Αγαπητές όλες και ολοι,
Εκ μέρους της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Προέδρου κας Anne Brasseur, θα ήθελα να σας εκφράσω τη χαρά μου που βρίσκομαι στη συνάντησή σας.
Είχα την τύχη να παρακολουθήσω από την αρχή αυτήν την προσπάθεια, αφού στην πρώτη συνάντηση αυτής της Επιτροπής το 2006 στο Στρασβούργο συμμετείχα εκ μέρους της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας.
Παρακολούθησα με πολύ μεγαλο ενδιαφερον τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων όλων των κρατών μελών και κυρίως αυτών που οι Εκθέσεις Παρακολούθησης "δείχνουν με το δάκτυλο".
Νομίζω ότι μπορούμε να εξάγουμε μία σειρά συμπερασμάτων αναφορικά με την κατάσταση των Ρομά, αυτων των "ταξικών αποβλήτων", ανά την Ευρώπη:
Οι Ρομά είναι η πιο μειονότητα από τις μειονότητες, καταδικασμένοι στην αφάνεια, αφού δεν υπάρχει καμία κρατική οντότητα η οποία να δίνει μάχες για τα δικαιώματά τους και να προωθεί τα θέματά τους στους Διεθνείς Οργανισμούς.
Η εφαρμογή των αποφάσεων των Διεθνών Οργανισμών για θέματα Ρομά γίνεται αντιληπτή από σημαντικό, δυστυχώς, κομμάτι κρατών ως φιλανθρωπία ή αλληλεγγύη, ενώ είναι συμβατική υποχρέωση, όπως αυτό προκύπτει από την παρουσία των κρατών στα διεθνή φόρα.
Στις περιόδους της οικονομικής κρίσης, αλλά και της ιδιότυπης, με τις επιμέρους ιδιαιτερότητες, έξαρσης του εθνικισμού, η προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων φαντάζει πολυτέλεια. Όμως, απάντηση στις σύγχρονες πολιτικοκοινωνικές στρεβλώσεις, όπως ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, ο νεοναζισμός, είναι ακριβώς αυτή: περισσότερα δικαιώματα, περισσότερη δημοκρατία, ενίσχυση του Κράτους Δικαίου.
Ακόμη και στις χώρες όπου υπάρχει επαρκές νομοθετικό πλαίσιο και πλήρης εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), έχουμε να αντιμετωπίσουμε στερεότυπα και προκαταλήψεις που δυσχεραίνουν το έργο ακόμη και των πιο ευέλικτων και συνεργάσιμων Διοικήσεων. Δεν εθελοτυφλώ: οι αρνητικοί συνειρμοί εναντίον των Ρομά συντηρούνται και ενισχύονται και από τη σχετικά αυξημένη εγκληματικότητα μεταξύ τους, που δεν οφείλεται βέβαια σε κάποιο εγγενές χαρακτηριστικό της φυλής, αλλά στα υψηλά επίπεδα φτώχειας στις τάξεις τους.
Ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε ως ευρωπαϊκές κοινωνίες του 21ου αιώνα είναι μακρύς και περνά μόνο μέσα από την παιδεία και την ευαισθητοποίηση, καθώς και τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, διαδικασία χρονοβόρα και επίπονη, αλλά επιτακτική ανάγκη.
Το στεγαστικό αναδεικνύεται ως το κυριότερο διακύβευμα, από την εξέλιξη του οποίου εξαρτάται και η πρόσβαση σε δημόσια αγαθά (ιατρική - προνοιακή μέριμνα, εκπαίδευση κ.ά.).
Η κατάσταση των Ρομά στην Ευρώπη ειναι συνδεδεμένη απόλυτα με το βαθμό κοινωνικής συνοχής.
Υπάρχουν χώρες για τις οποίες δεν υπάρχουν καθόλου στατιστικά στοιχεία, οπότε δεν μπορούμε να έχουμε πλήρη εικόνα για βασικά θέματα, όπως ο βαθμός πολιτογράφησης, οι πρόωροι γάμοι κλπ.
Η απροθυμία για εφαρμογή καλών πρακτικών μεταφράζεται σε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και σεβασμό κουλτούρας και παρατηρείται πως πάρα πολλά πράγματα εξαρτώνται από την προσωπικότητα και την ευαισθησία των ανθρώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία είναι κατά κανόνα και ο πρώτος, άμεσος φορέας θεσμικής και κοινωνικής διαντίδρασης. Δεν μπορούμε όμως πάντα να βασιζόμαστε στις προσωπικές ευαισθησίες εκπροσώπων φορέων.
Υπάρχουν πάρα πολλές επικαλύψεις αρμοδιοτήτων φορέων και Διεθνών Οργανισμών που κάνουν τη λήψη και εφαρμογή αποφάσεων εξαιρετικά δυσχερή και διασπαθίζουν δυνάμεις.
Με την ιδιότητα της Γενικής Εισηγήτριας για θέματα Ρατσισμού και Μισαλλοδοξίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά και ως πολίτης που δουλεύω στο πεδίο πάνω από μία δεκαετία, θα παρακολουθώ από πολύ κοντά τις προσπάθειές σας και θα είμαι αρωγός σε ό,τι χρειάζεστε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Αγαπητές και αγαπητοί,
Ως Γενική Εισηγήτρια του Συμβουλίου της Ευρώπης ενάντια στο Ρατσισμό και τη Μισαλλοδοξία και εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής, του Προέδρου και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Δημοκρατικής Αριστεράς,
είναι τιμή και χαρά μου που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας, ανάμεσα σε φίλους.
Όλοι μας σε αυτήν την αίθουσα γνωρίζουμε πως τα δικαιώματα των LGBT είναι βασικά, κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα, προστατευόμενα στην ήπειρό μας και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τις αποφάσεις του οποίου δυστυχώς, στη χώρα μας, σεβόμαστε κατά το δοκούν.
Η άγνοια, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις προφανώς και δε συνάδουν με την έννοια του σεβασμού προς τον πολίτη και την αποδοχή της διαφορετικότητάς του, εν προκειμένω σε ό,τι αφορά στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Από τη στιγμή μάλιστα που έχουμε γίνει μάρτυρες ανοιχτά ομοφοβικού λόγου μερίδας πολιτικών προσώπων και της εκκλησίας, με πλήρη γνώση της αυξημένης ευθύνης που φέρουν για το περιεχόμενο των δηλώσεών τους, όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσα δύσκολα βήματα έχουμε ακόμη να κάνουμε προς μια κοινωνία απαλλαγμένη από διακρίσεις και προκαταλήψεις, που τείνουν να θυμίζουν άλλες εποχές.
Η οικοδόμηση, διαφύλαξη και επέκταση του νομικού και κοινωνικού πλαισίου προστασίας της διαφορετικότητας λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου είναι καίριας σημασίας και επιτακτική ανάγκη. Επίσης, η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να βάλει τέλος στην απουσία ρύθμισης των σχέσεων συμβίωσης μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών, και να μεριμνήσει ώστε να τους αποδοθούν άμεσα τα δικαιώματα που κάθε ετερόφυλο ζευγάρι απολαμβάνει: δικαιώματα που αφορούν σε ζητήματα περιουσιακά, κληρονομικά, φορολογικά, ασφαλιστικά κ.ο.κ.
Οι εξελίξεις και το νομικό πλαίσιο σε πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν δείξει το δρόμο που είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε και στη χώρα μας, κι αυτός δεν περιλαμβάνει κοινωνικές, πόσο μάλλον θεσμικές διακρίσεις ενάντια στη διαφορετικότητα. Δεν περιλαμβάνει ανοχή στη διαιώνιση του στίγματος που αποδίδεται στα άτομα της LGBT κοινότητας, δεν περιλαμβάνει ηθικολογικές δημόσιες προσεγγίσεις, άκρως λαϊκιστικές και ανοιχτά ρατσιστικές, δεν περιλαμβάνει την επίκληση του «δημόσιου αισθήματος» και της «μη ετοιμότητας της ελληνικής κοινωνίας». Η θεσμική κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έγκειται ακριβώς στο να τα προστατεύει απέναντι σε «πλειοψηφίες», και η υποχρέωση του νομοθέτη δεν είναι να ευθυγραμμίζεται με «επικρατούσες αντιλήψεις», αλλά να τις υπερβαίνει. Ας μην ξεχνάμε, πως ο χαρακτήρας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν αφορά στις πλειοψηφίες, αλλά στην προστασία της διαφορετικότητας του ατόμου.
Το να μπορεί ο καθένας από εμάς να ζει τη ζωή του ανοιχτά, να απολαμβάνει βασικές ελευθερίες και αστικά δικαιώματα, χωρίς θεσμικές και κοινωνικές διακρίσεις, σε ένα Κράτος Δικαίου και ισότητας, δεν είναι μια απλή συμβατική υποχρέωση για την Πολιτεία. Αποτελεί βασικό κορμό για μια προοδευτική και εξελιγμένη κοινωνία, που αντιστέκεται σθεναρά απέναντι σε διακρίσεις, μισαλλοδοξία και περιθωριοποίηση του διαφορετικού σε κάθε έκφανση.
Είναι υποχρέωσή μας και αδήριτη ανάγκη να λάβουμε άμεσα όλα τα απαραίτητα μέτρα, είτε αυτά είναι νομικά, είτε διοικητικά, είτε κοινωνικά, στην κατεύθυνση της εξάλειψης κάθε προκατειλλημένης και διακριτικής αντιμετώπισης ατόμων με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου τους.
Είμαστε διαφορετικοί, γι΄ αυτό και είμαστε ίσοι, κι αυτό πρέπει να αποτυπωθεί στον θεσμικό βίο άμεσα και ρητά.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Έχω την εντύπωση ότι βρίσκομαι σε λάθος Συνέδριο.
Βλέπω την αφίσα του 3ου Συνεδρίου, δεν πρόκειται όμως για 3ο Συνέδριο, αλλά για έκτακτο Συνέδριο, η ανάγκη του οποίου προέκυψε από το δυσμενέστατο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Άκουσα την εναρκτήρια ομιλία του Προέδρου την Πέμπτη, τα κείμενο της οποίας ελάχιστες διαφορές είχε σε σχέση με το αντίστοιχο του Δευτέρου Συνεδρίου πριν 10 μήνες και παράλληλα δεν άκουσα ούτε μία λέξη για την παραίτησή του. Μα η υποβολή της παραίτησής του δεν είναι ένας από τους λόγους που βρισκόμαστε εδώ;
Πάνω από τις μισές ομιλίες εξαντλούνται, και πάλι, στο γιατί μπήκαμε και γιατί βγήκαμε από την κυβέρνηση, κάτι που τείνει να γίνει το κομματικό μας saga. Τα επιχειρήματα έχουν εξαντληθεί και όποιος δεν πείστηκε μέχρι τώρα δεν πρόκειται να πειστεί.
Δεν έχω πολλά να προσθέσω από την ομιλία μου στην Κεντρική Επιτροπή του Ιούνη.
Εμμένω στην πεποίθησή μου ότι το 1,2% των ευρωεκλογών είναι ανατάξιμο, υπό όρους και προϋποθέσεις. Το πολιτικό μας στίγμα είναι αυτό που περιγράφεται στην ιδρυτική μας διακήρυξη. Οι λόγοι της δημιουργίας της Δημοκρατικής Αριστεράς όχι μόνο δεν έχουν εκλείψει, αλλά είναι πιο επίκαιροι παρά ποτέ.
Μονόδρομος η οργανωτική ανασυγκρότηση του κόμματός μας επί πολιτικών θέσεων. Και το περιεχόμενο της πολιτικής μας πρότασης δεν μπορεί να είναι άλλο από την αριστερή σοσιαλδημοκρατία σε συμπόρευση με την πολιτική οικολογία. Χρήσιμη η εμπερία της συνεργασίας στην Περιφέρεια Αττικής, με πενιχρά και εκεί εκλογικά αποτελέσματα, αλλά η συνέχεια της λειτουργίας του σχήματος, εντός και εκτός Περιφερειακού Συμβουλίου, μπορεί να αποτελέσει μία ενδιαφέρουσα παρακαταθήκη.
Πρέπει να σταματήσει κάθε συζήτηση για κοινή κάθοδο με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ουδείς ενδιαφέρεται για ένα κόμμα, το οποίο μετά τη συνρτιβή, αναλώνεται στο πώς θα κρυφτεί στα ψηφοδέλτια ενός άλλου κόμματος, αντί να εκπονεί τη δική του πρόταση προοδευτικής διακυβέρνησης της χώρας.
Διαφορετικά, δεν πείθουμε κανέναν για την άλλη πρόταση, αλλά ότι η μόνη μας σπουδή είναι η προσωπική διάσωση. Προσωπικές στρατηγικές δεν χωρούν. Το ποτήρι αυτό θα το πιούμε όλοι μαζί.
Το Συνέδριο, το ανώτατο όργανο του κόμματος, καλείται να αποφασίσει για αλλαγή πολιτικής και να εκλέξει αυτούς που θα την υλοποιήσουν. Γιατί, όπως είπα και τον Ιούνη, δεν υπάρχουν ηγεσίες παντός καιρού, ούτε πάσης πολιτικής.
Πρόεδρε, δεν είμαι από αυτούς που ζήτησαν την παραίτησή σας από τηλεόράσεως το βράδυ της συντριβής, εξ αυτών κάποιοι σήμερα εμφανίζονται και ως οι Ηρακλείς του στέμματος. Όταν όμως υπεβλήθη η παραίτηση, ζήτησα να εμείνετε σε αυτή.
Ζήτησα να παραμείνετε ως εγγυητής της ενότητας του κόμματος και να διευκολύνετε τις εξελίξεις. Το κόμμα δεν μπορεί να είναι όχημα προσωπικών φιλοδοξιών για κανέναν.
Και αισθάνομαι την ανάγκη να απαντήσω σε αυτούς τους λίγους, τους ελάχιστους, που σήμερα επιτίθενται στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, ότι σε αυτά τα 2 χρόνια, υπακούοντας στην κομματική πειθαρχία, έχω ψηφίσει ενίοτε και ενάντια στη συνείδησή μου. Δεν έχω χάσει ούτε μία ψηφοφορία.
Η εναρκτήρια ομιλία του Προέδρου, τον οποίο σέβομαι και τιμώ, μπορεί να συμπυκνωθεί σε μια φράση: «Τα δίνω όλα και κρατώ το βασιλιά». Όμως, όταν παίζεις μόνο άμυνα, παχνίδι δεν κερδίζεις.
Στο κόμμα πρέπει να αλλάξουν όλα: η οργανωτική δομή που επελέγη, υλοποιήθηκε και δεν απέδωσε: άνθρωποι αδρανοποιήθηκαν, οι οργανώσεις μας χρησιμοποιούνταν μόνο ως εκλογικός μηχανισμός. Οι κοινωνικές μας αναφορές είναι ανύπαρκτες, η Αγ. Κωνσταντίνου πρέπει να μας βλέπει μόνο στις συσκέψεις.
Από την προεκλογική αμφισημία του «ούτε – ούτε», το καλοκαίρι επελέγη το «και – και» και η επιστολογραφία. Είδαμε υπό παραίτηση Όργανα να χαράττουν πολιτική.
Οι καιροί απαιτούν ρήξεις και αιχμηρό λόγο, θέσεις που να μην επιδέχονται διπλή ανάγνωση. Ο λόγος της Αριστεράς οφείλει να είναι υπερβατικός, αλλά ταυτόχρονα σταθερός και επικεντρωμένος. Η Αριστερά απευθύνεται στον ψηφοφόρο πολίτη και όχι στον ψηφοφόρο καταναλωτή, σε αυτό που εγώ ονομάζω πολιτική του super market.
Η Αριστερά δεν μπορεί να στέκεται μόνο στη συγκυρία, βλέπει πέραν αυτής.
Είμαι και θα παραμείνω βουλευτής της Δημοκρατικής Αριστεράς, πιστή στις ιδρυτικές Αρχές της.
Αγαπητές όλες και όλοι,
Εκ μέρους της «Παρέμβαση για την Αττική»-Δημοκρατική Οικολογική Κίνηση, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση και να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία αυτή που μας δίνει την ευκαιρία να συζητήσουμε ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, όπως αυτό της λειτουργίας των λαϊκών αγορών.
Ο Νόμος που ψηφίστηκε πριν από λίγο καιρό είναι ένα κλασικό παράδειγμα κακής νομοθέτησης, αφού από την αρχή επελέγη η τακτική της ουσιαστικής ακύρωσης της διαδικασίας διαβούλευσης. Γιατί διαβούλευση μόνον έξι ημερών και μάλιστα στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή μέσα στο Πάσχα, δεν είναι Διαβούλευση. Θα πρέπει να σεβόμαστε περισσότερο το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει. Δεν είναι αναγκαίο κακό η δημόσια διαβούλευση.
Θα ήταν μια θαυμάσια ευκαιρία να κωδικοποιηθεί η υπάρχουσα νομοθεσία για το υπαίθριο εμπόριο. Θα ήταν σημαντικό τα άνω των 10 σχετικών κειμένων να μπορούσαν να αποτελέσουν έναν ενιαίο νόμο, να είχε επιδιωχθεί ο εκσυγχρονισμός και η συστηματοποίηση όσον αφορά στις λαϊκές αγορές για την διευκόλυνση του καταναλωτή. Δυστυχώς, αυτό δε συνέβη.
Επιδιώκεται μια σημαντική αυστηροποίηση των ποινών, ακολουθώντας τη λογική ότι αυτές μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά. Θεσπίζονται και ποινικές κυρώσεις, καθώς για πώληση χωρίς άδεια προβλέπεται φυλάκιση μέχρι ένα έτος (ενώ πριν υπήρχε μόνο διοικητικό πρόστιμο), στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για τρία χρόνια και απέλαση. Ακόμα κυρώσεις για όσους απασχολούν υπαλλήλους με «μαύρη εργασία». Δεν ξέρω αν η αυστηροποίηση των ποινών τελικά λειτουργεί αποτρεπτικά όταν το ίδιο το σύστημα ελέγχου είναι διάτρητο και ανεπαρκές. Η μαύρη εργασία, δυστυχώς, έχει καταντήσει καθεστώς σε όλους τους τομείς δραστηριότητας. Πόσοι είναι πραγματικά οι εργοδότες που έχουν διωχθεί για κάτι τέτοιο; Είναι προφανές ότι ο μόνος που θα την πληρώσει από όλο αυτό το σύστημα είναι οι αλλοδαποί που θα απελαύνονται με συνοπτικές διαδικασίες.
Θα ήθελα να αναφερθώ παραπλεύρως σε κάτι άλλο. Το πρόβλημα που τίθεται με το παράνομο υπαίθριο εμπόριο, πλανόδιο και στάσιμο, έχει πολλάκις συζητηθεί και έχουν επισημανθεί οι δυσμενείς επιπτώσεις στον αθέμιτο ανταγωνισμό που προκαλεί στο στεγασμένο εμπόριο, τις λαϊκές αγορές και τους κατόχους νόμιμης άδειας υπαίθριους πωλητές.
Είναι προφανές ότι το υπάρχον νομικό πλαίσιο δεν έχει αποτρέψει φαινόμενα ανάπτυξης παράνομου υπαίθριου εμπορίου πλησίον των λαϊκών ή δημοτικών αγορών, σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους, σε πλατείες, σε ιστορικά μνημεία και σε σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς. Και γενικά η αποδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από πόρους και προσωπικό, κάθε άλλο παρά μπορεί να σημαίνει διασφάλιση του πλαισίου, την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με τον έλεγχο και την λήψη διοικητικών μέτρων που αφορούν στη δραστηριότητα του υπαίθριου εμπορίου.
Η κατάσχεση ή η καταστροφή των προϊόντων παρανόμου εμπορίου έχει θεωρηθεί ως αποτελεσματική λύση. Δεν είναι και το ξέρουμε. Ειδικά για μια σειρά προϊόντων άλλωστε θα πρέπει να ακολουθηθούν άλλες πρακτικές. Έχει σημασία, το θέμα των ελέγχων για προϊόντα παρεμπορίου, να τεθεί σε μια βάση ορθότερη. Οι μικροπωλητές, οι οποίοι συνήθως βρίσκονται στο στόχαστρο των ελεγκτικών αρχών καθώς συναλλάσσονται με το ευρύ κοινό και υφίστανται τη συντριπτική πλειονότητα των ελέγχων και των κατασχέσεων, δεν αποτελούν παρά τον τελευταίο τροχό με ασήμαντο μερίδιο κερδών από τις παράνομες δραστηριότητες σε σχέση με τους άλλους κύκλους μιας ολόκληρης βιομηχανίας παράνομης παραγωγής και λαθραίας διακίνησης προϊόντων, που αποφέρει υψηλούς τζίρους και παραμένει ουσιαστικά ανέπαφος. Τα εμπορεύματα προϋποθέτουν διαδικασίες παραγωγής ή εισαγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς, στις οποίες εμπλέκεται μεγάλος αριθμός ανθρώπων. Η μεταφορά του βάρους θα πρέπει να είναι εκεί, όχι μόνο με προσωπικό, αλλά με συστήματα ηλεκτρονικού ελέγχου, για να επανέλθουμε στην αναγκαιότητα η τεχνολογία να είναι το επίκεντρο της οργάνωσης κάθε νέας δραστηριότητας.
Αν θέλουμε ένα πραγματικά εκσυγχρονισμένο πλαίσιο και για τις λαϊκές αγορές και για το πλανόδιο και στάσιμο εμπόριο, θα πρέπει να προωθούμε τη διαβούλευση − και αυτό αφορά το Υπουργείο. Οι υπόλοιποι, και κυρίως οι ενδιαφερόμενοι, ας εισερχόμαστε σε αυτή με πραγματικές προτάσεις, όχι με νοοτροπία διατήρησης κακών κεκτημένων.
Τα σημερινά επίπεδα ανεργίας, αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, δημιουργούν επικίνδυνες συνθήκες στο πλαίσιο της κοινωνικής συνοχής. Για την αντιμετώπιση αυτής της έκτακτης οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης, χρειάζονται έκτακτα μέτρα, για την κατάρτιση των οποίων όμως θα πρέπει να αναλύσουμε επαρκώς τα χαρακτηριστικά της ανεργίας.
Υπάρχουν διάφορες μορφές ανεργίας, η σημερινή όμως είναι αδιαμφισβήτητα αποτέλεσμα της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, ως αποτέλεσμα της κατακόρυφης πτώσης της ζήτησης. Οι μειωμένες πωλήσεις οδηγούν τους επιχειρηματίες στην απόλυση εργαζομένων, αν όχι στην παύση της οικονομικής τους δραστηριότητας, με αποτέλεσμα το τρομακτικό αυτό ύψος ανεργίας. Δυστυχώς, τα προγράμματα του ΟΑΕΔ, τα οποία εστιάζουν στην καλύτερη κατάρτιση των εργαζομένων δε βοηθούν στην καταπολέμηση της ανεργίας, αφού δεν είναι οι άνεργοι υπεύθυνοι της κατάστασής τους.
Επιπροσθέτως, η αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων, σε συνάρτηση με τη μείωση των μισθών, καθιστούν τα προγράμματα επιδότησης του κόστους εργασίας άχρηστα, καθώς οι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται περισσότερο για τη ζήτηση παρά για το χαμηλό κόστος της δραστηριότητας των επιχειρήσεών τους. Εξ όσων γνωρίζω, σε πρόσφατο γύρο επιδοτήσεων θέσεων εργασίας, υπήρχαν αρκετές κενές θέσεις, γεγονός που επιβεβαιώνει τα προαναφερθέντα.
Έχοντας διασαφηνίσει τα χαρακτηριστικά της ανεργίας, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να προσφέρουμε δουλειές σε ανέργους, που θα είναι δημιουργικές για τους ίδιους και χρήσιμες για την κοινωνία. Φυσικά αυτό θα λάβει χώρα μέσω συγκεκριμένων πολιτικών κι όχι μέσω της απραξίας, όπως επί της ουσίας διατείνεται ο πρωθυπουργός.
Για τη Δημοκρατική Αριστερά, ο πρώτιστος στόχος της οικονομικής πολιτικής πρέπει να είναι η μείωση του ποσοστού ανεργίας κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες (10%) τα επόμενα τρία χρόνια.
Αναγνωρίζουμε ότι ο στόχος είναι φιλόδοξος και ότι χρειάζεται να κινητοποιηθούν όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις.
Πώς θα δημιουργηθούν τόσες θέσεις εργασίας τόσο σύντομα; Είναι προφανές, ότι η δημιουργία θέσεων εργασίας απαιτεί επενδύσεις, εγχώριες και ξένες. Δυστυχώς όμως, αυτό θα πάρει χρόνο. Η πρόσληψη εργαζομένων γίνεται πάντα με κάποια υστέρηση, για να βεβαιωθούν οι επιχειρήσεις ότι η ύφεση όντως ξεπεράστηκε. Το εργασιακό αποτύπωμα των επενδύσεων εμφανίζει πάντα μια χρονική υστέρηση. Δημιουργείται επομένως, ένα «κενό απασχόλησης» κατά το οποίο η ανεργία δεν πρόκειται να μειωθεί, ακόμα και εάν οι επενδύσεις πολλαπλασιαστούν άμεσα.
Για αυτήν την ενδιάμεση περίοδο τριών - τεσσάρων ετών, απαιτείται η διάνοιξη μιας λεωφόρου απασχόλησης, η δημιουργία μιας κιβωτού απασχόλησης μέσα από την παρέμβαση της Πολιτείας.
Μία κιβωτός απασχόλησης που θα αποκλιμακώσει άμεσα το ποσοστό ανεργίας, έως ότου αρχίσουν να αποδίδουν οι επενδύσεις και που ταυτόχρονα θα δώσει ώθηση στην εσωτερική ζήτηση, που και αυτή ευνοεί τις επενδύσεις.
Εμείς υποστηρίζουμε ότι η προσπάθεια πρέπει να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη και επέκταση του τρίτου τομέα της οικονομίας. Δηλαδή στον τομέα που βρίσκεται ανάμεσα στο κράτος και στον ιδιωτικό τομέα.
Δεν προτείνουμε την διόγκωση του κρατικού τομέα. Η απασχόληση στον τρίτο τομέα της οικονομίας δεν είναι απασχόληση στο δημόσιο. Αυτός ο τομέας λειτουργεί πάνω από μισό αιώνα, στο σύνολο σχεδόν των χωρών της Ευρωζώνης. Δυστυχώς, στην Ελλάδα παρουσιάζουμε σταθερή άγνοια αναφορικά με τη λειτουργία και τα θετικά, για το σύνολο, αποτελέσματα που μπορεί να επιφέρει ο συγκεκριμένος τομέας.
Επίσης, δεν προτείνουμε την ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών. Η κοινωνική οικονομία διακρίνεται από την ιδιωτική, ακριβώς διότι ο στόχος των δραστηριοτήτων της δεν είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, αλλά η μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους της δράσης.
Μόνο στην Ελλάδα, δυστυχώς για τους άνεργους, είναι η συζήτηση για τον τρίτο τομέα εγκλωβισμένη σε παρωχημένα δίπολα. Από την πλευρά μας, προτείνουμε την αξιοποίηση της πλούσιας ευρωπαϊκής εμπειρίας στην ανάπτυξη των πολυεστιακών δραστηριοτήτων του τρίτου τομέα.
Προτείνουμε την ενίσχυση του τρίτου τομέα της οικονομίας και της κοινωνικής οικονομίας ως μέσο προώθησης της εργασίας, εξασφάλισης της κοινωνικής συνοχής, στήριξης της βιώσιμης ανάπτυξης, ενδυνάμωσης της δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών. Ενδεικτικά:
- Η απασχόληση ανέργων στα Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, προκειμένου να προσφέρουν πρόσθετες ώρες δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών σε ώρες πλέον του σχολικού ωραρίου,
- η ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών των ΟΤΑ με εξειδικευμένο προσωπικό,
- η απασχόληση ανέργων για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης,
- η επέκταση του προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι»,
- η ενεργοποίηση προγραμμάτων επιδιόρθωσης υποδομών, όπως το βάψιμο σχολείων, η επισκευή παιδικών χαρών κ.ά.,
- η αναβάθμιση των παραδοσιακών οικισμών μέσα από προγράμματα εξωραϊσμού, που βελτιώνουν το τουριστικό προϊόν,
- η υποστήριξη των υφιστάμενων δομών κοινωνικής οικονομίας, όπως είναι τα κοινωνικά παντοπωλεία και ιατρεία,
- η ενίσχυση των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων κοινωνικού και παραγωγικού σκοπού που δημιουργούνται από ανέργους.
Με αυτόν τον τρόπο, η ανάπτυξη του τρίτου τομέα της οικονομίας δεν αντιμετωπίζει μόνο τις κοινωνικές συνέπειες της ύφεσης. Μπορεί να είναι κάτι πολύ περισσότερο: η διέξοδος από την ύφεση καθαυτή.
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει ενισχύσει το ενδιαφέρον της για την προώθηση αντίστοιχων δράσεων τα τελευταία χρόνια, ενώ η πρόταση αποτελούσε και μέρος των θέσεών μας στις περιφερειακές εκλογές για την Αττική .
Το ερώτημα που προκύπτει είναι: Πού θα βρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για τη χρηματοδότηση αυτού του προγράμματος;
Το μεγαλύτερο τμήμα μπορεί να καλυφθεί από το νέο ΕΣΠΑ ή ΣΕΣ, για να χρησιμοποιήσουμε τη σωστή ορολογία. Μπορεί να καλυφθεί, διότι όλες οι παραπάνω ενέργειες είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση.
Ένα άλλο τμήμα της δαπάνης θα καλυφθεί από τα φορολογικά έσοδα του κράτους, τα οποία θα προκύψουν από την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας που θα προκαλέσει το πρόγραμμα. Γιατί η απασχόληση ανέργων σε αυτά τα προγράμματα θα δημιουργήσει πρόσθετο εισόδημα στα νοικοκυριά, το οποίο αυτά θα καταναλώσουν. Δηλαδή θα ενισχυθεί η ζήτηση της οικονομίας, η οποία θα οδηγήσει σε νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, αλλά θα αυξήσει και τα κέρδη κυρίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Τέλος, το υπόλοιπο τμήμα της απαιτούμενης δαπάνης προτείνουμε να καλυφθεί από έναν πόρο που θέλουμε να ονομάσουμε Ρήτρα Απασχόλησης.
Δηλαδή προτείνουμε να υπάρξει η νομοθετική κατοχύρωση, στη βάση της οποίας θα διασφαλίζεται ότι :
(α) κάθε ευρώ που προκύπτει από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής,
(β) ένα τμήμα (π.χ. 50%) από το όφελος που θα προκύψει από την αναδιάρθρωση του χρέους,
(γ) όποιο έσοδο προκύψει από μερίσματα ή πώληση μετοχών του δημοσίου που κατέχει στις Τράπεζες, και
(δ) το 10% από τα έσοδα φόρων επί δραστηριοτήτων που μειώνουν την ευμάρεια της κοινωνίας (π.χ. φόρος καπνού), θα προσανατολιστεί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Ο ρόλος του ΟΑΕΔ θα μπορούσε να είναι καθοριστικός στη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας ενός τέτοιου προγράμματος. Ωστόσο, για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει ένα γνήσιο ενδιαφέρον για την καταπολέμηση της ανεργίας από την Κυβέρνηση και κατόπιν να υπάρξει μία διαβούλευση με κόμματα και φορείς, πριν τεθεί η πρόταση σε λειτουργία.
