεδόν ξεχασμένη συνθήκη στην Ευρώπη που όμως στην Τουρκία η θύμησή της προκαλεί εθνικιστικό παραλήρημα, ένας φόβος που ενώνει φιλελεύθερους και εθνικιστές και που, από τον περασμένο Ιούλιο, λειτουργεί ως πρώτης ποιότητας λίπασμα στις θεωρίες συνωμοσίας που ανθίζουν στη χώρα. Μία Συνθήκη, εύθραυστη όσο και οι πορσελάνες που κατασκευάζονταν στο εργοστάσιο όπου υπεγράφη, που, επιπλέον, προέβλεπε κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις δημιουργία κατ' αρχήν αυτόνομου Κουρδικού Κράτους και την οποία, ακόμη και σήμερα επικαλούνται οι Κούρδοι.
Το «σύνδρομο των Σεβρών» προσπαθεί να ανακαλέσει στη συλλογική μνήμη των Τούρκων ο Ερντοάν όταν συνδέει, στο τέλος της δήλωσης, την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου με τη Δύση και σημειώνει ότι. αν είχε επιτύχει, οι συνέπειες για την Τουρκία θα ήταν δυσμενέστερες απ' ό,τι αυτές των Σεβρών. Επίσης, προσπαθεί να διασκεδάσει τις ανησυχίες των συμπολιτών του για την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που παρατείνεται και την περιστολή βασικών ελευθεριών ως προϊόντα μηχανορραφιών του δυτικού κόσμου και του ευρωπαϊκού Τύπου.
Όμως αυτό δεν του είναι αρκετό: η επίκληση της Συνθήκης των Σεβρών και η ενεργοποίηση του αντίστοιχου συνδρόμου, φέρνει μοιραία στο μυαλό του μέσου Τούρκου τον λυτρωτή από αυτή την ταπείνωση: τον Κεμάλ Ατατούρκ και τον Πρωθυπουργό του Ινονού, ο οποίος υπέγραψε την Συνθήκη της Λωζάνης: ο σημερινός πόλεμος του Ερντοάν είναι διμέτωπος: Γκιουλενικοί και κεμαλιστές. Και σε αυτούς τους τελευταίους και τον κεμαλισμό επιτίθεται, λέγοντας ότι δεν υπερασπίστηκαν ως έπρεπε τα δίκαια της χώρας. Η συνθήκη της Λωζάνης υπήρξε η ιστορική αφετηρία της σύγχρονης Τουρκίας, που σφραγίστηκε ιδεολογικά από τον κεμαλισμό, ο οποίος έχει πολύ βαθιές ρίζες στην τουρκική κοινωνία οριζόντια, ακόμη και μέσα στο ΑΚΡ. Στον κεμαλισμό επιτίθεται και όχι στην Ελλάδα, τον σπόρο της αμφιβολίας για την ευθυκρισία, τον πατριωτισμό και τις ικανότητες των ηρώων τους θέλει να σπείρει στην τουρκική κοινωνία και να θέσει εν αμφιβόλω τις αξίες πάνω στις οποίες χτίστηκε η κεμαλική Τουρκία.
Πόσο μακρινό φαντάζει σήμερα το δόγμα Νταβούτογλου, η θεωρία των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες και το «στρατηγικό βάθος» στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Αντί για φιλικές σχέσεις με τις γύρω χώρες, και τους συμμάχους, η σύγχρονη Τουρκία έχει ανοίξει μέτωπα παντού και με όλους (η νεόκοπη φιλία με τον Πούτιν με συγκολλητική ουσία τον αντιευρωπαϊσμό και τον αντιδυτικισμό ιστορικά είναι εξαιρετικά επισφαλής) και από παράγοντας σταθερότητας στην Μέση Ανατολή, έχει γίνει μέρος του προβλήματος.
Τα 15 χρόνια της πρωτοκαθεδρίας του AKP έχουν δείξει, όμως, ότι ο περίφημος αυθορμητισμός και το απρόβλεπτο του Τούρκου ηγέτη έχουν ένα βαθιά ελεγχόμενο σκληρό πυρήνα ιεράρχησης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Και σήμερα, τα προβλήματά του είναι πολύ μακριά από την Ελλάδα.
Το 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ λαμβάνει χώρα σε μία περίοδο πολύ κρίσιμη για τη χώρα, την Ευρώπη και την Αριστερά. Πρόκειται για το πρώτο Συνέδριο που πραγματοποιείται με την Αριστερά στην κυβέρνηση και καλείται, ως εκ τούτου, να δώσει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα, μεταξύ των οποίων οι σχέσεις κυβέρνησης-κόμματος, συμμαχίες, ιδεολογικός προσανατολισμός του Κόμματος, τι Αριστερά θέλουμε.
Πολλάκις έχει χλευαστεί, ως υπερφίαλο, το σύνθημα «Αλλάζουμε την Ευρώπη». Οι πρόθυμοι και βιαστικοί τιμητές συνειδητά ξεχνούν ότι δεν μπορούν να γίνουν ριζικές αλλαγές σε εθνικό επίπεδο, χωρίς παράλληλες αλλαγές σε ευρωπαϊκό.
Ακριβώς για αυτό οι συσχετισμοί δυνάμεων στην Ευρώπη σήμερα είναι εξαιρετικά σημαντικοί: στους κόλπους της σοσιαλδημοκρατίας εξελίσσεται σήμερα μία σύγκρουση, όπου τίθεται σε αμφισβήτηση η πορεία της τα 25 τελευταία χρόνια.
Η κοινωνική πρόοδος των μεταπολεμικών δεκαετιών με τη διεύρυνση και ενδυνάμωση του αναδιανεμητικού και ρυθμιστικού ρόλου του κράτους με ενίσχυση των θεσμών αντιπροσώπευσης σε κάθε επίπεδο, πολιτικό, συνδικαλιστικό, κοινωνικό, οφείλεται εν πολλοίς στη σοσιαλδημοκρατία. Η ιδεολογική μεταλλαγή της ύστερης σοσιαλδημοκρατίας των τελευταίων δεκαετιών και η ταύτισή της με τις συντηρητικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές, είναι από τις βασικές αιτίες πολιτικής απαξίωσης της έννοιας της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Στη Μεγ. Βρετανία, ο Κόρμπυν ανετράπη από τους επιγόνους του μπλερισμού της κομματικής ελίτ, για να επανεκλεγεί θριαμβευτικά όταν προσέτρεξε στη βάση. Στην Ισπανία, ο Σάντσεθ οδηγήθηκε σε παραίτηση από τους βαρώνους του Κόμματός του επειδή αρνούνταν να δώσει χείρα βοηθείας, δια της στήριξης ή της αποχής, στον Ραχόι, εφαρμόζοντας επί της ουσίας αποφάσεις των Οργάνων του Κόμματός του. Πρόκειται ουσιαστικά για μια διαμάχη μεταξύ σοσιαλιστών και σοσιαλδημοκρατών.
Χρειάζεται, λοιπόν, να επαναδιατυπώσει η σοσιαλδημοκρατική Αριστερά με σύγχρονους όρους τις θεμελιακές της αρχές. Να αγωνισθεί για τη δημιουργία ενός ισχυρού ιδεολογικού και πολιτικού ρεύματος ενίσχυσης των αντιπροσωπευτικών θεσμών στην Ευρώπη. Με στόχο τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης των πολιτών και των κοινωνιών και όχι των διευθυντηρίων, εκπροσώπων της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής ελίτ. Περισσότερη αντιπροσώπευση, περισσότερη δημοκρατία. Με αταλάντευτο μέτωπο στον εθνικισμό και στον λαϊκισμό.
Εκκρεμές και ανοικτό παραμένει το ερώτημα πώς τοποθετούνται οι εκπρόσωποι της εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας απέναντι σε όλα αυτά που συμβαίνουν στα αδερφά κόμματα στην Ευρώπη.
Το ίδιο μεγάλη είναι και η ευθύνη της φιλοευρωπαϊκής Αριστεράς. Και σε μία τόσο κρίσιμη φάση δε χωρούν μισόλογα, αντιθέτως, όσοι ενδιαφερόμαστε για μία άλλη Ευρώπη πρέπει να συνεννοηθούμε σε ορισμένα πράγματα: πρέπει να ομολογήσουμε ότι οι παραδοσιακές ευρωομάδες και ευρωπαϊκά Κόμματα έχουν κλείσει τον ιστορικό τους κύκλο και ότι στους κόλπους του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς υπάρχουν δυνάμεις αντιευρωπαϊκές που αντιστρατεύονται την Ευρωπαϊκή Ιδέα. Όπως πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι αριστερές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις οφείλουν να αναζητήσουν συμμάχους, οι οποίοι δεν μπορεί να είναι άλλοι από τις δυνάμεις των Πρασίνων και της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, που θα διαφοροποιήσουν τη θέση τους από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που ευθύνονται για τα σημερινά αδιέξοδα της δογματικής λιτότητας, αλλά και για την αποθεσμοποιημένη μονεταριστική Ευρώπη. Υπό αυτό το πρίσμα η σοσιαλδημοκρατία καλείται να διαλέξει όχθη και οι φιλοευρωπαϊκές αριστερές δυνάμεις καλούνται να τη «διευκολύνουν», διαχωρίζοντας τη θέση τους από τις αντίστοιχες αντιευρωπαϊκές. Σε αυτό το πλαίσιο είναι πολύ θετική η πρωτοβουλία για την πλατφόρμα συνεννόησης με ευρωβουλευτές των Πρασίνων και των Σοσιαλδημοκρατών που πάρθηκε από ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, μία τέτοια συμμαχία στερεί συμμάχους από τον νεοφιλελευθερισμό, ακόμη και μέχρι τώρα κυβερνητικούς του εταίρους και καθίσταται σήμερα ακόμη πιο απαραίτητη, όταν η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή του νεοναζισμού. Σε αυτόν τον αγώνα η Αριστερά έχει ανάγκη Αριστερούς σοσιαλδημοκράτες και Πρασίνους, οι οποίοι, μάλιστα, έχουν περγαμηνές σε αυτόν τον αγώνα, προκειμένου να συγκροτηθεί ένα ευρύ προοδευτικό φιλολαϊκό μέτωπο που να ανασχέσει την καθίζηση της ευημερίας των ευρωπαίων πολιτών που βαίνει ραγδαία, με τη γνωστή της απαρχή στον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά και την περαιτέρω απαξίωση του πολιτικού λόγου και τάση επικράτησης εθνολαϊκιστικών μορφωμάτων, ακόμη και σε χώρες με ιστορικό σοσιαλιστικό και φιλοευρωπαϊκό παρελθόν.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι και πρέπει να παραμείνει ένα Κόμμα αριστερό. Άλλο είναι ο ιδεολογικός προσανατολισμός και η φυσιογνωμία του Κόμματος και άλλο οι συμμαχίες. Οι μόνοι που φοβούνται να μπουν σε διάλογο με άλλες δυνάμεις προκειμένου να δημιουργήσουν συμμαχίες είναι αυτοί οι οποίοι δεν έχουν εμπιστοσύνη στις απόψεις τους και στις ιδέες τους και φοβούνται ότι θα αλλοιωθεί η φυσιογνωμία του χώρου τους.
Αυτή τη στιγμή το ερώτημα είναι σαφές: Περαιτέρω πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης με σαφή στόχο την ομοσπονδιοποίησή της ή διάλυσή της, και δημιουργία περιφερειακών συνασπισμών (όπως βλέπουμε και από επίσημα χείλη πλέον να ψελλίζεται), οπισθοχώρηση στον εθνικισμό και τον κοινοτισμό; Το εγχείρημα της Ένωσης από το ξεκίνημά του την εποχή του Χάλυβα και Άνθρακα, με όλες τις ατέλειες και τα προβλήματά του, είναι ο χώρος με το καλύτερο επίπεδο προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και αυτό που επέτρεψε στην Ευρώπη να ζήσει τις περισσότερες δεκαετίες ειρήνης και ευημερίας. Οι αριστερές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις καλούνται να καταθέσουν μία προοδευτική, όσο και ρεαλιστική, χρονικά καθορισμένη και οικονομικά μετρήσιμη πρόταση εξόδου από την οικονομική και πολιτική κρίση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το διακύβευμα κρίσιμο και η ιστορία δεν θα χαριστεί σε όποιον το θυσιάσει σε μικροπολιτικές, τακτικισμούς και ιδεοληψίες.
Γιατί, παραφράζοντας τον Μαρξ, πολλοί έχουν εξηγήσει και αναλύσει τον κόσμο, αλλά αυτή τη στιγμή πιο χρήσιμοι είναι αυτοί που θα τον αλλάξουν.
Και αυτοί είναι οι Αριστεροί.
Με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων να εναποθέτουν πολλά στις επτά συναντήσεις που έχουν καθοριστεί μέχρι τις δεκαπέντε Σεπτεμβρίου, προκειμένου να συζητηθούν εκ νέου και σε όλες τους τις λεπτομέρειες όλα τα κεφάλαια του Κυπριακού, με αποφάσεις να εκκρεμούν για το τι θα γίνει στη Νέα Υόρκη μετά τη Γενική Συνέλευση του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά και την πεποίθηση ότι αυτές είναι οι τελευταίες συνομιλίες που διεξάγονται με όρους επίλυσης και ότι οι επόμενες θα διεξαχθούν με όρους διχοτόμησης, το Κυπριακό περνά στην κρισιμότερη φάση του.
Η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία στις 15 Ιούλη του 2016 και ό,τι ακολούθησε είναι αδύνατο να αφήσει ανεπηρέαστη την πολιτική ζωή στα Κατεχόμενα, αφού η όλη «Δημόσια Διοίκηση» εξαρτάται από την Τουρκία.
Άμεση ήταν η παραίτηση του αντιστρατήγου Ιλίας Μποζκούρτ, αρχηγού των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στα Κατεχόμενα, αφού σύμφωνα με την τ/κυπριακή εφημερίδα "Kibris Postasi", το όνομά του βρέθηκε στην 97η θέση της λίστας με τους 202 στρατηγούς που θα συνέχιζαν την εκτέλεση των καθηκόντων τους σε περίπτωση που πετύχαινε το πραξικόπημα, ενώ οι διοικητές της 28ης και 29ης μηχανοκίνητης μονάδας απολύθηκαν μετά την έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Κρίσεων. Στην ίδια εφημερίδα ο τούρκος «πρέσβης» άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέες απολύσεις. Βέβαια, πληθαίνουν οι φωνές αυτών που ισχυρίζονται ότι λίστες «αντιφρονούντων» είχαν συνταχθεί πολύ πριν το πραξικόπημα, έτοιμες να χρησιμοποιηθούν την επομένη.
Φήμες φέρουν το Κίνημα Γκιουλέν να έχει αναπτύξει πολύ στενές σχέσεις με στελέχη, «υπουργούς» και «βουλευτές» όλου του πολιτικού φάσματος στα Κατεχόμενα, μιλούν για δράση των «ανθρώπων» του Γκιουλέν στην «Υπηρεσία Θρησκευτικών Υποθέσεων», στο Εβκάφ και στα «πανεπιστήμια», ενώ κάποιοι προχωρούν ένα βήμα πιο πέρα και αναφέρουν ότι το Κίνημα Γκιουλέν διατηρεί σχέσεις με βαρόνους της νύχτας, δίκτυα ναρκωτικών και πορνείας.
O αντιπρόεδρος της «συγκυβέρνησης» και ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος, Σερντάρ Ντενκτάς, είναι ο μόνος πολιτικός που έσπευσε να διασκεδάσει τις φήμες αυτές, τονίζοντας ότι «η τ/κ κοινότητα παραμένει προσκολλημένη στον τουρκικό εθνικισμό και στην αρχή της κοσμικής διακυβέρνησης». Αντίθετα, σύμφωνα με τα μικρότερα κόμματα και κινήματα της τ/κ Αριστεράς και τα τ/κ συνδικάτα, η απειλή του Κινήματος Γκιουλέν και του θρησκευτικού εξτρεμισμού είναι μια πραγματικότητα, την οποία δεν μπορεί να αγνοήσει η τ/κ κοινότητα.
Η καταδίκη των πραξικοπηματιών ήταν άμεση από την πλευρά του τ/κύπριου ηγέτη, Μουσταφά Ακκιντζί, χωρίς τις καθυστερήσεις που χαρακτήρισαν άλλα κράτη και Οργανισμούς που μπορεί, από κάποιους κακόπιστους, να εκληφθούν ως μία εφεκτική στάση αναμονής των οριστικών εξελίξεων. Αντίθετα, ο Ακκιντζί δε συμμετείχε στο προχθεσινό συλλαλητήριο «Υπέρ της Δημοκρατίας» που οργάνωσαν η τουρκική «πρεσβεία» και οι οργανώσεις εποίκων, ενώ η τ/κυπριακή εφημερίδα "Afrika" με πρωτοσέλιδά της κάνει λόγο για πιέσεις των γνωστών κύκλων στους «Δημοσίους Υπαλλήλους» για μαζική συμμετοχή τους.
Και όλα αυτά την ώρα που οι σχέσεις Τουρκίας και τ/κυπριακής κοινωνίας ήταν ήδη τεταμένες, με την πλατφόρμα #Reddediyoruz (Απορρίπτουμε), να επηρεάζει όλο και ευρύτερα στρώματα των τ/κυπρίων, ιδιαίτερα μετά την απόρριψη της δημιουργίας του «Γραφείου Διασύνδεσης» από το «Συνταγματικό Δικαστήριο» του ψευδοκράτους.
Η συμφωνία ουσιαστικά αναφέρεται στην ίδρυση και λειτουργία στην Κύπρο ενός τμήματος που θα υπάγεται πλήρως στο Υπουργείο Νεολαίας και Αθλητισμού της Τουρκίας. Σύμφωνα με τους όρους λειτουργίας του Γραφείου αυτού, όλες οι υφιστάμενες υποδομές των Κατεχομένων που σχετίζονται με τη νεολαία και τον αθλητισμό, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις, κατασκηνώσεις και εστίες, περνούν υπό τον έλεγχο και τη διαχείριση του γραφείου, ο επικεφαλής του γραφείου θα διορίζεται από το τουρκικό κράτος, ενώ πιθανές προτάσεις πολιτικής για τη νεολαία και τον αθλητισμό που θα προέρχονται από τουρκοκυπριακής πλευράς θα μπορούν να υλοποιηθούν μόνο εφόσον εγκριθούν από το «Γραφείο Συντονισμού».
Οι αντιδράσεις της τ/κυπριακής νεολαίας ήταν άμεσες και ενδεικτικές του πολιτιστικού χάσματος μεταξύ Κατεχομένων και Τουρκίας. Η δημιουργία αυτής της πλατφόρμας ουσιαστικά είναι μία ξεκάθαρη απόρριψη της προσπάθειας της Τουρκίας να επιβάλλει τον θρησκευτικό προσανατολισμό στις λειτουργίες και δράσεις της τ/κυπριακής νεολαίας.
Είναι παρακινδυνευμένο, αλλά και πρόωρο, να μιλήσει κανείς για την επίδραση της επόμενης μέρας της απόπειρας πραξικοπήματος στις συνομιλίες για το Κυπριακό, αφού οι αντιδράσεις της Τουρκίας θα εξαρτηθούν από σειρά παραγόντων: κατά πόσο είναι διατεθειμένη να διασαλεύσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ με ανοικτό το Κουρδικό; Πόσο θα επηρεαστούν οι σχέσεις των δύο κρατών από τη μη έκδοση του Γκιουλέν; Πόσο θα κλονιστούν οι σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ από τη διαφαινόμενη επαναφορά της θανατικής ποινής και την αναβολή άρσης θεώρησης εισόδου; (που είναι και το μόνο ζήτημα για το οποίο οι Τούρκοι ενδιαφέρονται σήμερα όσον αφορά στις σχέσεις τους με την Ένωση). Ας μην παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι πέρα από τα παραπάνω πολιτικά ζητήματα, επιδείνωση των σχέσεων με ΗΠΑ και ΕΕ θα επέφερε σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις σε μία κυβέρνηση που στήριξε τις εκλογικές της νίκες, εν πολλοίς, στο οικονομικό θαύμα της τελευταίας 15ετίας.
Όμως η απόπειρα πραξικοπήματος και οι κινήσεις Ερντοάν δύνανται να έχουν και θετικές επιπτώσεις στο Κυπριακό: ενίσχυσαν τον διαχρονικά κοσμικό χαρακτήρα της τ/κυπριακής κοινωνίας, βασικό σημείο διαφοροποίησης ιθαγενών και εποίκων, και έσπειραν αμφιβολίες αναφορικά με την αναγκαιότητα των περίφημων εγγυήσεων: αν για την ελληνοκυπριακή κοινότητα το αγκάθι της λύσης λέγεται περιουσιακό, για την τουρκοκυπριακή είναι οι εγγυήσεις. Η ε/κυπριακή πλευρά απορρίπτει εγγυήσεις τύπου 1960 (η ελληνική διπλωματία είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με αυτή την άποψη), ενώ η τ/κυπριακή πλευρά προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε άλλου τύπου εγγυήσεις και την εμμονική προσκόλληση της Τουρκίας στο θέμα των εγγυήσεων. Οι πρόσφατες εξελίξεις (αλλά και δημοσιεύματα, που δεν έχουν διαψευσθεί, και φέρουν αξιωματούχους του AKP να εγκαθίστανται στα Κατεχόμενα και να αναλαμβάνουν σημαντικές θεσμικές θέσεις) ξυπνούν στους τ/κύπριους μνήμες άλλων δεκαετιών και χαλυβδώνουν τη διάθεσή τους να απαλλαγούν από τον σφικτό εναγκαλισμό της Τουρκίας. Και ο δρόμος για να συμβεί αυτό είναι ένας: η επίλυση του Κυπριακού βάσει των αποφάσεων των ΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, προκειμένου να γίνει πραγματικότητα ένα σύνθημα που ακούστηκε στη διαδήλωση των #Reddediyoruz: «Από την Πάφο ως την Καρπασία είναι Κύπρος».
